Benzin rüsumunu qaldırmaqla benzinin yenidən bahalaşacağına işarə edirlər

Azərbaycan hökuməti 2018-ci ilin sonuna qədər Aİ-92 markalı benzinin idxalını gömrük rüsumundan (15%) azad edib, bu barədə Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin qəbul etdiyi qərarda deyilir. Dövlətin xalqın qayğısına qalması kimi görünür, amma dərhal 2017-ci il yada düşür, ötən ilin iyul ayında elə həmin hökumət bəzi benzin növlərindən 15%-lik gömrük rüsumunu qaldırıb, həm də sərəncam 90 gün qüvvədə olub. Avqustda isə Aİ-95 və Aİ-98 markalı benzinlər bahalaşıb. Həmin vaxt hökumətin təbliğatçıları avtomobil yanacağının bu markalarının "elit" olması barədə mülahizə yürüdərək, xalqı sakitləşdirməyə çalışdılar. Guya, oktan ədədləri 95 və 98 olan benzini yalnız zənginlər alır.

2016-cı ilin avqustunda isə Aİ-92 benzininin rüsumu 60 günlük qaldırılıb. 2017-ci ilin iyulunda bu benzinin bir litri 90 qəpiyə qədər bahalaşdı.

Bu dəfə, təbliğatçıların məntiqinə görə "Jiquli"də və köhnə alman maşınlarında gəzən "kasıb xalqın" aldığı Aİ-92 benzininin idxalçıları üçün gömrük rüsumları qaldırılıb. Ötən illə bənzətmə aparsaq, belə bir fikir yaranır ki, tezliklə hökumət rüsumları qaytaracaq, bu zaman Aİ-95-in qiyməti iki dəfə bahalaşdığı kimi (bu gün 1,5 manatdır), "xalq benzininin" qiyməti (bu gün 0,90 manatdır) də bahalaşacaq.

2018-ci ilin yayında Aİ-92 benzininin ehtiyatlarının kifayət qədər olduğunu, benzin bitərsə, Rusiyadan alınacağını elan ediblər. Deməli, idxal olacaq. Daha sonra, bir gün Tarif Şurası yığışacaq və 2017-ci ildəki hadisə təkrarlanacaq: əvvəlcə rüsumları ləğv etdilər, sonra isə benzinin qiymətini qaldırdılar.

Belə bir sual yaranır: niyə onlar oktyabrda Bakı Neft Emalı Zavodunu təmir üçün dayandırmağı planlaşdırarkən bu yanacağın dərhal başqa müəssisədə istehsalının başlamasının qeydinə qalmadılar? Niyə bu dərəcədə əhəmiyyətli məhsulun istehsalı ilə yalnız bir zavod məşğul olur, ölkədə onun əvəzedicisi və ya rəqibi yoxdur?

Suallar aktualdır, xüsusən, 2015-ci ilin mayında Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) emal üzrə vitse-prezidenti David Məmmədov jurnalistlərə artan benzin tələbatının ödənməsinin təmin edilməsi məqsədilə emal zavodlarının, xüsusən Heydər Əliyev Adına BNEZ-in yenidənqurması və müasirləşdirilməsi haqqında stateji əhəmiyyətli qərar qəbul edildiyini bildirmişdi. Hazırlanmış proqrama əsasən, 2018-ci ildə bütün işlər tamamlandıqdan sonra zavod ən yüksək Avropa standartlarına uyğun Aİ-92 və Aİ-95 markalı benzinlərin istehsalına başlayacaq", deyə D.Məmmədov bildirib.

2018-ci ilin başa çatmasına 70 gün qalıb. SOCAR rəhbərlərindən birinin vədini yerinə yetirməyi çatdıracaq?

Turan İA neft sənayesində işləmiş təqaüdçüyə sual verib. Adının açıqlanmasını istəməyən ekspert bildirib ki, hökumət Ələtdə 12 milyardlıq (dollarla) neft emalı zavodunun tikintisi üzrə öz layihəsini həyata keçirməli idi. Amma müxalifət Vyetnamda cəmi 2 mlrd. dollara analoji zavodun tikintisi faktını qeyd etdikdən sonra hökumət qərarını dəyişdirib və İzmirdə 6,3 milyarda STAR NEZ-in tikintisinə icazə verib. Hökumətin idxal benzin alınması haqqında qərarı STAR NEZ-in açılışı ilə eyni vaxta təsadüf edib, bu da Bakının ilk aylarda öz yeni müəssisəsinin işini sifarişlərlə dəstəkləmək qərarına gəldiyini göstərə bilər.

Arayış. Nazirlər Kabineti "Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturası, idxal gömrük rüsumlarının dərəcələri və ixrac gömrük rüsumlarının dərəcələri"nə dəyişikliklər edilməsi haqqında qərar qəbul edib. Ölkəyə idxal edilən Aİ-92 benzini müvəqqəti olaraq gömrük rüsumundan azad edilib. Əvvəllər bu markalı benzinin gömrük rüsumu 15% təşkil edirdi. Nazirlər Kabinetinin daha bir qərarı ilə Aİ-92 markalı benzin üçün aksiz dərəcəsi 200 manatdan 1 manata endirilib. Hər iki qərar oktyabrın 1-dən qüvvəyə minib və 90 gün ərzində etibarlıdır. Qərar planlaşdırılmış profilaktika ilə əlaqədar Heydər Əliyev adına neft emalı zavodunda işlərin müvəqqəti olaraq dayandırılması ilə bağlıdır. Buna görə müəyyən həcmdə benzin xaricdən idxal ediləcək.

Azərbaycanda avtomobil yanacağının qiymətinin artış dinamikası haqqında təsəvvür yaratmaq üçün qeyd edək ki, 2013-cü ildə Aİ-95 80 qəpik/litr; Aİ-92 və Aİ-80 70 qəpik/litr; dizel yanacağı 60 qəpik/litr idi.