Seçki Müşahidə Alyansı: Növbədənkənar seçkilərdə pozuntular seçkilərin legitimliyinə zərbə vurur

1 sentyabr  növbədənkənar parlament seçkiləri ciddi pozuntularla müşahidə edilib ki, bu da seçkilərin demokratik legitimliyinə ciddi zərbə vurub. Bu barədə bir qrup yerli ekspert və qısamüddətli müşahidəçi ilə seçkilərin monitorinqini aparan Seçki Müşahidə Alyansının bəyanatında deyilir.

Seçkilərin keçirildiyi siyasi və hüquqi mühit, hakimiyyətin mərkəzləşdirilməsi və müxalif qüvvələrin təsirinin azaldılması ilə xarakterizə olunub ki, bu da seçki prosesinin ədalətliliyinə və şəffaflığına kölgə salıb.

Seçkilərin ilkin mərhələlərindən başlayaraq, siyasi mühitin müstəqil və rəqabətli seçkilər üçün əlverişli olmadığı açıq şəkildə görünürdü. Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının dominantlığı siyasi plüralizmi məhdudlaşdırmış və müxalifət qüvvələrinin seçkilərdə ciddi şəkildə iştirakını çətinləşdirib. Bundan əlavə, 2022-ci ildə qəbul edilən "Siyasi partiyalar haqqında" qanun siyasi partiyaların fəaliyyətini məhdudlaşdırıb və seçki prosesində daha geniş iştirakın qarşısını alıb.

Hakim partiyanın güclü mövqeyi və geniş resursları müxalifət və müstəqil namizədlərin fəaliyyətini ciddi şəkildə məhdudlaşdırıb ki, bu da seçkiqabağı mühitdə bərabər imkanların olmadığını açıq şəkildə ortaya qoyub.

Televiziyalarda seçki ilə əlaqədar siyasi müzakirələrə heç bir yer verilməyib, müxtəlif fikirlərin səsləndirilməsinə imkan yaradılmayıb.

Seçki günü baş verən hadisələr isə seçkilərin düzgünlüyü ilə bağlı narahatlıqları daha da artırıb. Belə ki, seçici siyahısında adı olmayan şəxslərin səs verməsi, şəxsiyyət vəsiqəsi təqdim etmədən səsvermədə iştirak halları, qutulara topa bülleten atılması və eyni şəxsin bir neçə dəfə səs verməsi kimi ciddi qanun pozuntuları baş verib.

Müşahidəçilərə qarşı təzyiq və təqib halları, onların seçki məntəqələrindən çıxarılması, səslərin hesablanmasına buraxılmaması faktları baş verib.

Bütün bu faktlar göstərir ki, seçkilər demokratik standartlara uyğun keçirilməyib və seçki prosesinin müxtəlif mərhələlərində baş verən sistemli qanun pozuntuları seçkilərin nəticələrinin legitimliyini şübhə altına alır.

Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün əsaslı islahatların aparılması zəruridir. Bu islahatlara siyasi plüralizmin bərpası, seçki qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsi, bütün namizədlər üçün bərabər imkanların təmin edilməsi, seçki prosesində şəffaflığın artırılması və müstəqil media mühitinin yaradılması daxildir, sənəddə qeyd olunur.