Azərbaycanda qiymətlər “izlənsə” düşəcəkmi?

Dekabrın 14-də Azərbaycan Nazirlər Kabineti Aparatının rəhbəri Rüfət Məmmədovun sədrliyi ilə iclas keçirilib və orada qiymətlərin səviyyəsi, inflyasiyanın azalması məsələləri müzakirə olunub.

Bildirilib ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının açıqladığı son məlumata görə, noyabr ayında ərzaq qiymətləri indeksi son bir ildə 10,6 faiz ucuzlaşıb.

Azərbaycanda isə inflyasiyanın əvvəlki ilə müqayisədə təqribən 4 faiz azaldığı bildirilir.

Həmin iclasda İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi “Qiymət İzləmə Tətbiqi”nin əsas prinsiplərinə dair metodoloji çərçivə sənədi təqdim edib və bu istiqamətdə aidiyyəti qurumların nümayəndələrindən ibarət işçi qrupun yaradılması məqsədəuyğun hesab olunub.

Bəzi yerli ekspertlər isə hesab edir ki, Azərbaycanda inflyasiyanın azalma tempi dünyadakından zəifdir.

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsini üzvü Vahid Əhmədov  Turana bildirib ki, Nazirlər Kabinetin antiinflyasiya tədbirləri haqqında xüsusi qərarı var: “Bu qərara uyğun olaraq da Nazirlər Kabineti həm inflyasiyanın səviyyəsi ilə əlaqədar, həm də qiymət artımı olan sahələrlə bağlı məsələlərə baxır. O cümlədən də İqtisadiyyat Nazirliyinin Antiinhisar Xidməti var və o, bu işlərlə ciddi məşğuldur, monitorinqlər həyata keçirir və qiymətlərlə əlaqədar məlumatlar verir ”.

Deputat da qeyd edib ki, Azərbaycanda hələlik BMT-nin göstərdiyi 10,6 faiz ucuzlaşmadan söhbət getmir: “Düzdür, arada bəzi kənd məhsullarında müəyyən ucuzlaşma oldu, amma ümumi götürəndə biz ucuzlaşmanı hiss etmədik. Deyirdilər ki, 2023-cü ildə inflyasiya 9,3 faiz, 2024-cü ildə 5,9 faiz olacaq. 2024-cü ildə mən qiymətlərdə müəyyən stabillik gözləyirəm. Çünki Rəqabət Məcəlləsi qəbul olunub. Bu da bazara, qiymətlərə müəyyən təsir göstərəcək. Amma, hələlik, qiymətlərdə ciddi ucuzlaşmanı hiss etmirik”.

İqtisadçı Natiq Cəfərli isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, Azərbaycanda çox qəribə bir tendensiya var: “Dünya bazarında nəyinsə qiyməti artan kimi bu, həmən Azərbaycandakı qiymətlərə təsir edir. Rəsmilər də bunu Azərbaycanın idxalçı ölkə olduğu ilə izah edir. Amma bu faktın özü elə göstərir ki, Azərbaycanda iqtisadiyyatda cidfi struktur və sistem problemləri var”.

O,ölkədə inflyasiyanın birrəqəmli olduğuna şübhə doğurduğunu qeyd edib: “Biz hər dəfə bazarlıq edəndə qiymət dəyişikliklərini hiss edirik. Dünyada qiymətlər ucuzlaşanda bu Azərbaycana həmən yansımır”.

Onun fikrincə, bu da onu göstərir ki, Azərbaycanda ciddi inhisarçılıq davam edir və onun bazara diktəsi var: “Bizdə dövlət orqanları inhisarçılıqdan danışanda niyəsə gedib pərakəndə satış nöqtələrini yoxlayır. Bu çox mənasız yanaşmadır. Həmin satış nöqtələri inhisarçı ola, qiymət sövdələşməyə gedə bilməz. Ölkədə qiymətləri əsasən topdan satış bazarın iştirakçıları qaldırır”.

N.Cəfərli hesab edir ki, ən böyük problem idxal inhisarçılığı, yəni idxalda monopolist şirkətlərin hegemonluğudur: “Ölkədə idxal inhisarçılığı ən böyük səbəbidir”.

İqtisadçı qeyd edib ki, qanunvericiliyə görə, pərakəndə satış yerlərində qiymət tənzimlənməsi mümkün deyil: “Heç kəs gəlib almanı niyə bu qiymətə satdığınızı soruşa bilməz. Sadəcə rəqabətli mühit yaranmalıdır ki, bazar oyunçuları özləri qiymət qaldırmasın”.