kremlin.ru
MDB Sammiti: çağırışlar və təhdidlər artan tendensiyaya malik olacaq
26-27 dekabr tarixlərində Sankt-Peterburqda keçirilən MDB dövlət başçılarının ənənəvi yeni il öncəsi sammiti mürəkkəb dövrdə - 2022-ci ildə keçmiş SSRİ məkanında İkinci Dünya Müharibəsinin başa çatmasından sonra ilk böyük hərbi münaqişənin baş verdiyi bir dövrdə baş tutub. Rusiyanın Ukraynaya hücumu səfərbəredici funksiyasının effektivliyi ildən-ilə azalan MDB-nin gələcəyi haqqında şübhələri güclənidirib.
Ev sahibi, Rusiya prezidenti Vladimir Putin Avrasiya məkanı üçün təhdidlərin mövcudluğunu etiraf edib, toplaşanları Birliyin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə səyləri birləşdirməyə çağırıb.
“MDB ölkələrinin əməkdaşlığının əsas istiqaməti bizim ortaq Avrasiya regionumuzda təhlükəsizliyin və sabitliyin qorunub saxlanmasıdır. Təəssüf ki, bu sahədə çağırışlar və təhdidlər, ilk növbədə kənardan gələn təhdidlər, ildən-ilə artır”, deyə Putin bildirib.
Həqiqətən MDB 1991-ci ildə yaradıldığı gündən etibarən pis günlərini keçirir. Bir müddət əvvəl Gürcüstan və Ukrayna təşkilatı tərk edib. Moldova prezidenti növbəti dəfə məhəl qoymayaraq, sammitə gəlmir. 2022-ci ildə Azərbaycan və Ermənistan və Qırğızıstan və Tacikistan arasında münaqişələr növbəti hərbi toqquşmalara çevrilib. Və MDB-nin növbəti sammiti onların münasibətlərini tənzimləmək iqtidarında olmayıb. Liderlər hər hansı sülhyaratma sənədi qəbul etmədən dağılışıblar.
Putin Cənubi Qafqazda və Mərkəzi Asiyada münaqişə tərəflərinin mövqelərini yaxınlaşdırmağa müvəffəq olmayıb. Tacikistan və Qırğızıstan prezidentləri Rahmon və Japarov hələ də bir-birinə əl uzatmayıblar, Əliyev və Paşinyan isə Putinin təşəbbüsü ilə sammit çərçivəsində formal fikir mübadiləsi aparıblar, amma Laçın böhranını həll etməyiblər.
Təşkilatın əsas fiqurantının – Rusiyanın Gürcüstan, Ukrayna və Moldovanın şəxsində öz tərəfdaşlarına qarşı təcavüzləri silsiləsi nəticəsində MDB keçmiş sovet respublikalarını birləşdirən, postsovet məkanında sabitliyi və tərəqqini təmin etməyə xidmət etməli olan institut kimi getdikcə daha çox fantazmaqorik şəkil alır. Və Moskva tərəfindən birliyin digər ölkələrinə qarşı təhdidlər bitmək bilmir və vaxtaşırı özünü xatırladır.
Putin sammitdə hər hansı əhəmiyyətli sənədin və təhlükəsizlik sahəsində qərarların müzakirəsini və qəbulunu təklif etməyib. Bu isə ilk növbədə Moskvanın tərəfdaşları qarşısında hər hansı öhdəlik götürmək və görüşdə iştirak edən istənilən liderə qarşı açıla biləcək əl-qolunu bağlamaq istəmədiyini göstərə bilər.
2023-cü ilin MDB ölkələrində rus dili ili elan edilməsi faktı Rusiyanın gələn il münasibətlərin eyni formal və özü üçün sərfəli səviyyəsini qoruyub saxlamaq istəyini göstərir. Bu humanitar məsələnin MDB-də təhlükəsizlik problemlərinin həllində nə dərəcədə nəticə verəcəyini təsəvvür etmək çətindir. Odur ki, bu yanaşma ilə Putinin açılış nitqində bəhs etdiyi çağırışlar və təhdidlər artan tendensiyaya malik olmalıdır.
-
- Siyasət
- 30 Dekabr 2022 11:53
-
- İqtisadiyyat
- 30 Dekabr 2022 12:07
Keçmiş Sovet məkanı
-
17 sentyabr 2024-cü il tarixində Astanada Almaniya kansleri Olaf Şolts və Mərkəzi Asiya dövlətləri başçıları arasında keçirilən sammit regional diplomatiyada kritik məqamdır. Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayev inkişaf etməkdə olan bu dialoqun vacibliyini qeyd edib, geosiyasi qeyri-sabitliklə mübarizə aparan dünyada onun strateji əhəmiyyətini vurğulayıb. İki region öz əlaqələrini dərinləşdirdikcə, bu sammit iqtisadi diversifikasiya, enerji təhlükəsizliyi və texnoloji əməkdaşlığa artan diqqəti əks etdirdi.
-
Mərkəzi Asiyada geosiyasətin mürəkkəb kəsişməsində yerləşən Astana - Qazaxıstan kövrək tarazlığı tapmağa çalışır, belə ki, Ukraynada müharibənin davam etməsi fonunda Qərb dövlətləri Rusiyaya qarşı sanksiyaları sərtləşdirirlər. Sanksiyalara əməl etmək milli strategiyanın bir hissəsi olaraq qalsa da, ölkə öz iqtisadi maraqlarını və ya regional sabitliyi pozmadan bu həssas mövqeyi qorumaqda mühüm çətinliklərlə üzləşir.
-
2020-ci ildə 44 günlük ikinci Qarabağ müharibəsinin nəticəsi Azərbaycan iqtisadiyyatına yönələn birbaşa xarici sərmayələrin coğrafiyasına da təsirsiz ötüşməyib. Son statistik məlumatlara görə, ikinci Qarabağ müharibəsindən sonra Rusiya Federasiyası, Türkiyənin və Çin Xalq Respublikasınsın Azərbaycan iqtisadiyyatına, xüsusilə də işğaldan azad olmuş ərazilərə yönələn sərmayələri artmağa başladı. Bunun başlıca səbəblərindən biri Azərbaycan hökümətinin dövlətləri dost və qeyi-dost ölkə olaraq təsnif etməsi olsa da, milli iqtisadiyyatda hökmran mövqeyi güclənən monopoliyalar, müstəqil olmayan məhkəmə və hüquq sistemi kimi ənənəvi problemlər də xüsüsən də Qərb mənşəli xarici sərmayələrin cəlb edilməsinə hələ də əngəllər yaradır.
-
Rusiya Federasiyası ilə Azərbaycan Respublikası arasında əməkdaşlığın hüquqi əsasını 170-dən çox dövlətlərarası, hökumətlərarası və idarələrarası müqavilə və sazişlər, o cümlədən iqtisadi sahədə 50-yə yaxın sənəd təşkil edir. İki ölkə arasında 1997-ci il 3 iyulda dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı təhlükəsizlik haqqında Müqavilə, 3 iyul 2008-ci ildə dostluq və strateji tərəfdaşlıq Bəyannamə, 2022-ci il fevralın 22-də Rusiya Federasiyası ilə Azərbaycan Respublikası arasında Müttəfiqlik Əməkdaşlığı haqqında Bəyannamə[1] və 2024-cü il yanvarın 22-də “2024-2026-cı illər üçün əməkdaşlığın əsas istiqamətlərinin inkişafı üzrə Yol Xəritəsi”[2] imzalanıb.
Rəy yaz