Amnesty International: Azərbaycanda hakimiyyət fəallara kiberhücumlara sponsorluq edir

Azərbaycanda fəallar, hüquq müdafiəçiləri, jurnalistlər, siyasi dissidentlər onların şəxsi informasiya və yazışmalarına müdaxilə məqsədilə Facebook-da saxta yazılar və elektron məktub formasında uzunmüddətli ‘spear phishing’ (fərdi tovlama) kampaniyasının qurbanı olublr. Bu barədə  Amnesty International təşkilatıın martın 10-da dərc etdiyi yeni hesabatda deyilir.

Araşdırmalar göstərib ki, son 13 ayda hökumətin müxtəlif tənqidçilərinin parollarının və kontaktların oğurlanmasına yönələn kiberhücumlar baş verib.

“Bizim araşdırmalarımız göstərir ki, məqsədyönlü və koordinasiya edilmiş kiberhücum kampaniyası hökumətin repressiya qurbanı olmuş tənqidi səs sahiblərinə qarşı aparılır”, - Amnesty International təşkilatının baş texnoloqu Klaudio Qarnyeri bildirib.

“Bu hücumlarda işlədilən ziyanlı proqramlardan mümkün qədər çox şəxsi informasiyanın toplanması üçün istifadə edilir. Hədəflərin profillərinə nəzər yetirildikdə qurbanların hücumun nəyə görə hökumət tərəfindən təşkil edildiyinə inandıqları başa düşülür”, - o qeyd edib.

“Saxta dostlar və ya  Azərbaycanda saxta hesablar və ziyanlı proqramlardan dissidentləri hədəfləmək üçün necə istifadə edilir” adlı hesabatda haker hücumlarının detallarına geniş yer verilib.

Haker müdaxiləsi məqsədilə qurbanların elektron ünvanlarına saxta email-lər göndərilir.

Əgər adresat belə qoşmaları açarsa onun poçtuna yüklənmiş virus hücuma məruz qalanının monitorundakı təsvirləri hakerə göndərir və beləliklə, haker qurbanın nə yazdığını aydın şəkildə güdə bilir. Saxta elektron məktublar tanınmış insan haqları fəallarının və siyasi fəalların adlarından göndərilir.

Bu hücuma məruz qalanlardan biri də insan haqları fəalı Rəsul Cəfərov olub. Onu hücuma məruz qalmasından 2016-cı ilin oktyabrında bir həmkarından aldığı telefon zəngi duyuq salıb. Həmkarı R.Cəfərova deyib ki, onun ünvanına çox bənzəyən ünvandan e-mail və qoşma alıb.

“Hesab edirəm ki, hakimiyyət onu tənqid edən hər bir kəsi diqqətlə izləyir”, -R.Cəfərov       Amnesty International-a bildirib.

Rəsul Cəfərovun və başqa fəalların şikayətlərini təhlil edən təşkilat bu nəticəyə gəlib ki, fəallara qarşı haker hücumları hələ 2015-ci ilin noyabrından başlanıb.

Təşkilat qeyd edib ki, bundan əlavə, ‘Anonymous Azerbaijan’ adlanan sayt hədələnib, Kanal13 İnternet xəbər portalına isə hücumun ardınca bir həftə ərzində haker girişi əldə olunub.

Başqa bir insident zamanı isə bir neçə fəala Bakıdakı ABŞ səfirliyindəki qəbula saxta dəvətlə ziyanlı kompüter proqramı göndərilib.

Hesabatda deyilir ki, saxta email-lərə qoşulmuş saxta sənədlər konkret fəalların adından tərtib edilir. Məsələn, guya Leyla Yunus tərəfindən tərtib edilmiş bir qoşma sənədi “2016-cı ilə olan vəziyyətə görə Azərbaycandakı siyasi məhbuslar” adlanıb.

Ziyanlı proqramı göndərən “pantera” İnternet adının sahibinin əsas etibarilə hökumət infrastrukturunda işlədilən İP ünvanları blokunda olduğu görünür. Bu İP ünvanı ilə eyni blokda Xarici İşlər, Ədliyyə nazirlikləri və dövlətə bağlı telekanalın İP ünvanları yerləşir.

Amnesty International aşkar etdiyi faktlara dair hesabatı Azərbaycan hökumətinə təqdim edib.

Azərbaycanda müstəqil jurnalistlər, hüquq müdafiəçiləri  və siyasi fəallar, hökumətdən dəstək alan trollama kampaniyaları da  tez-tez İnternet sıxışdırılmasına və təqiblərə məruz qalırlar.

Azərbaycanda telefon və İnternet kommunikasiyalarının izlənməsinə icazə verən qanunlar Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi tərəfindən tənqid edilib.

Citizen Lab və başqa ictimai təhqiqat qruplarının araşdırmaları göstərib ki, Azərbaycan hökuməti İtaliyanın Hacking Team şirkətindən kompüter proqramları almaq niyyətində olub.

Hacking Team şirkətindən sızdırılmış email-lər İsrailin NİCE Systems texnoloji şirkətinin Azərbaycanın Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə belə proqram satışlarının və Daxili İşlər Nazirliyi ilə görüşmək cəhdlərinin olduğunu göstərir. -02D-