Elan edilmiş sülhə bəslənən ümidlər

Ötən şənbə həm Yerevandan, həm də Bakıdan sülh əldə olunmasına sadiqliyi təsdiq edən və uzun müddətdir davam edən düşmənçiliyə son qoymaq üçün tarixi fürsət yarandığını etiraf edən bir sıra bəyanatlar səslənib.

Yerevanda ATƏT Parlament Assambleyasının payız sessiyası zamanı Ermənistan liderləri Azərbaycanla sülhün bərqərar olunmasına baxışları ilə bağlı bir sıra mühüm, bəzən isə ziddiyyətli bəyanatlarla çıxış ediblər. Ermənistan Milli Məclisinin sədri Alen Simonyan noyabrın 18-də açılış mərasimindəki çıxışında Ermənistanın regionda sülhə sarsılmaz sədaqətini vurğulayıb. Simonyan qeyd edib ki, çağırışlardan çəkinməyən Ermənistan bütün region ölkələri ilə əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə və münasibətlərin tənzimlənməsinə yönəlmiş sülh gündəlliyinə sadiqdir. Vətəndaşlarının açıq-aydın mandat verdiyi Ermənistan hökuməti gələcək nəsillər üçün dinc şəkildə birgə yaşayış erasına daxil olmaq qətiyyətindədir. Simonyan Ermənistanın Azərbaycanla sülh danışıqlarında fəal iştirak etdiyini deyib, sülh əldə olunması üçün hər iki tərəfin razılaşdırılmış səylərinə ehtiyac olduğunu etiraf edib.

Ermənistanın cəhdləri Türkiyə ilə münasibətlərin tənzimlənməsinə, o cümlədən sərhədlərin və rabitə kanallarının açılmasına yönəlib və danışıqlar qeyd-şərtsiz aparılacaq. Simonyan Ermənistanın sərhədlərin açılması, etibarlı infrastruktur və bütün region ölkələri arasında möhkəm iqtisadi, siyasi və mədəni əlaqələri nəzərdə tutan “Sülh kəsişməsi” layihəsində təcəssüm olunan regional baxışını açıqlayıb, burada münaqişələrin əsas həll mexanizmi diplomatiya və dialoqdur.

ATƏT PA-nın elə həmin sessiyasında Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Ermənistanın sülhə sarsılmaz sədaqətini təsdiq edib. O, təəssüf doğuran 19 sentyabr hadisələrini xüsusilə qeyd edib, həmin vaxt Azərbaycan Dağlıq Qarabağa hücum edib, nəticədə 100 000 erməni öz evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalıb. Bu çağırışlara baxmayaraq, Ermənistan sülh və beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlıqda tərəqqi əldə etmək istəyində qətiyyətlidir. Qriqoryan regional sabitliyin bərqərar olunmasında Ermənistan və Azərbaycan arasında sərhədlərin delimitasiyasının rolunu vurğulayıb, Ermənistanın Alma-Atı bəyannaməsinə və ərazi bütövlüyünün və suverenliyin qarşılıqlı olaraq tanınmasına sadiqliyini təsdiq edib.

Baş nazir Nikol Paşinyan da ATƏT PA-nın sessiyasında çıxışında Ermənistanın Azərbaycanla əməkdaşlıq daxilində eksklavlarla bağlı məsələni həll etməyə hazır olduğunu bildirib. O qeyd edib ki, Azərbaycanda təhsil müəssisələrində və kütləvi informasiya vasitələrində Ermənistan Respublikasının “Qərbi Azərbaycan” kimi yad edilməsi kimi müəyyən hərəkətlər narahatlıq doğurur və potensial hərbi təcavüzə hazırlıq kimi qiymətləndirilə bilər. Paşinyan Ermənistanın ərazi bütövlüyü məsələsi ilə bağlı mövqeyini izah edib, razılaşdırılmış sərhədlər daxilində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını bildirib.

Bundan başqa, Paşinyan Sovet İttifaqının inzibati sərhədlərinin hər iki tərəfinə qoşunların yerləşdirilməsi haqqında razılıq əldə etməyə çağırıb və Yerevan və Bakı arasında səmərəli kommunikasiyanın və qarşılıqlı anlaşmanın vacibliyini vurğulayıb. O, uzun müddət davam edən münaqişənin tarixi kontekstini və mürəkkəbliyini etiraf edib, lakin konstruktiv dialoqa ümid etdiyini bildirib.

Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinə gəlincə, Paşinyan diplomatik münasibətlər olmasa da, iki xalq arasında fəal dialoq olduğunu qeyd edib. O, bu münasibətlərin normallaşdırılmasının dinc və firəvan Cənubi Qafqaz regionunun yaradılması kimi daha geniş məqsədə nail olmaq yolunda vacib addım olduğunu deyib. Paşinyan üçüncü ölkə vətəndaşları və diplomatik pasport sahibləri üçün Ermənistan-Türkiyə sərhədinin açılacağına ümid etdiyini deyib, bunu regionun bütün dünya üçün müsbət xəbərlərin daşıyıcısına çevrilməsi yolunda rəmzi addım kimi qiymətləndirib.

Elə həmin gün Bakıda prezident Əliyevin xarici siyasət məsələləri üzrə köməkçisi Hikmət Hacıyev euroreporter.co-ya müsahibəsində Azərbaycanın regional təhlükəsizliyə sarsılmaz sədaqətini və ölkənin regional təhlükəsizliyin ədalətə və ərazi bütövlüyünün və suverenliyin qarşılıqlı olaraq tanınmasına əsaslanan yeni arxitekturasını qurmaq istəyini qeyd edib. O, regionda sülhün regionun özündə əldə olunmalı olduğunu, xarici subyektlərin isə öz şərtlərini qəbul etdirmək yerinə bu səyləri dəstəkləməli olduğunu deyib.

Hacıyev bəzi Avropa institutlarında Azərbaycana qarşı qərəzli münasibət, o cümlədən Azərbaycanofobiya və ya islamofobiya ilə bağlı narahatlığını ifadə edib və Avropa Şurasının bu yaxınlarda səsləndirdiyi bəyanatları tənqid edib. O, Azərbaycanın əraziləri işğal altında olduğu dövrdə Avropa institutlarının ölkəyə qarşı ədalətsiz yanaşdığını iddia edib və müxtəlif regionlarda separatizmə ardıcıl yanaşmaya çağırıb.

Fransanın regionda iştirakına gəlincə, Hacıyev Ermənistanın hərbiləşdirilməsi proqramı ilə bağlı narahatlığını bildirib və Avropa institutlarının sülh əldə olunmasında konstruktiv rol oynamasının vacibliyini qeyd edib. O, bunu möhkəm sülhün bərqərar olması üçün tarixi fürsət kimi qiymətləndirərək, Avropa institutlarını problemin həllində iştirak etməyə çağırıb.

Hər iki paytaxtdan səslənən bəyanatlar iki ölkə arasında elan edilmiş sülhə gedən yolda konkret addımlar gözləməklə çıxılmaz nöqtəyə gələn dialoqun gələcək perspektivləri ilə bağlı nikbinlik hissi yaradır.