Bir mitinq ətrafında min bir söz

Aksiyaya olan müxtəlif maraqlar

Aprelin 8-də İctimai Palata Bakının tarixi Bayıl ərazisindəki, gözdən-könüldən uzaq sürücülük məktəbinin həyətində mitinq keçirdi.

Bu mitinq aksiya iştirakçılarından beyənlxalq qurumlara qədər bütün spektri maraqlandırırdı. Hətta ictimai rəyə məhəl qoymayan ölkə iqtidarı da aksiyaya maraq göstərdi. Hansısa şəxslər aksiyada baş verənləri lentə alırdı. Yəqin ki, bu çəkiliş axşam yeməyindən sonra kreslolara yaxanan hansısa məmurlara lazım idi.

Yoxsa, həmin çəkilişi aparmaq kameramanın nəyinə lazım idi ki?

Maraqlar da müxtəlif idi. Beynəlxalq qurumlar mitinq vasitəsilə daxili ovqatı öyrənirdi. Aksiya təşkilatçıları cəmiyyət daxilində ona dəstək olan qüvvələr nisbətini yoxlayırdı. İqtidarsa ondan narazı olanların kəmiyyətcə nə qədər olduğunu öyrənmək istəyirdi.

Belə fokus qrupları vardı.

Maneə təkcə yolu bağlamqla olmur...

İqtidar aksiyaya verdiyi icazəyə görə peşiman olmuşdu. Elə bu peşimanlığın nəticəsi idi ki, bir qism gənc aksiyaya çağrış vərəqələri payladıqlarına görə aprelin 7-də polis tərəfindən saxlandılar. 10 sutkadan 15 sutkaya qədər inzibati cəza aldılar. 

Aprelin 8-i saat 15-dən isə avtobusların Bayıl istiqaməti üzrə hərəkətinə manelər yaradılmağa başladı. Belə ki, 65 saylı avtobusları Bakı şəhər icra hakimiyyətindən "Azneft" meydanına enməyə qoymadılar. Bayıla gedən avtobusların hərəkətində yubanmalar intensivləşdi. Hiss edilirdi ki, bunlar təsadüfi deyil, arxasında səlahiyyət sahibləri durur. 

20-ci sahə döngəsinə çatan aksiya iştirakçıları qalan 500 metrlik dar, dolanbac yolu piyada getməyə məcbur idilər. Polis yolları bağlayaraq takisləri belə aksiya yerinə getməyə qoymurdu. Yəni, iqtidar nə qədər maneə yaratmaq mümkün idisə hamısını yaratdı. Nə qədər sıxmaq mümkün idisə o qədər də sıxdı. Odur ki, aksiyaya gələnlərlə aksiyaya gəlmək istəyənlərin nisbəti gələ bilməyənlərin xeyrinə idi. Belə ki, yüzlərlə insanlar aksiya başa çatanda meydana daxil ola bildilər. Odur ki, müxtəlif maneələr üzündən aksiyaya qatıa bilməyənlər qatılanlardan dəfələrlə çox idi.

Çində də olsa...

Bir zamanlar islam peyğəmbəri müsəlmanlara "elm Çində də olasa ardınca get" nəsihəti vermişdi. Yəni, Çin ən uzaq ölkə sayılırdı. Amma elm o qədər vacib idi ki, ən uzaqda da olsa ardınca getmək zərurət idi. İndiki halda insanlar bu deyimə "mitinq Bayılda da olsa ardınca get" interpratasiyası ilə yanaşdılar. Həmin gözdən könüldən-uzaq mitinq keçirilən məkana gəldilər. İqtidara "sənin istədiyin kimi yaşaya, düşünə və davranmağa məcbur deyiləm" gerçəyini ortaya qoydular. Aksiyaya gələnlər "mübarizə davam edir" məsajını bir daha xatırlatdılar. İradə, əzm, cəsarət yerində idi. Burada 10 min, 5-7 min və ya min adamın iştirakı məsələsi önəmli deyildi. Çünki, həmin yerə iqtidarın yaratdığı maneələri aşıb gəlmək özü qəhrəmanlıq idi. Önəmli olan bu iradənin görünməsi idi ki, o da göründü.

Iqtidarin daimi qorxusu olan gənclər çox idilər.Özləri də kifayət qədər aktiv mövqe göstərdilər. Təkcə dinləmədilər, həm də danışdılar. Özü də necə...

Sonra...

İqtidar mənsubları deyir ki, aksiyada cəmi 1200 adam olub. Yaxşı. Tutaq ki, elə bu qədər olub. Yəni, bu qədər adamın indiki kimi yaşamaq istəməməsi iqtidarı düşündürmür? Yəni, bu inasanlar fərqli düşündüklərinə görə haqlı sayılmırlar?

Bəlkə elə, həqiqət çoxluğun yox, həmin azlığın dediyindədir. Onda nə olsun? Yəni, həqiqəti azlıq deyirsə, ona qulaq asmamaq olar? Onu saymamaq olar? İqtidarın düşüncəsi budurmu?

Oxuduğumuza inanaq, ya gördüyümüzə?...

İqtidar qəzetlərində yazılanları oxuyanda düşünürsən ki, nə belə aksiya olub, nə də bu qədər vətəndaş iqtidara etiraz edib. İqtidar mətbuatına görə aksiya baş tutmayıb. Bəs elə isə, aprelin 8-dən bu yana olmayan hadisə haqqında iqtidar qəzetləri niyə bu qədər yazır? Əgər bu aksiya iqtidarda narahatlıq və qıcıq yaratmayıbsa nədən buna bu qədər əsəbi reaksiya verilir? Artıq aksiyada insanların iştirakçı sayı yox, xarici dillərdə qaldırılan şüarları belə müzakirə obyektinə dönüb.

Axi, mitinqdə insanlar vardı, onlar "azadlıq", "istefa" şüarları söyləyirdrilər. Həbsdə olan gənclərin azadlığını tələb edirdilər. Bu insanlar ölkəyə, dövlətə yox, iqtidara, onun siyasətinə etiraz edirdilər. Hahaq həbslərə, amansızlığa, qəddarlığa, hüquqsuzluğa etiraz edrdilər. Bunu nə qədər adam öz gözü ilə görüb. İndi cənab YAP-çılar sizə inanaq, yoxsa, gözümüzlə gördüklərimizə? 

Belə iflas olar...

İqtidar qəzetləri daha bir iddia edir ki, müxalifət süqut edib. Özü də iqtidar ölkə daxilində müxalifət deyəndə xalqa Xalq Cəbhəsi, Müsavat partiyalarını, eləcə də həmin mövqedə duran partiyaları göstərir. Beynəlxalq aləmə isə müxalifət partiyaları kimi paralmentə doldurduğu "cib partiyaları"nı təqdim edir.

Yaxşı, əgər müxalifət iflas edibsə, yoxsa, niyə haqqında bu qədər yazılır. Bir qüvvə iflas olubsa deməli, o yoxdur. Bu "yox"a qarşı mübarizə aparmaq nəyə lazımdır?

Əgər iqtidar hələ bu "yox"a bu qədər qüvvə sərf edirsə, gör "var"olsa nə qədər təbliğat aparmaq lazım gələr? Amma yox! Həmin müxalifət var.

İqtidar nə qədər çalışırsa məhz müxalifət saydığını yox, müxalifət olanı sıradan çıxara bilmir.

Kimdir müxalifət?

İqtidar qəzetlərinin xülasəsinə baxsaq müxalifət kimi Xalq Cəbhəsi və Müsavat partiyalrının başa düşüldüyü aydın görünür. Bu qəzetlərdə yalnız bu iki partiya və bu partiyalar ətrafında birləşən qüvvələr tənqid hədəfinə dönür. Bu qüvvələr iqtidarın tənqid və təhqir hədəfindədir. Deməli, iqtidar, ona müxalif olan qüvvəni yaxşı tanıyır. Amma bu qüvvələrə müxalifət desə, beynəlxalq aləmə "müxalifət" kimi sırımaq istədiyi qüvvənin adını nə qoysun? Ona görə də iqtidar müxalif qüvvələrin adının önünə "radikal" sözü artıraraq onlara "radikal müxalifət" adı qoyur. Çünki, belə olmasa, iqtidar özünün süni yaratdığı müxalifətə ad tapa bilməz.

Rəqabət və düşmənçilik

İqtidar müxalifətlə rəqabət aparmır. Apara da bilmir. Çünki, istənilən iqtidarın yürütdüyü siyasətin nəticəsi olaraq ondan narazı düşən qüvvələr olur. İqtidar hakimiyyətdə nə qədər şox qalırsa narazılıq da o qədər artır. Belə halda narazılıqların xalq üsyanlarına dönməməsi üçün seçki yolu ilə həmin iqtidar seçki yolu ilə dəyişdirilir. Yeni iqtidar hakimiyyətə gəlir. Xalq ümidlə problermlərinin həllini gözləyir. Azərbaycanda isə demək olar ki, 20 ildir ki, seçki keçirilmir. Seçki adına iqtidarın təyin etdiyi adamlar "millət vəkili" kimi parıamentə daxil olur, sərəncamlarla icra qurumlarına rəhbər göndərilirlər.

Müxalifət bu seçkiləri tənqid edəndə iqtidar özünü eşitməzliyə vurur. Ən yaxşı halda müxalifəti yalan danışmaqda ittiham edir. Müxalifət etirazlara başlamaq istədikdə aksiyalara icazə verilmir. İcazəsiz aksiyalara başladıqda müxalif insanların kütləvi həbsləri işə düşür.

Buna görə də iqtidar "saxta seçkilə hakimiyyətdə qalmışam" etirafını etmədiyi üçün "müxalifət xalqın, dövlətçiliyin düşmənidir, müxalifət vətənpərvər deyil, müxalifət vətəni və dövlətçiliyi sevmir, ermənilərlə, Qərblə əlbirdir" adlı yalan-böhtan "maşını"nı işə salır.

Qarşıda növbəti aksiya...

Maraqlıdır ki, "olmayan, iflas edən, sosial bazadan məhrum, ardınca heç kəs getməyən" müxalifət aprelin 22-də növbəti aksiya keçirmək üçün Bakı şəhər icra hakimiyyətinə müraciət ünvanlayıb.

P.S Nazirlər Kabinetinin bu günlərdəki toplantısında dövlət başçısı Ilham Əliyev Bakı şəhər icra hakimiyyətinin müxalifətə aksiya üçün yararsız olan 20-ci sahədə icazə verməsinə "onların yeri oradır" rəyi verib.

Adam inanmaq istəmirki, bunu deyən dövlətin birinci şəxsidir. Hər bir vətəndaşa görə məsuliyyəti olan dövlət başçısının sözüdür. "Məh hər kəsin prezidenti olacağam" iddiası ilə deyilən cümlə ilə bu günlərdə deyilən cümlə bir-birinə ziddiyyət təşkil edir.

Həm də İ.Əliyevin haqqında danışdığı qüvvə sıradan bir qüvvə deyil. Bu ölkənin milli-azadlıq mübarizəsinin təməlində duran qüvvədir. Onun azadlığını qan gücünə rus imperiyasından alan qüvvədir. Bu azadlıq yolunda nə qədər şəhidlər verilib. Həmin şəhidlər bu qüvvənin sözü ilə ölümün gözünün içinə dik baxıblar.

Yox, cənab Əliyev, burada haqlı deyilsən. Bu insanlar daha çoxuna, özü də  haqq olaraq layiqdirlər.