Botas və Gazprom 2025-ci ildə İstanbul qaz indeksini rəsmi olaraq işə salacaq

Türkiyənin Enerji və Təbii Sərvətlər Naziri Alparslan Bayraktarın sözlərinə görə, 2025-ci ildə Türkiyə şirkəti Botas və Rusiyanın Gazprom şirkəti ortaq Rusiya-Türkiyə qaz hubu təşəbbüsü çərçivəsində hazırlanan qaz ticarət platforması olan "İstanbul Qaz İndeksi"ni rəsmi olaraq işə salmağı planlaşdırır. O bildirib ki, qarşılıqlı anlaşma memorandumu bütün maraqlı tərəflərlə paylaşılmışdır.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Gazprom-a bu platformanın fəaliyyətində iştirak etmək göstərişi verib. Birja, qazın qiymət göstəricilərini müəyyən edəcək “İstanbul Qaz İndeksi”nin yerləşəcəyi İstanbul Maliyyə Mərkəzində qurulacaq. Türkiyə dəfələrlə İstanbul maliyyə mərkəzini qaz qiymətlərinin müəyyən edilməsi üçün bir mərkəzə çevirmək arzusunu ifadə edib.

Rusiya, İstanbul Qaz İndeksinə uyğun olaraq qaz satışlarını həyata keçirməyə hazırdır. Türkiyədə beynəlxalq qaz hubunun yaradılması ideyası ilk dəfə 2022-ci ilin payızında Putin və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında keçirilən görüşdə irəli sürülüb. Bu təşəbbüs əvvəllər Rusiya qazını Avropaya çatdıran əsas marşrutlar olan Şimal Axını və Şimal Axını 2 boru kəmərlərindəki sabotaj hadisələrindən sonra meydana gəlib.

Hal-hazırda Rusiyanın Avropaya qaz tranziti yalnız Ukrayna vasitəsilə həyata keçirilir, lakin Gazprom-un Ukrayna qaz nəqli sistemi vasitəsilə qaz tranzitinə dair beşillik müqaviləsi 31 dekabr 2024-cü ildə başa çatır. Rusiya, Türkiyə vasitəsilə (TürkAxını və Mavi Axın boru kəmərləri ilə) böyük həcmli qaz tədarükü imkanını görür. Bu ticarət platformasından keçərək, bir neçə şirkətin iştirakı ilə qaz "markasız" olur və Bayraktarın sentyabr ayında dediyi kimi, Avropaya “Türk Blend” kimi təklif oluna bilər.