Azərbaycanın müdafiə və milli təhlükəsizlik xərcləri regional gərginliklər fonunda artacaq: maliyyə naziri

Azərbaycanın müdafiə və milli təhlükəsizlik xərcləri gələn il əhəmiyyətli dərəcədə artacaq. Bu artım hərbi imkanların gücləndirilməsi və Ermənistanın genişləndirici militarizasiya siyasətinə cavab tədbirləri görmək zərurəti ilə əlaqədardır, deyə maliyyə naziri Samir Şərifov şənbə günü bildirib.

Milli Məclisin iqtisadi siyasət komitəsinin iclasında çıxış edən Şərifov, 2025-ci il üçün büdcə layihəsində müdafiə və milli təhlükəsizlik üçün ümumi dövlət xərclərinin 20,3 faizi və ya 8,396 milyard manat (4,94 milyard ABŞ dolları) ayrıldığını qeyd edib. Bu, 2024-cü ilin proqnozu ilə müqayisədə 1,27 milyard manat (17,8 faiz), 2023-cü ilin icrası ilə müqayisədə isə 2,542 milyard manat (43,4 faiz) daha çoxdur.

"Azərbaycanın müdafiə və milli təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi, eyni zamanda hərbi inkişafın modernləşdirilməsi bu xərclərin artmasını labüd edib," Şərifov İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin iclasında qeyd edib.

Nazir, həmçinin 2022-2026-cı illər üzrə sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası çərçivəsində sosial və investisiya təşəbbüslərini vurğulayıb. Bu məqsədlər üçün ümumilikdə 1,993 milyard manat, o cümlədən sosial proqramlara 893 milyon manat və investisiya layihələrinə 1,1 milyard manat vəsait ayrılması nəzərdə tutulub.

Bundan əlavə, hökumət Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2023-2027-ci illər üzrə sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının icrası üçün 150 milyon manat vəsait ayırıb.

İqtisadiyyat nazirinin müavini Səməd Bəşirli komitəyə bildirib ki, 2026-2028-ci illər üçün hökumətin neftin proqnoz qiyməti bir barel üçün 65 ABŞ dolları səviyyəsindədir. Bu proqnoz nəzərə alınaraq, 2025-ci ildə adambaşına düşən ÜDM-in 7,412 ABŞ dolları, 2028-ci ilin sonuna isə 8,522 ABŞ dolları təşkil edəcəyi gözlənilir.

Bəşirli, 2025-ci ildə cari hesab balansının profisitinin ÜDM-ə nisbətinin 5,6 faiz olacağını və 2025-2028-ci illər ərzində orta hesabla 3 faiz ətrafında qalacağını proqnozlaşdırıb. 2025-ci ildə xam neft hasilatı 28,7 milyon ton, əmtəəlik qaz hasilatı isə 38,4 milyard kub metr səviyyəsində olacağı gözlənilir.

"2025-ci ildə neft-qaz sektorunda ÜDM-in 0,5 faiz artması proqnozlaşdırılır və ümumi nominal ÜDM 129,2 milyard manat, qeyri-neft sektorunda isə 92,2 milyard manat təşkil edəcək," deyə Bəşirli əlavə edib.

2024-cü ilin ilk doqquz ayında Azərbaycanın iqtisadiyyatı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə real olaraq 4,7 faiz artıb, qeyri-neft sektorunda isə artım 7,1 faiz təşkil edib, deyə Mərkəzi Bankın sədri Taleh Kazımov məlumat verib.

"İqtisadi fəallıq müsbət zonada qalır, bu da Mərkəzi Bankın real sektor üzrə apardığı monitorinqlərin nəticəsidir," Kazımov qeyd edib və iqtisadi artım perspektivlərinin ümumilikdə nikbin olduğunu vurğulayıb. Mərkəzi Bankın baza ssenarisi əsasında 2024-cü ildə ÜDM artımının 3,9 faiz, qeyri-neft qaz sektorunda isə 6,5 faiz olacağı proqnozlaşdırılır.

Kazımov qeyd edib ki, 12 aylıq inflyasiya oktyabr ayında 3,4 faiz səviyyəsində olub və hədəflər çərçivəsində qalıb. Ərzaq inflyasiyası 2,6 faiz, qeyri-ərzaq inflyasiyası 2,1 faiz, xidmətlər inflyasiyası isə 5,8 faiz təşkil edib.

"Təhlillər göstərir ki, inflyasiya yalnız xarici təklif amilləri ilə deyil, həm də həyata keçirilən antiinflyasiya tədbirlərinin təsiri ilə formalaşıb. 2024-cü ilin ilk doqquz ayında ticarət tərəfdaşlarında inflyasiya təzyiqi 6,2 faiz bəndi artıcı təsir göstərib, nominal effektiv məzənnənin möhkəmlənməsi isə inflyasiyanı 4 faiz bəndi azaldıb," Kazımov əlavə edib.

O, həmçinin daxili amillərə toxunaraq, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçı qiymətlərinin artmasının inflyasiyaya 1,3 faiz bəndi artıcı təsir göstərdiyini bildirib.

Mərkəzi Bankın oktyabr proqnozları, xarici və daxili təsirlərin inflyasiya təzyiqlərini tarazlaşdıracağını və iqtisadi sabitliyin davam edəcəyini gözləyir.

Azərbaycan 2025-ci il üçün dövlət büdcəsi xərclərini 41,368 milyard manat məbləğində təklif edib.