“Chevron” nümayəndə heyəti Səngəçal terminalında

ABŞ-ın “Chevron” enerji korporasiyasının Qazaxstanda yerləşən Avrasiya Bizines Bölümünin icraçı direktoru Derek Magnessin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti dünən Səngəçal terminalında olub. Nümayəndə heyətini terminala səfərdə “SOCAR Midstream Operations” şirkətinin rəhbərliyi müşayiət edib.

Qonaqları terminalda qarşılayan bp şirkətinin hökumətlə işlər üzrə baş müşaviri Qivami Rəhimli Azərbaycanın neft sənayesinin xronologiyası barədə onlara ətraflı məlumat verib.

Qivami Rəhimli neft sənayesində Azərbaycanın əldə etdiyi birinciliklər qonaqların diqqətinə çatdırdı. Bildirildi ki, dünyada ilk dəfə sənaye üsulu ilə neft quyusu 1846-cı ildə Bakıda - Bibiheybət ərazisində qazılıb. 1878-ci ildə Xəzər dənizində suya salınan Nobel qardaşlarının “Zərdüşt” (“Zoroastr”) gəmisi dünyada ilk neft tankeri, 1897-1907-ci illərdə Bakıdan Batumiyə çəkilmiş boru xətti dünyada ilk ən uzun neft kəməri (833 km) olub. Bu boru kəmərinin Mtsxeta şəhəri yaxınlığında olan və bu günümüzə qədər gəlib çatmış nasos stansiyalarından biri hazirda Gürcüstaın mədəni irs siyahısına daxil edilnişdir.

Azərbaycan dünyada ilk dəfə olaraq 1949-cu ildə açıq dənizdən, Xəzərin “Neft daşları” yatağındakı platformadan neft çıxarmağa başlayıb və bu Ginnesin Rekordlar Kitabına ilk dəniz neft platforması kimi düşüb.

Qeyd olundu ki, 1991-ci ildə müstəqillik əldə edən Azərbaycan yen neft erasına qədəm qoymuş,  qlobal və regional güclərin toqquşan maraqlarını balanslaşdıraraq bp və tərəfdaşları ilə birlikdə Avro-Asiya məkanında enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Xəzər regionunda dünyanın ən böyük neft və qaz layihələrini həyata keçirərək mühüm infrastrukturlar yaratmışdır.

Sonra qonaqlar avtobusla Səngəçal terminalının əməliyyatlar sahəsinə gedərək oradakı qurğularla tanış oldular.

Onlara terminaldakı texnoloji proseslər barədə ətraflı məlumat verildi. Xəzər dənizindəki yataqlarından hasil edilən xam neftin və qazın qəbul edildiyi, emal olunduğu, saxlandığı və ixrac edildiyi məkan olaraq, AÇG yatağından çıxarılan neft və "Şahdəniz”dən hasil edilən qaz terminala nəql olunur, Bakı-Supsa, Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri ilə dünya bazarına ixrac edilir. Səngəçaldan başlayan əməliyyatlar Avro-Asiya məkanında enerji təhlükəsizliyinin təminatında mühüm rol oynayır.

Qonaqlar Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft boru kəmərinin başlanğıcındakı ilk - əsas nasos stansiyası və ixrac boru kəmərlərinin fəaliyyətini nəzarətdə saxlayan, problemləri aşkara çıxara bilən nəzarət idarəetmə mərkəzi ilə də tanış oldular.

Qivami Rəhimli qonaqlara Xəzərdən hasil olan neftdən əlavə 3-cü tərəfin neftinin  Bakı-Supsa və BTC kəmərləri ilə nəql etmək imkanları, istehsalatdan başlayaraq əməliyyatlara qədər, məhsulun həcmi, ölçmələrdən tutmuş həcmlərin nəzarəti, boru kəməri sisteminin təhlükəsizliyini təmin edilməsi barədə ətraflı məlumat verdi.

Hazırda, Qazaxıstan və “Chevron" daxil olmaqla beynəlxalq neft şirkəti tərəfdaşları xam neft ixracı marşrutlarını şaxələndirmək səylərini artırıblar, bu isə Xəzər Boru Kəməri Konsorsiumu (CPC) marşrutundan asılılığın azaldılması məqsədini daşıyır. Bu marşrut cənubi Rusiya ərazisindən Qara dənizdəki Novorossiysk limanına qədər uzanır. CPC marşrutu əsasən Tengiz, Kaşaqan və Karachaganak yataqlarının hasilatını daşıyır. Lakin Rusiya-Ukrayna müharibəsi, Qara dənizdə sığorta xərclərinin artması və Moskvaya qarşı sanksiyalar üzündən marşrutları şaxələndirməyə marağı daha da artırıb. Səngəçaldan başlayan BTC marşrutu isə Türkiyədəki boğazlardan keçmədən Aralıq dənizinə çıxışı təmin edir.