Məmurlar ərzaq təhlüksizliyinə yardım etməlidir, onu təmin etməməlidir

Azərbaycana ərzaq idxalı göstəriciləri artır. 2012-cü il istisnadır – 2011-ci illə müqayisədə 1,62% azalma olmuşdu.
Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, ötən il ölkəyə ərzaq idxalı $1 mlrd 151,8 mln (2012-ci illlə müqayisədə +7,34% və ya $78,9 mln). Bu ilin yanvarında (http://customs.gov.az/files/201401.pdf) ölkəyə $535,13 mln məbləğində mal gətirilib. Ərzağın həcmi $74,92 mln (+ $23,7 mln və ya 46,2%) olub. Yanvarda idxalda xarici ərzağın payı (14%, dekabrda 10,75%, ötən ilin 1 fevralı üçün 8,01%) artıb.
Daha çox artım qənd və şəkər tozu üzrədir (5,71%, idxal səbətində $12,02 mln və ya 2,25%), ixrac isə $13,57 mln məbləğində olub. Piy, heyvani və bitki yağı idxalı 2,15 dəfə (1,72%) artıb. Buğda idxalı 1,8 dəfə artıb. Bu, idxalın 4,69%-dir. Meyvə-tərəvəz idxalı 66,01% artıb.
Bəzi növlərdə azalma var. Yanvarda ət idxalı 49,03%, süd idxalı 15,39%, kərə yağı idxalı 27,89% azalıb.
İqtisadçı Qubad İbadoğluya görə, 2008-ci ildə qəbul edilən ərzaq təhlükəsizliyi proqramı formal icra edilir. Əsas işləri məmurlar yox, kəndlilər icra etməlidir. Satınalma qiyməti ilə pərakəndə satış qiyməti arasında böyük fərq üzündən proqram səmərəsizdir. Kəndlilərə kömək bu sahəyə nəzarət edən məmurlar üçün maraqlı deyil. İbadoğlunun sözlərinə görə, inzibati tənzimləmədə uğursuzluq çoxdur. 5 dövlət proqramı havadan asılı qalıb. Sonuncu formal sənəd 16 yanvarda imzalanan "Kənd təsərrüfatı və ərzaq malları bazarını təkmilləşdirmək sahəsində əlavə tədbirlər haqqında" sərəncamdır.
Qubad İbadoğluya görə, ərzaq təhlükəsizliyi üçün məqsədli kompleks proqrama ehtiyac var. Əvvəla, əkin sahələri sağlamlaşdırılmalı, irriqasiya sistemi qaydaya salınmalı, intensiv əkinçilik və heyvandarlıq üzrə xarici təcrübədən istifadə olunmalıdır. Hökumət balansın qorunması üçün kənd təsərrüfatının desentralizə edilmiş sistemini tətbiq etməldiir. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin bir sıra funksiyaları əlllərindən alınmalıdır. Sirr deyil ki, rifahın yaxşılaşması “partiya rəhbərlərinin” tövsiyəsi və nəzarəti ilə həyata keçirilir. Hərçənd problemlər hər sahdə var.
İbadoğlu hesab edir ki, ağırlıq mərkəzinin məmurların çiynindən istehsalçıların, saxlayanların və tədarükçülərin çiyninə keçirilməsi inhisarçılıq və korrupsiya ilə mübarizyə kömək edərdi. Əks təqdirdə qiymət mexanizmi və təsir rıçaqları məmurlar sindikatının əlində olacaq.
İbdoğluya görə, Antiinhisar Məcəlləsinin qəbuluna ehtiyac var. Hökumətin işi daha şəffaf olmalıdır. «ÜTT-yə qəbul tezləşdirilməli, "Kooperasiya haqqında" qanun qəbul edilməli, kiçik təsərrüfatların kooperativlərdə birləşməsi üçün konsepsiya hazırlanmalı, bu iş stimullaşdırılmalıdır. İri təsərrüfat subyektlərinin birləşmə prosesinə müdaxiləsinə yol verilməməli, bu, konsepsiyada əksini tapmalıdır». --17D—