Azərbaycanın 30 illik müstəqillik dövründə siyasi, iqtisadi və sosial nəticələrinə ortodoksal baxış

Oktyabrın 23-də Azərbaycan Dəmir Yolları (ADY) Deloitte ilə birgə hazırlanmış, 2021-2023-cü illərdə şirkətin əldə etdiyi nailiyyətləri və 2030-cu ilə qədər planlarını əks etdirən ilk beynəlxalq davamlı inkişaf hesabatını təqdim edib.

Azərbaycanın quru sərhədlərinin  artıq 5 ilə yaxındır ki,  bağlı saxlanılmasının əmək bazarına neqativ təsirləri yalnız rəsmi statistik  göstəricilərdə deyil, həmçinin də özünüməşğulluq   və  fərdi  əmək fəaliyyətində dair məlumatlarda da müşahidə olunur. Sərhədyanı rayonların sakinlərinin bir hissəsinin  daimi gəlir mənbələrini   səyyar ticarətdən, malların satışından, nəqliyyat, ictimai iaşə və qonaqlama xidmətindən əldə edilən qazanclar təşkil edirdi.

Azərbaycanda  paytaxt Bakı iqtisadi rayonu da daxil olmaqla  14 iqtisadi rayon[1], 67 inzibati rayon, 11 respublika tabeli şəhər, 6 rayon tabeli şəhər, 12 şəhər rayonu, 262 qəsəbə, 190 qəsəbə ərazi dairəsi, 40 sahə ərazi dairəsi, 1724 kənd ərazi dairəsi və 4244 kənd var.[2] Azərbaycanda nə rayonlar, nə də ki, şəhərlər milli iqtisadiyyatın müstəqil subyektləri sayılmır. Dövlət Statistika  Komitəsinin (DSK) rayonların iqtisadiyyatına dair açıqladığı məlumatlar mücərrəddir və bəzi hallarda reallıqdan uzaqdır.  Bu araşdırmaya cəlb edilən rayonlar  yalnız sərhəddə yerləşənlər deyil, həm də  ərazisində  qonşu ölkələrə  sərhəd buraxılış məntəqəsi fəaliyyət  göstərənlərdir.

2020-ci ilin mart ayından Azərbaycanın Rusiya, İran və Gürcüstanla quru və dəniz sərhədləri qapalıdır. O tarixdən etibarən hər üç aydan bir xüsusi karantin rejiminin vaxtı uzadılır və sərhədlər də ona görə açılmır. Sonuncu dəfə 25 sentyabr 2024-cü ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 440 saylı  Qərarı[1] ilə Koronavirus (COVID-19) infeksiyasının ölkə ərazisində yayılmasının, onun törədə biləcəyi fəsadların qarşısının alınması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının ərazisində xüsusi karantin rejiminin müddəti 2025-ci il 1 yanvar saat 06:00-dək uzadılıb. Baxmayaraq ki,  hələ 5 may 2023-cü ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) rəhbəri dünya üzrə 6,9 milyon əhalinin ölümünə səbəb olan COVID-19-un sona çatdığını elan edib[2].