ASAN Xidmət və DİN korrupsiyaya qarşı mübarizədə ayrı-ayrı qütblərdə

Ölkədə yeni daxili işlər nazirinin təyin olunmasından 30 gün keçir. 20 ildən çox daxili işlər naziri olmuş Ramil Usubov iyunun 20-də yerini öz müaviniVilayət Eyvazova verib. Yeni nazir daxili işlər sistemində bəzi vəzifələrə təyinatlar etdi, yerli mətbuat bununla bağlı nazirlikdə islahatlara başlamaq niyyətinin olduğunu bildirirdi. Lakin əhali üçün ən vacib olan məsələ - yüksək səviyyədə polis korrupsiyasında heç nə dəyişmədi. Bu məqalə müəllifinin tanışı 15 gün öncə ABŞ-da alınmış avtomobili Azərbaycana gətirib. O bildirib ki, ölkə ərazisində avtomobillərin qeydiyyatı zamanı əvvəllər olduğu kimi yenə də rüşvətxorluq var. DİN korrupsiyaya qarşı mübarizədən danışır, ancaq nəticə görünmür.

Bəzən bütün KİV qəbul edilmiş yeni qaydalardan danışır, sonra məlum olur ki, yeniliklər korrupsiya sövdələşmələri imkanlarının kökünü kəsmir. 2019-cu ilin əvvəlində avtomobillərə icbari texniki baxışın (TB) keçirilməsi qaydalarından danışılmışdı. Yanvarın 8-dən TB- nin müddəti dəyişib, korrupsiyaya qarşı mübarizədə o qədər də əhəmiyyətli olmayan bəzi yeni qaydalar tətbiq edilib: TB-dən sonra il ərzində avtomobillərin istismarına icazə verilib (əgər istismar üçün təhlükəli olmayan bəzi nasazlıq aşkar edilərsə), kağız talonlar ləğv edilib və s. Ən maraqlısı odur ki, qeydyyat prosesinə ASAN Xidmət dövlət xidməti də qoşulub. Yeniliklər rüşvətxorluğa qarşı mübarizədə vasitə kimi təqdim edilib, lakin insan amili qaldığı və sürücülər DİN Texniki Mərkəzinin işçiləri ilə ünsiyyətdə olduğu üçün əvvəlkitək TB-dən formal və korrupsiyalı şəkildə keçmə praktikası qalır. ASAN Xidmət-ə ancaq informasiyanın yerləşdirilməsi və saxlanması funksiyası tapşırılıb. Əvvəlkitək Bakıda DİN-in Texniki Mərkəzi (Zabrat qəsəbəsi) boşdur ki, bu da avtomobillərin "alternativ rejim"də TB-dən keçdiyini göstərir.

Niyə ASAN Xidmət-ə imkan verilmir ki, özünün texniki xidmətlərini yaratmaqla və ya bu işi sertifikatlaşdırılmış özəl servislərə həvalə etməklə icbari TB-dən keçmə prosesini bütünlüklə öz üzərinə götürsün? Bu ritorik suala Turan-ın oxucusu məqalə ilə bağlı öz fikrini bildirərkən cavab verib. Oxucu yazıb: "Hökumət hesab edir ki, DİN tərəfindən rüşvətxorluq korrupsiya sayılmır, bu isə o deməkdir ki, ASAN-a korrupsiyanın qarşısını almağa yardım etmək lazım gəlməyəcək. Əslində korrupsiya əvvəlki kimi qalacaq, sözdə isə guya mübarizə gedir".

Yol polisi əməkdaşlarının korrupsiya hallarının aradan qaldırılması və avtomobil sahibləri üçün TB-dən keçmə prosedurunun asanlaşdırılması məqsədilə icbari texniki baxışın keçirilməsi qaydalarına dəyişikliklərin edilməsinin vacibliyi ilə bağlı Turan-a məqalələr dərc olunub.

Yazıda deyilirdi: "Yeni təlimatda DİN tərəfindən sertifikatlaşdıırlmış özəl texniki mərkəzlərdə TB-dən keçmə imkanları nəzərdə tutulmayıb. Maraqlı yenilik TB qeydiyyat prosesinə ASAN dövlət xidmətinin qoşulmasıdır. Ancaq məlum deyil ki, bu xidmət TB zamanı korrupsiya hallarının qarşısının alınmasına necə yardım edəcək, əgər avtomobil sahibi ilə DİN Yol Polisi Texniki mərkəzlərinin əməkdaşları arasında ünsiyyət varsa".

Lakin cəmiyyətdə DİN rəhbəri V.Eyvazovun gercək islahatlarına ümid var. "Multimedia" QHT rəhbəri Osman Gündüz diqqəti ona yönəldir ki, ölkəyə gətirilən və Azərbaycan daxilində alınan avtomobillərin qeydyyatı prosesinə kardinal antikorrupsiya yenilikləri etmək olar.

"Avtomobillərin dövlət qeydiyyatının avtomatlaşdırılmasının diqqətdə saxlanması faydalı olardı. Cəmiyyət DİN-in fəaliyyətində antikorrupsiya dəyişiklikləri çərçivəsində bunu gözləyir. Hər il minlərlə vətəndaş bu servisdən istifadə edir.

Bildiyim qədər DİN-in rəqəmsal mühiti, İT sektoru yetərincə inkişaf edib.
Xidmətin həyata keçirilməsində istifadə edilən "Giriş-çıxış və qeydiyyat" sistemi və DYP-nin "Mərkəzi İnformasiya Sistemi" də DİN-ə məxsusdur. Yəni, əlavə hansısa qurumla inteqrasiyaya da bir elə ehtiyac yoxdur. Eyni zamanda sirr deyil ki, bu prosesdə müəyyən problemlər olur, şəffaflıq yetərli deyil, bəzi dövlət qeydiyyat nişanlarının rəsmi dövlət rüsumu ilə bazar qiymətləri arasında kəskin fərq var", -O.Gündüz Facebook səhifəsində yazıb.

O, mühüm, əhalinin gözlədiyi islahatların olmamasını onunla izah edir ki, "bu servis subyektiv amillərlə, kimlərinsə maraq çərçivəsində olması ilə əlaqədar oflayn rejimdədir".

Ekspert Zöhrab İsmayıl da Azərbaycanda şaxələnmiş ASAN Xidmət şəbəkəsinin olmasına rəğmən miqyaslı korrupsiyanın qalmasının səbəbləri barədə danışıb.

- ... Korrupsiyaya qarşı bəzi tədbirlər həyata keçirilir, bunlar ən çox imitasiya xarakteri daşıyır. Uzun illər hökumət ASAN Xidməti nümunə göstərib, çünki digər antikorrupsion fəaliyyətin nümayişi yoxdur. Ancaq ASAN çoxdan yaradılıb, korrupsiya isə qalır. Təbii ki, güclü ictimai narazılıq doğuran bəzi xırda məsələlər həll olunur", - ekspert konkret nümunələr göstərib.

Z.İsmayıl əlavə edib:

- Lakin ümumilikdə korrupsiyaya qarşı irimiqyaslı mübarizə yoxdur. Elə qələmə vermək istəyirlər ki, guya böyük mübarizə gedir. Məişət səviyyəsində rüşvətxorluq məsələsinin həllilə bağlı müəyyən addımlar atılıb. Lakin dövlət büdcəsindən mənimsəmələr davam edir, dövlət orqanlarında korrupsiyaya qarşı mübarziə aparılmır...