FITCH ÖLKƏDƏ YÜKSƏK KORRUPSİYA SƏVİYYƏSİNİ QEYD ETMƏKLƏ AZƏRBAYCANIN REYTİNQİNİ `BBB-` İNVESTİSİYA SƏVİYYƏSİNƏ QALDIRIB

    Fitch Ratings cümə axşamı Azərbaycanın xarici və yerli valyuta ilə uzunmüddətli defolt emitent reytinqini (DER) `BB+`dən `BBB-`yə qaldırıb. Hər iki reytinq üzrə proqnoz `Sabit`dir. Eləcə də Fitch Azərbaycanın ölkə üst həddini `BB+`dən `BBB-`a və xarici valyuta ilə qısamüddətli DER-i `B`dən `F3`ə qaldırıb. Beləliklə, Azərbaycan MDB-də investisiya reytinqi olan üçüncü ölkə olub. Azərbaycanın xarici valyuta ilə uzunmüddətli reytinqi Qazaxıstnala müqayisə oluna bilər, Rusiyadan bir pillə geri qalır. `Azərbaycanın suveren reytinqinin investisiya səviyyəsinə artıırlması neft gəlirlərinin sürətlə artımını və ondan ağıllı istifadəni əks etdirir, - deyə Fitch-in suveren reytinqlər üzrə analitik qrupunun kiçik direktoru Andres Klar qeyd edir, - güclü dövlət balansı potensial sarsıntılar üçün möhkəm ehtiyatı təmin edir`. Qərarın əsaslandırmasında deyilir ki, iri neft mədaxilindən ağıllı istifadə Neft Fondunda 2010-cu il martın sonu üçün $16,2 mlrd yığılmasına (2009-cu ilin ÜDM-nin 38%-i) gətirib çıxarıb. Dünyada neftin qiymətinin volatilliyi və qlobal böhrana baxmayaraq, Azərbaycan ümumi dövlət büdcəsində 6,3% profisitə nail olub. Belə ki, hakimiyyət büdcə xərclərini azaldıb və Fondun vəsaitlərinin 3,7 mlrd dollar artımına nail olub. Cari əməliyyatlar hesabının müsbət saldosu 2009-cu ildə ÜDM-in 20,7%-i olub, inflyasiya 2008-ci ildəki 20,8%-dən 2009-cu ildə 1,5%-ə düşüb. Neft ixracatçısı kimi Azərbaycan bütün göstəricilər üzrə müqayisə edilən ölkələri qabaqlayır. Ölkənin xarici aktivlərinin xalis dəyəri 2009-cu ilin sonu üçün ÜDM-in 37%-i olub. Bu, Qazaxıstanın (41%) və Rusiyanın (33%) göstəriciləri ilə müqayisə edilə bilər. Özəl sektorun xarici borcu da MDB-nin bu ölkələri ilə müqayisədə Azərbaycanın güclü tərəfidir. AMB manatın ABŞ dollarına nisbətdə məzənnəsini böhran vaxtı yaxşı dəstəkləyib. Fitchin rəyinə görə, əgər neft hasilatı 2009-cu ilin səviyyəsində qalsa, ölkənin neft ehtiyatları 18 ilə tükənəcək. Qazaxıstanda isə bu ehtiyatlar 54 il yetər. 2010-2014-cü illərdə hasilat sabit qalacaq, sonradan azalacaq. Fitch hesab edir ki, bu, ÜDM-in real artımını 2010-cu ildə 3%-ə, 2011-ci ildə 2%-ə azaldacaq. 2009-cu ilə kimi 5 ildə bu göstərici orta hesabla 21% idi. İri neft gəlirlərinin azalacağı şəraitdə Fitch neft gəlirləri hesabına büdcə xərclərinin azaldılmasını zəruri sayır. Agentlik həmçinin ARDNF-nin şəffaflığından razıdır. Fitch-in proqnozuna görə, 2010-cu ilin sonu üçün ARDNF-nin aktivləri 22 mlrd dollara (ÜDM-in 45%-i) artacaq. `İqtisadiyyatın diversifikasiyası və onun qeyri-neft hissəsinin artım tempi korrupsiyanın azaldılması və qeyri-neft iqtisadiyyatında işgüzar iqlimin yaxşılaşçşdırılması üçün struktur islahatları aparılmasını zəruri edir. Bu sahə zəifdir, hərçənd Dünya Bankının araşdırmasında məqbul sayılan 38-ci yeri tutur`, - deyə agentliyin məruzəsində bildirilir. Qeyd edilir ki, reytinqə siyasi risklər də təzyiq edir. Fitch qeyri-sabitliyin artmasını gözləməsə də, ekspertlərin fikrincə, Ermənistanla dondurulmuş münaqişə, eləcə də siyasi hakimiyyətin mərkəzləşdirilmiş və qeyri-şəffaf strukturu, institusional mühit və idarəçilikdə çatışmazlıqlar, yükəsk korrupsiya səviyyəsi müəyyən risklər doğurur.