Real iqtisadiyyata real büdcə dəstəyi

2013-cü il üçün dövlət büdcəsinin parlamentdə təsdiqi başlayır. Milli Məclisin komitələri büdcəni «akademik», «ölçülü», «sosial yönlü» adlandıraraq müzakirəyə tövsiyə ediblər. MM üzvü Vahid Əhmədovun qanun layihəsinə qiyməti daha adekvatdır. 

Onun sözlərinə görə, Avropa ölkələrində maliyyə böhranı fonunda Azərbaycanın dövlət büdcəsinin gəlirlər və xərclər hissəsinin 2,1 mlrd manat artımı və cüzi kəsir proqnozu normaldır. Sosial xərclər 25%, investisiya xərcləri 35% olacaq. Büdcədə 700 min nəfər büdcəçinin əmək haqqı artımı nəzərdə tutulur. Neftin qiymətinin 1 barrel üçün $100 nəzərdə tutulması (neft hasil edən ölkələr qiymətin bundan aşağı düşməsinə yol verməyəcək) normaldır və sosial layihələrin icrasına imkan verəcək. 

 Əmanət Bankındakı əmanətlərə görə kompensasiya üçün 500 mln manat ayrılıb. Bir sıra sahələrdə xərclər 2-3 dəfə artırılıb. «Mənzil məsələsi və ipoteka üçün ayırmaları nəzərə almasaq (40 mln manat və ya 1 min mənzil), büdcə normaldır. Bu gün Bakıda, xüsusən yeni tikililərdə, “Stalin”, “Xruşşov” evlərində mənzillər bankların verdiyi 30 min manatdan bahadır. İpotekada üç təklif var  – vəsaiti artırmaq, ilkin ödənişi azaltmaq, ödəniş faizini endirmək». 

 Büdcənin investisiya hissəsi narahatlıq doğurur. Bu məqsədlər üçün bilavasitə büdcədən 6,9 mlrd. manat və Dövlət Neft Fondunun transfertlərindən 2,2 mlrd. manat ayrılıb. Maliyyə naziri Azərbaycan Hesablama Palatası ilə birgə fəaliyyət barədə danışıb, ancaq bu tədbirlər iri xərclərin şəffaflığına zəmanət verə bilməz. Dəqiq yerinə yetirilmə mexanizmi ilə «Maliyyə nəzarəti» haqqında qanun lazımdır. 

Gələn ilin büdcəsinin yüksək dərəcədə inflyasiya riskləri var, - deyə ehtimal edir deputat. Bu gün siyasi proseslər iqtisadi proseslərdən çox stabilliyə təsir edir. Ancaq Azərbaycanın sanballı maliyə təhlükəsizliyi «yastığı» var, bu da illik inflyasiyanı 5-6% səviyyəsində saxlamağa imkan verir. Deputat şəxsən etbarsız «bufer maliyyə qatının» tərəfdarı deyil. 

Elmə ayrılan cüzi xərclərdən danışan Əhmədov müvafiq maddi-texniki bazanın yaradılmasını zəruri hesab edir. Yerli alimlər öz nailiyyətlərinin perspektivliliyini sübut etməlidir, bundan sonra elmin ehtiyacları üçün ayrılmaların artırılması məsələsi aktual olacaq. 

Bu gün diqqət iqtisadiyyatın real qeyri-neft sektoruna ayrılmalıdır. Gələn il büdcədə neft vəsaitlərinin həcmi 4,5% azalacaq, bunu bu il büdcəyə 9,9 mlrd. manat ayıran Neft Fondu gələn il 11,3 mlrd. manat ayırmaqla kompensasiya edəcək. Bu artım əbədi olaraq davam edə bilməz. Ən perspektivli sahə kənd təsərrüfatı və onun məhsullarının emalıdır. Azərbaycan bu sahədə yaxşı potensiala malikdir. ---17D—