Uğursuz koalisiya, yoxsa, növbədənkənar seçki?

Iyunun 7-də Türkiyədə keçirilən parlament seçkiləri başa çatdı.

Bu seçkilər sürprizlərlə yadda qaldı. Belə ki, hakim Ədalət və Dirçəliş Partiyası seçki ərəfəsində Konstitusiyanı dəyişdirərək Türkiyəni parlamentli respublikadan prezidentli respublikaya çevirməyi “hədəfləmişdi”. Amma seçkinin nəticələrinə görə, AKP nəinki bu hədəfə yetə bilmədi, əksinə, son 12 ildə keçirilən seçkilərdə təkbaşına iqtidar olsa da bu seçkidə təkbaşına iqtidar olmaq maneəsini belə aşa bilmədi. Parlamentə daxil olan partiyalar sırasında ən çox millət vəkili 258 nəfər olmaqla AKP-dədir. Amma təkbaşına iqtidar olmaq üçün 276 millət vəkili sayına malik olmaq lazımdır. Beləliklə, 2012-ci illərdən bu yana seçkilərdə AKP ilk dəfə sarsıdıcı zərbə aldı.

Millət vəkili sayına görə ikinci yerdə ana müxalifət partiyası olan Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CXP) gəlir. Bu qurumun 132 millət vəkili var.

Həmişəki kimi bu sırada üçüncü yeri tutan Millətçi Hərəkat Partiyasının (MHP) 81 millət vəkili var. Həm də öncəki seçkilərlə müqayisədə partiya millət vəkili sayını 28 nəfər artırıb.

Bu seçkilərdə daha bir sürpriz Xalqlar Demokratiyası Partiyasının (XDP) partiya olaraq parlamentə daxil olmasıdır. Bu partiya əsasən kürdlər yaşayan bölgələrdə seçicilərin səsini alaraq parlamentə daxil olmaq maneəsini aşıb və parlamentdə 79 millət vəkililə təmsil oluna bilər.

Seçkilərə qatılan 20-dən çox partiya parlamentə daxil olmaq üçün 10%-lik maneəni aşa bilməyiblər.

İndi Türkiyənin siyasi həyatında maraqlı bir səhnə yaranıb. 258 millət vəkili olsa da AKP təkbaşına iqtidar ola bilmir. Bunun üçün parlamentə daxil olan partiyalarla və ya onlardan birilə koalisiya qurulmalıdır. Amma bu da real olana oxşamır.  Belə ki, CHP, MHP və HDP başçıları bu seçkilərin nəticələrinə və ortada olan “siyasi tablo”ya mövqe ifadə ediblər.

Ana müxalifət partiyasının lideri Kamal Kılıcdaroğlu seçkinin nəticələrini “əzici hakimiyyət və diktaturanın durdurlması” kimi dəyərləndirib.

MHP lideri Dövlət Bahçeli MHP-nin koalisiyada iştirak etməyəcəyi bəyanatını səsləndirib.

XDP lideri Səlahiddin Dəmirtaş isə heç bir halda AKP-yə dəstək olmyacaqlarını söyləyib. Belə halda isə D.Baxçelinin dediyi növbədənkənar seçki məsələsi istər-istəməz gündəmə gəlir. Amma nəzərə alsaq ki, parlamentdə yer qazanan partiyalar ideoloji baxımdan bir-birilə fəqrli mövqelərdə dayanırlar, o zaman bu koalisiyanın uğurlu alnacağı sual altına düşür.

AKP seçkinin nəticələrinə “uca millətin iradəsi” mövqeyini ifadə edib. Bir də Ərdoğan aparatından Fətullah Gülən tərəfdarları nəzərdə tutularaq “ən başlıcası paralelçilər” parlamentə düşə bilmədilər” bəyanatını səsləndirib.

AKP başqanı Əhməd Davudoğlu isə seçkilərə “bu qələbəni heç kim məğlubiyyət kimi anlamasın” şəklində yanaşma sərgiləyib.

Son olaraq Türkiyə ya koalisiyalı hökumət, ya da erkən seçki dilemması qarşısında durub.-05B-