Azərbaycan və İran enerji sahəsində əməkdaşlığı və regional inkişafı təşviq edir

Azərbaycanın energetika naziri Pərviz Şahbazov Tehrana səfəri çərçivəsində martın 15-də iranlı həmkarı Əli Əkbər Mehrabyan ilə görüşüb. Onların müzakirələri əsas layihələr, o cümlədən Araz çayı üzərində ““Xudafərin”” və ““Qız Qalası”” su elektrik stansiyalarının tikintisi, Ordubad su elektrik stansiyası layihəsi və Azərbaycan, İran və Rusiyanı birləşdirən enerji körpüsünün yaradılması ətrafında olub. Bu müzakirələr Azərbaycan və İran arasında enerji sektorunda artan strateji tərəfdaşlığı, regional enerji təhlükəsizliyini və iqtisadi inkişafı gücləndirməyi vəd edən əməkdaşlığı vurğulayır.

Su elektrik enerjisi layihələri tamamlanmaq üzrədir

Bu əməkdaşlığın əsas məqamı “Xudafərin” və “Qız Qalası” su elektrik stansiyalarının tikintisinin 96% icra olunmasıdır. Bu obyektlər Azərbaycan-İran sərhədi boyunca uzanan həyati əhəmiyyətli su yolu olan Araz çayının üzərində yerləşir. Bu layihələrin başa çatdırılması ikitərəfli əməkdaşlıqda mühüm nailiyyət olmaqla yanaşı, həm də regional enerji və su ehtiyatlarının idarə edilməsində dönüş nöqtəsidir. Hər il 358 milyon kilovatsaat elektrik enerjisi istehsal edəcəyi gözlənilən “Xudafərin” və “Qız Qalası” layihələri ilə Azərbaycan enerji istehsal imkanlarını genişləndirmək, o cümlədən 252 min hektardan çox ərazinin suvarılmasını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmaq və 12 min hektardan çox sahədə yeni kənd təsərrüfatı imkanları yaratmaq niyyətindədir.

Enerji müstəqilliyinə və regional əməkdaşlığa aparan yol

Bu su elektrik layihələrinin strateji əhəmiyyəti milli mənfəətlərdən kənara çıxır və bu, daha böyük enerji müstəqilliyinə və regional əməkdaşlığa doğru irəlilədiyini göstərir. Enerji istehsalı üçün ortaq su ehtiyatlarından istifadə etməklə Azərbaycan və İran daha çox bağlı və qarşılıqlı faydalı enerji əməkdaşlığının əsasını qoyurlar. Nazirlər Şahbazov və Mehrabyan arasında xüsusilə Rusiya ilə enerji körpüsünün yaradılması ilə bağlı müzakirələr bu əməkdaşlığın daha geniş regional çərçivədə genişləndirilməsi potensialını daha da nümayiş etdirir.

Tarixi və ekoloji mülahizələr

Görüş zamanı həmçinin müzakirə olunan tarixi Xudafərin sərhəd körpüsünün (XII-XIII əsrlər) bərpası Azərbaycan-İran əməkdaşlığının mədəni və tarixi aspektlərini işıqlandırır. Bu təşəbbüs təkcə iki ölkənin ortaq irsinin simvolu kimi xidmət etmir, həm də infrastrukturun inkişafı layihələri çərçivəsində ətraf mühitin və mədəni mühafizənin inteqrasiyasının vacibliyini vurğulayır.

Gələcək perspektivlər

Gələcəyə baxsaq, bu hidroelektrik layihələrin və təklif olunan enerji körpüsünün uğurla həyata keçirilməsi iqtisadi artım, ekoloji dayanıqlıq və regional sabitlik üçün çoxsaylı imkanlar açır. Azərbaycan və İran tərəfdaşlıqlarını dərinləşdirməyə davam etdikcə, davamlı enerji resurslarına və səmərəli su idarəçiliyinə diqqət iqlim dəyişikliyi və artan enerji tələbatının yaratdığı problemlərin həllində mühüm rol oynayacaq.

Bundan əlavə, bu təşəbbüslər, çox güman ki, enerji sektorunda iqtisadi inkişaf və innovasiyalar üçün yeni imkanlar açaraq, gələcək beynəlxalq sərmayələri və əməkdaşlığı təşviq edəcək. Azərbaycan və İranın birgə səyləri ümumi məqsədlərə nail olmaq və regional inteqrasiyanı təşviq etmək üçün ortaq resurslardan necə istifadə oluna biləcəyini nümayiş etdirərək transsərhəd əməkdaşlıq üçün bir model rolunu oynayır.

Azərbaycanın energetika naziri Pərviz Şahbazov Xudafərin SES-iilə tanış olur.14 mart 2023-cü il