Belarus: “Get!” və “İstefa” arasındakı fərq

Hesab edirəm ki, Belorusiyada və bizdə baş verən siyasi prosesləri müqayisə etmək oxucularımız üçün  maraqlı olacaq.

Bizim ölkələrimizin bir çox tarixi və digər oxşarlığı var. Hər iki dövlət SSRİ-nin süqutundan sonra təşəkkül edib. Hər iki ölkədə müstəqillik əldə edildikdən sonra və bu günə qədər rəhbərlikdə idarə olunan demokratiyadan istifadə edən eyni şəxslərdir.

Hər iki dövlətin Rusiya ilə çox yaxşı münasibətləri var və Qərblə inteqrasiya proseslərinə can atmayıblar.

Hər iki ölkədə müxalifət eyni metodlarla zəiflədilib.

Əhalinin sayı  da eynidir.

Hər iki ölkə neft sahəsindən divident əldə edir. Baxmayaraq ki, Belorusiyada neft mədənləri yoxdur, o, bizdən 2 dəfə çox neft emal edir və tranzitdən qazanc götürür. 

Elə burada oxşarlıq bitir, fərqlər başlayır.

Belorusiya Azərbaycandan daha zəngindir. Əhalinin adambaşına düşən ÜDM 6700 dollardır ki, bu da bizdə olduğundan 1700 dollar çoxdur.

Fərdlərin üzərində hökmranlıq edən oliqarxiya, iqtisadiyyatın inhisarlaşması, vətəndaşların məişət, əmək  və iqtisadi hüquqlarının pozulması yoxdur.   

Milli gəlirlərin bölgüsü bizdə olduğundan daha ədalətlidir. Ona görə də bizdən fərqli olaraq, bu çıxışlarda iqtisadi tələblər yoxdur.  

Bizim müxalifət hakimiyyətlə mübarizədə böyük təcrübə və əhaliyə çoxdan tanış olan liderlərlə daha yaxşı strukturlaşıb.  Lakin buna baxmayaraq, parlament seçkilərindən sonra onlar mitinqlərə minlərlə adam çıxara  bilmədilər. Belorusiyada isə baxmayaraq ki, sözügedən üstünlüklər yoxdur, on minlərlə adam öz səsinin müdafiəsinə qalxdı.

Əgər bizdə kütləvi etirazlar ancaq Bakıda keçirilirsə, Belorusiyada əyalət şəhərlərini də əhatə edib.

Bizdən fərqli olaraq Belorusiyada etirazlara tətil şəklində sənaye müəssisələri də qoşulublar.

Belorusiyada 1000-dən çox alim ölkə rəhbərliyinə təkliflə müraciət edib ki, mitinqçilərin tələbləri nəzərə alınsın. Mədiniyyət xadimləri mitinqçilərə qoşulublar. SSRİ-nin süqutundan bu yana bizdə belə bir şey müşahidə edilmir. 

Belorusiyada dövlət televiziyasının bir neçə jurnalisti və OMON əməkdaşları öz vəzifələrini yerinə yetirməkdən imtina etdilər. Bizim şəraitdə bu, nonsensdir.

Minsk sakinləri mitinq mübarizəsi aparmağın yeni taktikasından istifadə ediblər. Onlar meydanlarda böyük sayda toplaşmırlar, özlərinə uyğun yerlərdə mini piketlər, həmrəylik lentləri  təşkil edirlər. Bununla da böyük qarşıdurmadan qaçmaq, milis qüvvələrini yoraraq müxtəlif yerlərə dağıtmaq mümkün olur. Gördüyümüz kimi, onlar taktiki baxmdan bizim müxalifətdən daha savadlıdır.

Mitinqlər aqressiv xarakter daşımır. Onlar yumşaqdır, çox cəlbedici görüntüsü var. Sındırılmış piştaxtalar və ya çevrilmiş avtomobillər yoxdur. Hətta milis zorakılığına məruz qalan vətəndaşlar da aqressivlik nümayiş etdirmirlər.

Etirazçıların əksəriyyəti qadınlardır: xoş, mehriban, güləriz, gözəl. Onların arxasınca necə getməyəsən?

Belə təəssürat yaranır ki, adamlar Lukaşenkonu devirməyə yox, onunla vidalaşmağa çıxıblar. Onların “Get!” və bizim “İstefa!” şüarları arasında ruhən çox böyük fərq var. 

Məncə, bu mitinqlərin ən güclü fərqləndirici tərəfi də budur.  17-19 yaşlı gənclər çoxluq təşkil edir.  Bizimkilər bu yaşda siyasətdən uzaqdırlar.

Buna baxmayaraq, Belorusiya Aİ ilə sərhəddədir, Qərb çox ləng və yumşaq hərəkət edir. Qərbin bu yanaşmasında yeni bir şey yoxdur. Hər zaman və yer yerdə  olduğu kimi.