Azərbaycan banklarında likvidlik riskinin idarə edilməsinə dair yeni qayda qüvvəyə minib

Bu gün Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) Direktorlar Şurası tərəfindən bu il oktyabrın 18-də təsdiq edilmiş normativ baza olan "Banklarda likvidlik riskinin idarə edilməsi Qaydası" nın qüvvəyə minib. Bu hadisə 2009-cu ildə qurulmuş əvvəllər mövcud olan "Bank likvidliyinin idarə edilməsi Qaydaları" nın dəyişdirilməsinə işarə edir.

Bu yeni qaydanın tətbiqi, xarici bankların yerli filialları da daxil olmaqla banklarda likvidlik riskini idarə etmək üçün minimum likvidlik tələblərini və ölçümlərini təyin edən "Banklar haqqında" qanunda göstərilən hüquqi bazaya uyğundur. Bundan əlavə, bu Qaydalarda göstərilməyən əlavə aspektləri əhatə edən banklarda likvidlik riskinin idarə edilməsinin təşkilati strukturu "banklarda korporativ idarəetmə standartları"nda nəzərdən keçirilir.

Ən son beynəlxalq standartlara, xüsusən Bazel Komitəsi tərəfindən müəyyən edilmiş standartlara və beynəlxalq valyuta fondu ilə əlaqəli ekspertlərin tövsiyələrinə uyğun olaraq, bu yeni qaydalar likvidlik idarəetmə siyasətinə, daxili qaydalara, likvidlik risklərinin müəyyənləşdirilməsinə, qiymətləndirilməsinə, monitorinqinə və hesabatlarına tələblərin artırılmasına yönəldilmişdir. Yeniləmə yeni bir fond konsentrasiyası izləmə vasitəsi təqdim edir və ani likvidlik nisbətini təyin edən standartlara dəyişikliklər edir.

"Basel III" standartları çərçivəsində qaydalar xarici valyuta və bütövlükdə likvidlik əhatə nisbətinin (LCR) müstəqil tətbiq edilməsini tələb edir. Bu, stresli şəraitdə qısa müddətdə (30 gün) banklarda sabit likvidliyi təmin etmək üçün hazırlanmışdır. Banklara Qaydalar qüvvəyə mindikdən sonra LCR-ni ən azı 100% səviyyəsində saxlamaq tapşırılıb. Qayda tətbiq edildiyi zaman bu həddən aşağı olan banklar üçün böyük banklara tələb olunan LCR səviyyəsini düzəltmək və əldə etmək üçün 18 ay, digər banklara isə uyğunluq üçün 24 aylıq bir pəncərə verilir.

Mərkəzi Bank vurğulayır ki, bu yeni qaydaların tətbiqi potensial stresli ssenarilər şəraitində bankların likvidlik vəziyyətinin daha dəqiq proqnozlaşdırılmasının mümkünlüyünü təmin etmək məqsədi daşıyır. Bunun da öz növbəsində kredit təşkilatlarının sabitliyini təmin etməyin səmərəliliyini artıracağı gözlənilir.