Türk qambiti: Ankara Rusiya ilə qaz kəməri üzrə saziş imzalayıb, qazın ucuzlaşması barədə razılığa gəlib

Rusiya və Türkiyə oktyabrın 10-da qaz sahəsində bütün mübahisəli və həll edilməmiş məsələlərin tənzimlənməsində irəliləyib. Energetika nazirləri "Türk axını" üzrə hökumətlərarası saziş imzalayıb.

Prezidentlər Vladimir Putinin və Türkiyə prezidenti R.T.Ərdoğanın iştirakı ilə sazişi RF energetika naziri Aleksandr Novak və Türkiyənin energetika və təbii ehtiyatlar naziri Berat Albayrak imzalayıb.

Putinin sözlərinə görə, Moskva və Ankara Türkiyə qazın qiymətində ucuzlaşma barədə razılığa gəliblər. Ərdoğan isə öz növbəsində qeyd edib ki, "Türk axını" üzrə işlər sürətləndiriləcək.

Saziş Qara dənizin dibi ilə qaz kəmərinin iki qolunun çəkilməsini nəzərdə tutur. Onların hər birinin gücü 15,75 mlrd kubmetr olacaq. Bunlardan biri Türkiyə bazarına, digəri Avropaya tranzit üçündür.

Sənədə əsasən, dəniz hissəsi 2019-cu ilin dekabrına kimi tikilməlidir.

Energetika naziri Aleksandr Novak deyib ki, kəmərin quru hissəsi Türkiyə şirkətinin, dəniz hissəsi Rusiya şirkətinin olacaq. “Rusiya dəniz hissəsini tikəcək, quru hissəsini isə Türkiyə şirkəti, yəqin ki, Botas tikəcək”, -deyə TASS sitat gətirir. İkinci qol üçün birgə müəssisə yaradılacaq.

Nazir deyib ki, sənəddə birgə şirkətin yaradılmasının parametrləri  göstərilmir. O deyib ki, bunu “Qazprom” və Botas müəyyən edəcək, “bəlkə də, törəmə cəmiyyətlər yaradılacaq”. Novak deyib ki, birgə şirkət tikintinin operatoru, eləcə də qaz kəmərinin öz hissəsinin istismarı ilə məşğul ola bilər.

Novak deyib ki, İstanbulda danışıqlar zamanı "Türk axını"nın üçüncü və dördüncü qolu müzakirə edilməyib.

Putinin sğzlərinə görə, qaz sahəsində sazişlər Ankaraya Türkiyədə energetika habı yaratmaq arzusunu reallaşdırmaq imkanı verəcək.

Türkiyə isə təkcə Rusiya qazına bel bağlamaq istəmir. Bazar ertəsi Türkiyənin baş naziri Binəli Yıldırım bildirib ki, Türkiyə tezliklə digər layihəni – TANAP-I həyata keçirmək istəyir.

Türkiyə 2007-ci ildən “Şahdəniz” qazı idxal edir. 2018-ci ilin II yarısından “Şahdəniz-2” qazı da alacaq. ТАР qaz kəməri başa çatandan sonra Azərbaycan qazı 2020-ci ildə Avropaya tədarük ediləcək.

* "Türk axını" RF-dən Türkiyəyə qaz kəməri çəkilməsini nəzərdə tutur. O, Anapadan Qara dənizin dibi ilə Türkiyənin Avropa hissəsində Kıyıköyə, sonra Türkiyə-Yunanıstan sərhədində İpsalaya çatacaq. Qaz kəmərinin dəniz hissəsi köhnə “Cənub axını” dəhlizi ilə 660 km uzanacaq, 250 km yeni dəhlizlə Türkiyənin Avropa hissəsində olacaq. Kəmərin quru hissəsi 180 km olacaq, Türkiyənin Qara dəniz sahilindən Türkiyə-Yunanıstan sərhədinə çəkiləcək. Boru kəmərinin iki xəttinin qiyməti 6 mlrd avro qiymətləndirilir.—12B—