Azərbaycan ekoloji problemlər fonunda Ermənistanın dağ-mədən sənayesinin ətraflı təsvir olunduğu xəritə hazırlayır

Azərbaycan Ermənistanın dağ-mədən sənayesinin ətraflı təsvirilə hərtərəfli xəritənin hazırlanması prosesindədir və Azərbaycan Kartoqraflar İctimai Birliyinin sədri Müqabil Bayramovun sözlərinə görə, işlərin 40 faizi artıq başa çatıb. Dörd aydan sonra təqdim ediləcək xəritə bütün Ermənistanı əhatə edəcək və təkcə faydalı qazıntıların coğrafi bölgüsü haqqında yox, həm də çayların çirklənməsi və onların axın istiqamətləri kimi ekoloji məlumatlar haqqında təsəvvür yaradacaq.

Azərbaycan, ingilis və erməni dillərində Azərbaycan toponimlərindən istifadə olunmaqla tərtib edilmiş xəritə dağ-mədən landşaftına vahid baxış yaratmaq məqsədi daşıyır.  Bayramov xəritənin COP29 tədbirinin iştirakçıları arasında yayılması imkanını təklif edib.

Bu hadisə Amuldağ qızıl yatağının Ermənistanda ətraf mühitə zərərli təsirinə işıq salan "Ətraf mühitin ilkin mühafizəsi"  koalisiyasının brifinqinə təsadüf edib. Ekoloji Maarifləndirmə və Monitorinq İctimai Birliyinin sədri Qəmzə Yusubova Amuldağ yatağının istismarı ilə bağlı narahatlığını bildirib, ekoloji standartlara əməl olunmadığını və ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsinə dair sənədlərin olmadığını qeyd edib.

Yusubova tullantıların Amuldaqdan Bərguşad çayına atılmasına xüsusi diqqət yetirib. Nəticədə bu, Araz çayını çirkləndirir və ətraf mühitə, biomüxtəlifliyə və su anbarlarına ciddi ziyan vurur. Amuldağ yatağının təbii mineral su yatağı olan İstisuya yaxınlığı yerli icmaların sağlamlığına təsirilə bağlı əlavə narahatlıq yaradıb. Ekoloji nəticələr Xəzər dənizinə axan çaylar vasitəsilə Xəzəryanı ölkələrə təsir edərək Ermənistanın hüdudlarından kənara çıxır.

Ermənistanın 100-dən çox vətəndaş cəmiyyəti təşkilatı və ekofəalları Amuldağın istismarının biomüxtəlifliyə və su resurslarına ciddi  təhlükə yaratması barədə fikirləri dəstəkləyiblər. "Səhiyyə xidməti" İctimai Birliyinin sədri Pərvanə Vəliyeva Amuldağ əməliyyatlarında şəffaflığın olmamasını qeyd edib və demək olar ki, qızıl hasilatı üzrə bir çox ölkələrdə qadağan olunmuş siyanogen texnologiyanın istifadəsindən narahatlığını bildirib.

"İlk növbədə ətraf mühitin mühafizəsi"  koalisiyası bu ərazidə fəaliyyət göstərən şirkətləri Amuldağ yatağında fəaliyyəti dayandırmağa və ya ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi üzrə sənədləri ictimaiyyətə açıqlamağa çağırıb. Bundan əlavə, onlar hesabatlılığın və ekoloji məsuliyyətin təmin edilməsi üçün qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələrilə yanaşı xarici və azərbaycanlı ekspertlərin yatağın monitorinqini və yerində qiymətləndirmələr aparmasına imkan yaradılmasını tələb ediblər.

"İlk növbədə ətraf mühitin mühafizəsi"  koalisiyası fəaliyyətin dayandırılmasına və ya ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsinin şəffaf şəkildə açıqlanmasına çağırdığı üçün mövcud ekoloji problemlər iqtisadi fəaliyyət, ekoloji davamlılıq və regional əməkdaşlıq arasındakı mürəkkəb əlaqəni önə çəkir. Xəritənin Azərbaycan tərəfindən hazırlanması ekoloji problemləri daha geniş geosiyasi kontekstdə üzə çıxarır.