1 №-li geyim

Prezident İlham Əliyev Novruz bayramını ailəsi ilə birlikdə Şuşada, Cıdır Düzündə (at oyunlarının keçirildiyi düzənlik) keçirib. Bu düzənlik azərbaycanlılar üçün müqəddəs məna kəsb edir. Ermənilər 1992-ci ildə Şuşa şəhərini ələ keçirdikdən sonra “Cıdır Düzü”ndə nümayişkaranə rəqsləri ilə öz hakimiyyətlərini simvollaşdırırdılar. Sonuncu dəfə ötən ilin yayında Paşinyan bu düzdə rəqs edib və nəticə hamıya məlumdur. Bayram axşamı Əliyev bayram tonqalı qalayaraq, astronomik günəş təqviminə görə köhnə ili başa vurub.

2020-ci il müharibəsinin başa çatmasından dörd ay keçir, amma prezident Əliyevin ailəsi Qarabağa hərbi formada gəlib. Qızı Leylanın kostyumunda yalnız hərbi tema var idi. Qələbədən sonra Azərbaycanda müharibə rəngləri dəbə düşüb, hətta orduda xidmət etməmiş gənclər belə küçələrə xüsusi təyinatlı qoşunların formasında çıxır. İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva isə Cıdır Düzünə hərbi geyimlə gediblər.

Siyasətçilərin geyimi rəmzlər dili, düşündürən informasiyadır. Bir çox siyasətçilərin açıq rəngli köynək və tünd kostyumlarla qırmızı qalstuk taxması heç də təsadüf deyil. “Qırmızı rəngli qalstuk hakimiyyətin rəmzidir, geyimdə təmayüllər üzrə analitik, amerikalı Mark Vudman belə deyir. – Qırmızıda elə bir şey var ki, güc və ehtiras anlayışlarına üz tutdurur”.

Qırmızı rəngin çalarları da müəyyən məna daşıyır. Daha tünd çalarlar, məsələn, çaxır qırmızısı (tünd qırmızı) etibarlı münasibətlər qurmağa kömək edir. Qırmızının açıq çalarlarındakı, habelə çəhrayı rəngli qalstuklar daha çox şəxsi üslubun nümayişi kimi başa düşülür və sahibinin yaradıcılıq meylləri ilə assosiasiya olunur. Bizim zamanımızda çəhrayı qalstuq “qadınlarla həmrəyliyə” də işarə edə bilər, deyə Vudman əlavə edir.

İosif Stalin hərbi frençsiz, çəkməsiz və zabitlərinkini xatırladan furajkasız ictimaiyyət arasına çıxmazdı. SSRİ-nin sonrakı başçıları qəsdən, sanki Stalinin tərzindən kənar olduqlarını göstərmək istəyərək, cəmiyyət içinə müstəsna olaraq mülki kostyumlarla çıxırdılar. Nikita Xruşov isə xalqın qarşısında tez-tez Ukraynalıların milli köynəyində çıxış edirdi.

Dövlətin birinci şəxslərinin nə vaxt və necə geyinməli olduğu barədə dress-kod və qaydalar külliyatı var. İlk sıralara çıxmağa hazırlaşanlar isə imicmeykerlərə xüsusi diqqətlə qulaq asmalıdırlar, deyə Marina Bast yazır (Frankfurt, partner-inform.de).

Prezident Barak Obama işgüzar tədbirlər üçün yekrəng kostyumlar geyinirdi: “Mən bu yolla qəbul etməli olduğum qərarların sayını azaltmağa çalışıram. Yeməyim və ya qarderobum haqqında düşünmək istəmirəm, belə ki, mənim qeydinə qalmalı olduğum çox sayda başqa işim var”.

Almaniya kansleri Angela Merkel geyim seçimində konservativliyi və sadəliyi ilə fərqlənir. Sadə, ciddi, Rusiya siyasətinin bir çox xanımlarına xas olan ekstravaqantlıqdan uzaq geyinən Merkel alman qadınların “Məni xarici görünüşümə görə yox, işgüzar keyfiyyətlərimə görə qiymətləndirin” prinsipini ifadə edir.

Merkel “Emma” jurnalına müsahibəsində deyib: “Mən həddindən artıq praqmatik üsluba sadiq qalmağa davam edirəm. Saç forması on iki saat qalmalıdır, hər iki saatda bir burnumu pudralamağı isə özümə rəva görmürəm. Bunlara sərf olunan vaxt itkilərini məhdudlaşdırmaq lazımdır”.

Madlen Olbrayt zərif yaxa sancaqlarına üstünlük verirdi və ABŞ-ın dövlət katibi vəzifəsini tutarkən (1997-2001) əməlli-başlı diplomatik dil kəşf etmişdi. Xanım Olbraytın taxdığı yaxa sancağını bütün dünya siyasətçiləri izləyirdi. O, fikrini sözlərlə ifadə edə bilmədiyi vaxtlarda sancaqlar vasitəsilə dəstəyini və ya narazılığını ifadə edirdi. Belə ki, 1999-cu ildə Çeçenistanda müharibə zamanı Madlen Putinlə görüşə gələrkən üç meymunu əks etdirən yaxa sancağı taxmışdı: “Pis şeyləri görmürəm, pis şeyləri eşitmirəm, pis şeylər haqqında danışmıram”. Beləcə, o, Rusiyada insan hüquqlarının pozulmasına münasibətini ifadə etmişdi. Dövlət Departamentində dinləmə “böcəkləri” aşkar edildikdə isə Rusiya nümayəndələri ilə görüşdə xanım Olbrayt böcək şəklində yaxa sancağı taxmışdı. Və ya 1994-cü ildə Fars körfəzində müharibə ərəfəsində Madlen Olbrayt BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasına ilan şəkilli yaxa sancağı ilə gəlmişdi. O - ABŞ-ın BMT-də o vaxtki daimi nümayəndəsi onu “misilsiz ilan” adlandıran İraq mətbuatına belə cavab vermişdi.

Cəmiyyətdə isə başqa məsələ müzakirə olunur: Əliyev və ailəsi Qarabağa niyə hərbi formada gəlir? Prezidetin qızı üzərində ordu formasının elementləri olan geyim geyinib, indi Azərbaycanda gənclər arasında belə dəb var. Özünü sanki keçmiş xüsusi təyinatlı kimi göstərmək cəzbedici hesab olunur. Gənc qadının gənclərin dəbinə ayaq uydurması normaldır.

Əliyevin həyat yoldaşı tamamilə hərbi formadadır və bunun izahı yoxdur. Özü də zərif qadının üzərində hərbi çəkmələr və komuflyaj geyim... O, vəzifəsinə uyğun olaraq sınaq dövründə bütün gün və il boyu hərbi forma geyinə biləcək həyat yoldaşı kimi baş komandan deyil. Əliyev Bakıda görüşlərə, vebinarlara, hətta hərbi dövrdə belə, mülki geyimdə çıxırdı, Qarabağa isə hərbi formada gəlir. Niyə?

Dress-kod dili. Bəlkə də, Əliyevlər demək istəyirlər ki, müharibə başa çatmayıb və onlar 1 №-li döyüş hazırlığını nümayiş etdirmək üçün forma ilə vidalaşmırlar. Amma hələlik Azərbaycan sülh quruculuğu ilə məşğuldur. Əliyevin dediyi kimi, müharibə başa çatıb, Qarabağın statusu müzakirə olunmur.