Azərbaycan Qazaxıstanlı təqaüdçülərə atıb

Azərbaycan Beynəlxalq Bankı (ABB) ətrafında rezonans doğuran qalmaqal Qazaxıstanda maliyyə "zəlzələsinə" səbəb olub. ABB-nin xarici kreditorlarından biri bu ölkənin Vahid Yığım Pensiya Fondudur (VYPF). Fond ABB-yə 71,6 mlrd. tenge və ya 250 mln. dollar vəsait qoyub. Buna görə bu yaxınlarda Astanada səslənən Qazaxıstanlıların pensiya yığımlarının gələcək aqibəti ilə bağlı məsələ kifayət qədər aktualdır.

Təsadüfi deyil ki, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Tamara Duysenova bu günlərdə bu qəliz vəziyyətdə addımların razılaşdırılması və sığortalanmış şəxslərin və yerli maliyyə institutlarının sakitləşdirilməsi üçün hökumətdə görüşə çağırılıb. İdarə başçısının bildirdiyi kimi, dövlət Vahid Toplam Pensiya Fonduna icbari pensiya ödəmələrinin faktiki olaraq ödənilmiş icbari pensiya ödəmələri məbləğində, alan şəxsin pensiya ödənişləri hüququ qazandığı gün üçün inflyasiyanın səviyyəsi nəzərə alınmaqla qorunmasına təminat verir.

Amma Qazaxıstan Yığım Pensiya Fondları Assosiasiyasının keçmiş sədri Aydar Alibayev yaranmış vəziyyəti daha açıq şəkildə və diplomatik ifadələrdən istifadə etmədən qiymətləndirib.

"Azərbaycan korrupsiyanın kifayət qədər yüksək səviyyədə olduğu, Qazaxıstandan daha çox neftdən asılı olan inkişaf etməkdə olan ökədir. Bizim neftdən başqa çox şeyimiz var, onların isə yalnız meyvəsi. Orada idarəetmənin səmərəliliyi səviyyəsi çox aşağıdır. Çox şey türklərin dəstəyi sayəsində ayaqda durur. Azərbaycan bankına dörddə bir milyon dollar yatırmaq təhlükəli addım idi, xüsusən, risklərin yüksən olduğu bir ölkəyə", deyə Alibayev qeyd edib.

Bu arada, ABB-nin 3,3 mlrd. dollar ölçüsündə borcunun restrukturizasiyası planı ilə bağlı danışıqların aparıldığı Londonda qızğın proseslər gedir. Bondları nominaldan 20% endirimlə dəyişdirmək təklif olunan kreditorlar onlara təklif olunan borc öhdəliklərinin uzunmüddətli gələcəkdə yerinə yetirilməsi sxemini bloklamaq üçün addımlar atırlar. Onlara xəbərdarlıq edilib ki, bu plana qarşı çıxsalar bank bağlana bilər.

"Kreditorlar borcun bir hissəsinin silinməsindən çox narazıdırlar, - deyə Landesbank Berlin Investment-də təxminən 2,2 mlrd. dollar aktivi, o cümlədən ABB istiqrazlarını idarə edən və bu planın əleyhinə səs verən Luts Remeyer bildirib. - Bu təklif dövlətin ödəmək imkanı olduğu halda, ödəmək istəmədiyini nümayiş etdirir. Bu, Azərbaycan üçün uzunmüddətli maliyyələşmənin dəyərinin artmasına gətirib çıxaracaq" (Bloomberg).

ABB restrukturizasiyası nəzərdə tutulan ən böyük borclar siyahısına Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun 1 milyard dollarlıq depozitlərini də daxil edib. ARDNF də, bank da dövlətin nəzarəti altında olduğuna görə, onun depozitlərinin restrukturizasiya proqramına daxil edilməsi kredit təşkilatı üçün təklif olunan planın hələ investorlarla danışıqların başlanmasına qədər mütləq olması üçün tələb olunan səslərin təxminən üçdə birini təmin edəcək.

Maliyyə naziri Samir Şərifov bildirib ki, kreditorlar plana borcun qismən silinməsi kimi baxa bilərlər, amma o, mövcud olan yeganə təklifdir.

Mayın 11-dən, restrukturizasiya planının elan edilməsi ərəfəsində, ABB-nin 500 milyon dollarlıq 2019-cı ildə ödənilməli dollar istiqrazlarının hər 1 dolları 18 sentdən çox ucuzlaşaraq 82,24 sentə qədər enib.Çərşənbə axşamı təqdimat zamanı kağızlar təxminən 1 sent ucuzlaşıb.

Bu il neft qiymətlərinin bərpası 2015-ci ildə iki devalvasiya yaşadıqdan sonra keçən il öz valyutası uğrunda mübarizə aparan Azərbaycanı, keçmiş SSRİ-nin bu xammal istehsalı ölçüsünə görə üçüncü ölkəsini çox da rahatlatmayıb. ABB bu ay gözlənilmədən defolt elan edib, mayın 10-da 100 mln. dollarlıq subordinasiya olunmuş kredit üzrə ödənişin vaxtını keçirib və restrukturizasiya prosesini işə salıb.

"Borcların bir hissəsinin silinməsinə yenidən baxmalı olmağımız ehtimalı məyus edir - mənim gözlədiyim bu deyildi", deyə Londonda 480 mlrd. avro (511 mlrd. dollar) dəyərində aktivləri, o cümlədən ABB bondlarını idarə edən Allianz Global Investors-un inkişaf etməkdə olan ölkələrin istiqrazlarına investisiyalar üzrə direktoru Qreq Sayçin qeyd edib. - Nüfuzunu nəzərə alaraq, hökumət borc sahiblərini belə ziyana məruz qoymamalı idi. Bütün bunları başqa yolla həll edə biləcəklərini nəzərə alaraq, daha yüksək bazar premiyası təklif etmək zərurəti Banka ucuz başa gəlməyəcək.