Payız avansı

İyulun 30-da keçirilən iclas konkret olaraq iki məsələyə həsr edilib: 1. Ölkədə istilik enerjisi və qaynar su təchizatı sisteminin yaxşılaşdırılması və effektivliyinin artırılması üzrə görülmüş iş, əldə olunan nəticələr, bu sahənin müasir standartlara və tələblərə uyğun olaraq təkmilləşdirilməsi üzrə qarşıda duran vəzifələr haqqında; 2. Akvakulturada inkişaf perspektivləri və bununla əlaqədar görülməli olan tədbirlər haqqında.

Baş nazir həmçinin prezidentin 29 may 2019-cu il tarixli "Azərbaycan Respublikasının energetika sektorunda islahatların sürətləndirilməsi haqqında" sərəncamını xatırladıb. Sərəncama əsasən, Energetika Nazirliyinə "Azərbaycan Respublikasının energetika sektorunun uzunmüddətli inkişaf Strategiyası"nı hazırlamaq tapşırılıb, İqtisadiyyat Nazirliyi isə altı ay ərzində prezidentə qaz və istilik təchizatı sistemlərinin effektivliyinin artırılması, istehlakçıların tələbatlarının etibarlı şəkildə ödənilməsi üçün bu sahələrdə islahatların aparılması üzrə təkliflər təqdim etməlidir.

Prezidentin yanındakı müşavirənin isə "sosial-iqtisadi sahə ilə bağlı" olduğu qeyd edilib. O, adətən olduğu kimi, məsələn, yarımilin, ilin yekunlarına, proqramların yerinə yetirilməsinə, nəyinsə yekunlarına həsr olunmuş müşavirə kimi, konkret hesabat dövrü ilə əlaqələndirilməyib.

Prezidentin və müşavirə iştirakçılarının istinad etdiyi məlumatlar həm birinci yarımilin, həm ilin yekunlarına, həm də daha əvvəlki dövrlərə aid olub. Amma ən çox yarımilin yekunlarına diqqət yetirilib, spikerlərin sözlərinə görə, bu yekunlar sosial-iqtisadi göstəricilərin illik yekunlarının yaxşı olacağı ilə bağlı nikbinlik yaradır.

Əliyevin çıxışından görünürdü ki, o, bir tərəfdən öz komandasının uğurlarını geniş auditoriyaya nümayiş etdirmək istəyir, digər tərəfdən isə tabeliyində olanlara, məsələn, taxılçılıqda olduğu kimi, real nəticələrə uyğun olmasa da, göstəricilərin artım sürətini artırmaq zərurəti barədə xəbərdarlıq edir.

Gəlin düşünək, prezident sabitləşmiş ənənənin formatını (1. nəzərəçarpan zaman məsafəsi ilə baş nazirin və prezidentin rəhbərliyi altında iclas keçirmək və ya 2. dövlət başçısının rəhbərliyi altında hökumətin geniş iclasını keçirmək), dəyişdirərkən hansı motivləri rəhbər tutub.

Burada aşağıdakı motivləri sezmək olar:

1. Baş nazirə Novruz Məmmədovun vətəndə və xaricdə qəbul edildiyi kimi nominal deyil, fəaliyyətdə olan nazir statusu vermək. İyunun 15-də Düşəmbədə keçirilən Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə son Müşavirədə Məmmədov dövlət liderlərinin əhatəsində qaneedici görünmürdü.

2. Məsuliyyət yükünün bir hissəsini baş nazirin çiyinlərinə qoymaq. Əliyev tez-tez ictimai görüş sahəsindən yoxa çıxır, aydındır ki, bu, işlərin və onun üzərinə götürdüyü qayğıların çoxluğu ilə bağlıdır.

3. Əksər vətəndaşların yay relaksı dövründə belə öz komandasının fəallığını nümayiş etdirmək.

4. Prezidentin vətəndaşlar üçün ən çox maraq kəsb edən sahələrin - maliyyə sisteminin sabitliyi, rifahın artırılması, ərzaq məhsullarının istehsalı və onların qiyməti, məşğulluq və s. sahələrin nəbzini daim nəzərdə saxladığının nümayişi.

Bu addımı 1) hakimiyyətin səlahiyyətlərinin ardıcıl olaraq ikiyə ayrılmasına və 2) ucuz mövsümi kənd təsərrüfatı məhsullarının aradan qalxması və enerji daşıyıcıları üzrə kommunal xərclərin artması ilə əlaqədar cəmiyyətdə sosial gərginliyin artdığı vaxt - sentyabrın sonlarında Administrasiya və Hökumətin iştirakı ilə geniş iclasın keçirilməsinə müqəddimə kimi dəyərləndirmək olar.

Prezident və nazirlərin istinad etdiyi artım rəqəmlərinə baxmayaraq, ilkin zərurət məhsullarının qiymətləri yüksəlməkdə davam edir və ya ən yaxşı halda dəyişmir. Cüzi minimum pensiyaların və ya maaşların 40% artırılması isə bu gün, qaldı ki, sabah adi ailələrin minimum tələbatlarını təmin etmək iqtidarında deyil, hələ yoxsul ailələri demirəm.

Son zamanlar xaricdən Azərbaycanlı mühacirlər sosial şəbəkələr vasitəsilə rejimə qarşı mübarizəyə, hətta "armatur mübarizəsinə" çağırırlar və yaxın aylarda Azərbaycanda mübarizəyə başlamaqla hədələyirlər. Bu çağırışlar klassik müxalifət tərəfindən dəstəklənmir, müxalifət insanların ağlı uğrunda metodik və tamamilə uğurlu mübarizəsini həyata keçirir. Amma armatur arqumenti əhalinin böyük hissəsinin mövcud vəziyyətdən narazılığının təzahürünün yalnız bir hissəsidir. Və iclasın və müşavirənin keçirilməsinin sadalanan motivlərinə nəzər salsaq, istənilən halda onlar ictimai əhval-ruhiyyəni sakitləşdirmək və ictimai ümidlərə avans vermək məqsədi daşıyır.

Prezident İlham Əliyevin 31 iyul müşavirəsindəki çıxışından sitatlar:

İqtisadiyyatımız bu ilin altı ayında 2,4 faiz, qeyri-neft sektorumuz 3,2 faiz artmışdır. Ən sevindirici göstərici qeyri-neft sənayesindədir. Burada artım 15,7 faizdir.

Kənd təsərrüfatı bu ilin altı ayında 13 faiz artmışdır, xüsusilə bitkiçilik hesabına. Bitkiçilik 25 faiz artmışdır... Taxıl istehsalı 40 faiz artıb. Digər məhsulların istehsalı da artıb. Beləliklə, bostan məhsulları təxminən 40 faiz, meyvə 20 faizdən çox, barama 25 faiz, tərəvəz 14 faiz.

Ticarət dövriyyəmiz də kifayət qədər artıb - 20 faizdən çox. Qeyri-neft ixracımız 15 faiz artmışdır. Altı ayda ölkə iqtisadiyyatına 6 milyard dollardan çox sərmayə qoyulub. Bu sərmayənin böyük hissəsi qeyri-neft sektoruna qoyulan sərmayədir. İnflyasiya cəmi 2,5 faizdir. Bu da yaxşı göstəricidir, əhalinin gəlirləri 6,6 faiz artmışdır.

Bu ilin əvvəlində çox böyük sosial paket təsdiqləndi və bu sosial təşəbbüslər 4 milyondan çox insanı əhatə edir. Çox önəmli addımlar atılmışdır - minimum əməkhaqqı, minimum pensiya əhəmiyyətli dərəcədə qaldırılmışdır. Birinci dəfə 40 faiz, ikinci dəfə də 40 faiz artmışdır, bu, artıq sentyabr ayından ödəniləcək. Minimum əməkhaqqı təxminən 2 dəfə qaldırılıb, 130 manatdan 250 manata çatdırılıb. Pensiya isə 116 manatdan 200 manata çatdırılıb.

Bizim büdcə daxilolmalarımız artır. Eyni zamanda, valyuta ehtiyatlarımız artır. Valyuta ehtiyatlarımız rekord həddə çatıb - 49 milyard dollar səviyyəsindədir. Biz ildən-ilə öz valyuta ehtiyatlarımızı artıraq və bununla paralel olaraq xarici dövlət borcumuzu da kifayət qədər əhəmiyyətli dərəcədə aşağı sala bilmişik. Bir il ərzində xarici borcumuz 4 faiz aşağı düşüb və təxminən 19 faiz səviyyəsindədir.

Bu il reallaşan layihələr - milyardlarla dollar həcmində ölçülən bu layihələr, bu təşəbbüslər bizim niyyətimizi, bizim siyasətimizi göstərir. Göstərir ki, siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşı dayanır. Bizim iqtisadi gücümüz sosial sahəyə bilavasitə təsir etməlidir və edir. Biz bundan sonra da bu yolla gedəcəyik. Əminəm ki, ilin sonuna qədər nəzərdə tutulan bütün vəzifələr icra ediləcəkdir.