İncəsənətdə yayılmış qadın obrazları və gözləntilər

Bakı/14.07.23/Turan:  İyulun 14-də Yarat İncəsənət Məkanında "Qadın bəşəriyyətin başlanğıcı kimi" adlı maraqlı panel diskussiyada İslam Həsənlizadə və Əfsanə Tahirova hörmətli qonaqlar kimi öz fikirlərini bölüşüblər. Maraqlı söhbəti Mina Abbasova aparıb.

Diskussiya qrupu incəsənət yayılan qadın obrazlarını və cəmiyyətin onlardan gözləntilərini araşdırıb. Cəmiyyətin patriarxal xarakteri əsas problemə çevrilib, çünki iştirakçılar sistemli dəyişikliklərə təkidli zəzurəti və qadınların üzərinə qoyulan ədalətsiz yükləri vurğulayıblar.

"Əsrlər boyu qadınlara resurs kimi baxılıb", - İslam Həsənlizadə deyib. Əfsanə Tahirova əlavə edib:"Qadınlardan müxtəlif ehtiyacların ödənilməsi gözlənilirdi".

Panel iştirakçıları müzakirə boyunca bəzi fərqli fikirlər söyləsələr də, konkret bir mövzu- seçmə abort mübahisəyə səbəb olub. Əfsanə Tahirova bildirib ki, seçmə aborta qadağası patriarxal sistemin qadının iradə azadlığına qəsdinin sübutudur. O bunu qadının öz bədənilə bağlı qərar vermək hüququna qəsd kimi qiymətləndirib. Digər tərəfdən, İslam Həsənlizadə bunun patriarxal quruluşlarla əlaqəli olduğu fikrini rədd edib, hətta patriarxın həm kişilər, həm də qadınlar üzərində cəmiyyətin hökmranlığı etməsi demək olması barədə əfsanəyə meydan oxuyub.

Son illərdə cəmiyyət qadınların rolunu və onların necə təsvir olunduğunu fəal şəkildə araşdırıb ki, bu da müxtəlif platformalarda məzmunlu müzakirələrə səbəb olub. Adətən panel müzakirələr ümumi konsensusla başa çatır; lakin bu konkret söhbətdə yekun fikir kimi cəmiyyətdə harmoniyaya nail olmağın vacibliyi vurğulanıb. Analoji əhval-ruhiyyə digər müzakirələrdə və tədbirlərdə də əks-səda tapıb.

Bu panel müzakirəsinin mərkəzi mövzusu olaraq incsənət diqqət altında olub. "Müasir incəsənət illüziya yaradır" deyən Əfsanə Tahirova qadınların reallığını əks etdirmək əvəzinə onların analar, müqəddəs fiqurlar və ya ilham mənbələri kimi ideallaşdırılmış arxetiplər kimi təsvir edilməsinin manipulyativ təbiətini vurğulayıb.

Müzakirə başa çatdıqdan sonra suallar və maraqlı auditoriyanın fikirləri üçün söz verilib. Qonaqların çoxu məzmunlu müzakirəyə görə təşəkkürünü bildirib. Bununla birlikdə, iştirakçılardan biri qadınların diskussiyada üstünlük təşkil etməsi və kişilərin az iştirak etməsi ilə bağlı narahatlıqlarını dilə gətirdi. İştirakçılardan biri Fidan Hümbətli İslam Həsənlizadənin bədii əsərlərindən narahatlığını ifadə edərək onun təsvirlərində qadınların potensial obyektivləşdirilməsilə bağlı narahatlığını bildirib.

Digər məsələ qadınların bir-birilə rəqabətetmə meylinin arxasındakı səbəblərlə əlaqəli olub. Əfsanə Tahirova bu davranışı patriarxal cəmiyyətin təsirilə əlaqələndirib. "Cəmiyyətdə belə bir fikir var ki, kişilər qadınları partnyor kimi seçirlər ki, bu da qadınlar arasında rəqabətə tələbatı artırır. Bu hal iş yerlərinə də şamil edilir", - Tahirova izah edib.

Gender bərabərliyi, qadınların incəsənətdə təsvirləri və onlara aid edilən sosial rollar ətrafında müzakirələr tarix boyu davam edib və şübhəsiz ki, bundan sonra da davam edəcək. Bu problemləri həll etmək üçün qrup uşaqlara və yeniyetmələrə yönələn seminarların və müzakirələrin aparılmasını təklif edib. Bu cür tədbirlərin daha ədalətli gələcəyə yol açacağına ümid var.