Avropa İttifaqının ən böyük iqtisadiyyatlarından biri olan İtaliya, 2024-cü ildə daxili qaz istehlakındakı əhəmiyyətli azalmaya baxmayaraq, Azərbaycan təbii qazının əsas idxalçısı mövqeyini möhkəmləndirdi. Ölkə illik 61,7 milyard kubmetr qaz tələbatının böyük hissəsini ödəyərək 58,7 milyard kubmetr qaz idxal etdi ki, bu da 2023-cü illə müqayisədə 2,5% azalma deməkdir. Bu məlumat İtaliyanın enerji bazarı tənzimləyicisi GME tərəfindən yayımlanıb və İtaliyanın enerji mənbələri və istehlak nümunələrindəki dəyişiklikləri vurğulayır.
GME bülleteninə görə, 2024-cü ildə İtaliyanın qaz istehlakı 15 ilin minimum həddi olan 61,7 milyard kubmetrə çatıb ki, bu da əsasən elektrik enerjisi istehsalında qazdan istifadənin azalması ilə izah olunur. İdxal həcmi də azalıb, 58,7 milyard kubmetr rəqəmi isə 2015-ci ildən bəri ən aşağı göstəricidir.
İtaliya qaz idxalında Azərbaycanın rolu
Azərbaycan, 2024-cü ildə İtaliyaya 10,3 milyard kubmetr qaz çatdıraraq, ölkənin təbii qaz təminatında üçüncü ən böyük tədarükçü oldu. Bu həcmlər Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə həyata keçirildi və əvvəlki ilin göstəricisi olan 10,7 milyard kubmetrdən bir qədər aşağı idi. Azərbaycanın qazı İtaliyanın ümumi qaz idxalının əhəmiyyətli hissəsini təşkil edərək, Avropanın enerji təchizatını şaxələndirməkdə TAP (Trans-Adriatik Boru Kəməri) boru xəttinin strateji əhəmiyyətini vurğulayır.
Cənub Qaz Dəhlizi Azərbaycanın qazını Avropaya ixrac edən əsas marşrutdur və İtaliya bu ixracın əsas istiqaməti olaraq qalır. 2024-cü ildə Azərbaycanın Avropa İttifaqına ümumi qaz ixracının 12,9 milyard kubmetri təşkil edib ki, bunun da əhəmiyyətli hissəsi – 10,3 milyard kubmetri və ya təxminən 80%-i İtaliyaya yönəlib. Bu rəqəm İtaliyanın enerji təhlükəsizliyində Azərbaycanın mühüm rol oynadığını göstərir, baxmayaraq ki, Aİ enerji mənbələrini daha geniş şaxələndirmək üçün çalışır.
Əlcəzair, 21,1 milyard kubmetr qaz təmin edərək, İtaliyanın əsas qaz tədarükçüsü olaraq mövqeyini qoruyub saxlayıb. Bu rəqəm İtaliyanın ümumi idxalının təxminən 36%-ni təşkil edir və əvvəlki illə müqayisədə 9% azalıb. Sıxılmış təbii qaz (STQ) idxalı ikinci yerdədir, 15 milyard kubmetr təşkil edərək, 2023-cü illə müqayisədə 9%-dən çox azalma nümayiş etdirib.
Azərbaycanın göstəriciləri bir qədər azalmış olsa da, rəqabətli bazarda dayanıqlılığını sübut edir. TAP boru kəməri İtaliya və Aİ-yə Rusiya kimi ənənəvi tədarükçülərə mühüm alternativ təqdim edir və son illərdə Avropa qaz bazarında Rusiyanın dominant mövqeyi ilə bağlı çətinliklərə qarşı çıxır.
İtaliyanın qaz istehlakının azalması, Avropada bərpa olunan enerji və enerji səmərəliliyinə doğru gedən geniş meyllərlə uyğunlaşır. Bununla belə, Azərbaycanın İtaliya bazarında mövqeyini möhkəm saxlamağı, Cənub Qaz Dəhlizinin strateji dəyərini bir daha təsdiq edir.
Azərbaycan üçün Avropa bazarında mövqeyini qorumaq və genişləndirmək həm Şahdəniz yatağından sabit hasilatdan, həm də enerji infrastrukturuna əlavə investisiyalardan asılı olacaq. Bu arada, İtaliyanın dəyişən enerji tələbatı bu tərəfdaşlığın gələcək dinamikasına təsir göstərə bilər.
Avropa İttifaqı dekarbonizasiya səylərini gücləndirdikcə, Azərbaycan-İtaliya enerji əməkdaşlığı təkcə təbii qaz idxalını deyil, həm də yaşıl enerji təşəbbüslərini əhatə edəcək şəkildə inkişaf edə bilər. Lakin hazırda Azərbaycan qazı İtaliyanın enerji təhlükəsizliyinin əsas sütunlarından biri olaraq qalır.
İqtisadiyyat
-
Metro sərnişinlərinin təhlükəsizliyi ən əsas prioritetlərdən biridir, deyə “Bakı Metropoliteni” QSC-nin sədri Vüsal Aslanov jurnalistlərə açıqlamasında bildirib. O, 2024-cü ildə nəqliyyat sisteminin 229-230 milyon sərnişinə xidmət etdiyini qeyd edib.
-
Yeni məlumatlar xarici turistlərin gəlişində və azərbaycanlıların səfərlərində kəskin artımın mövcud olduğunu, ölkənin regional səyahət mərkəzi kimi rolunun dəyişdiyini göstərir. Qlobal əlaqələrinin artdığını nümayiş etdirən təsirli bir misal olaraq, Azərbaycan 2024-cü ildə beynəlxalq gəlişlərdə əhəmiyyətli dərəcədə artım müşahidə etdi. Dövlət Sərhəd Xidməti tərəfindən açıqlanan rəqəmlərə görə, ölkə təxminən 2,63 milyon vətəndaşlığı olmayan xarici vətəndaşları qəbul edib – əvvəlki il ilə müqayisədə 25,9% artım – bu isə 196 ölkədən olan səyahətçiləri təmsil edir. Ən son məlumatlar Azərbaycanı həm məkan, həm də tərkib nöqtəsi kimi beynəlxalq arenada artan prestijə malik bir ölkə kimi önə çıxarır.
-
2024-cü ildə qlobal ərzaq qiymətləri azalsa da, Azərbaycan bu tendensiyanı pozaraq ərzaq xərclərinin artımını qeydə aldı. Ekspertlər hesab edirlər ki, daxili bazarın qorunması üçün kənd təsərrüfatı istehsalının təcili olaraq genişləndirilməsi zəruridir.
-
Şahdəniz qaz-kondensat yatağının operatoru olan BP bazar günü elan edib ki, Şahdəniz Alfa platformasında istehsal 18 yanvar axşamından bərpa edilib. Bu, Şahdəniz Alfa platforması ilə Səngəçal terminalı arasındakı sualtı kondensat ixrac boru kəmərində texniki problemin tam həllindən sonra baş verib.
Rəy yaz