Danışır Eyüboğlu malikanəsi

Türkiyənin unikal radio kolleksiyası olan mədəniyyət ocağından reportaj

Mersin şəhərinin Tarsus qəsəbəsinin qədim mədəniyyətinə yeni tarix qatan məkandayıq. Eyüboğlu malikanəsindəyik. Bura həm də bir sərgi salonudur. Məkanın sahibləri və işlədənləri Eyüphan bəy və Pərvin xanım Eyüboğlular cütlüyüdür.

Torpaq sənayesi üzrə işəgötürən, bir dönəm Tarsus Ticarət və Sənaye Palatası Məclisinə sədrlik etmiş Eyüphan Eyüboğlu təqaüdə çıxdıqdan sonra Tarsus Tarix və Mədəniyyət Cəmiyyətini yaradıb.

73 illik tarixi olan binanı bərpa etdirdikdən sonra 35 il ərzində topladığı müxtəlif qədim əşyaları – tarix, mədəniyyət, musiqi, elektronika, məişət əşyaları və digər materialları bu binaya yığıb. Və bir neçə ay öncə sərgi salonunu ziyarətçilərin üzünə açıb. Qısa zamanda yerli və xarici turistlərin böyük marağına səbəb olan 3 mərtəbəli binanın həyətində qədim üslübda butik-kafe yerləşir. Sərgiyə gələnlərin dincəlməsi, ünsiyyətdə olması, bir-birilə təəssüratlarını bölüşməsi üçün uyğun yerdir.

Birinci mərtəbədə ziyarətçilərə xidmət göstərmək üçün yer ayrılıb,  eyni zamanda müxtəlif xatirəlik əşyaların satışı təşkil edilib. Digər mərtəbələr mətbəx, hamam və otaqlardan ibarətdir. Mətbəx və hamamda əski dönəmlərdə istifadə olunan əşyalar (kömür ocağı, müxtəlif mis qablar, sobalar, hamam ləvazimatları və s.) yer alıb.

Digər otaqlarda müxtəlif əşyalarla yanaşı əsasən qədim musiqi alətləri, radiolar, qramofonlar, val oxudanlar, kasetlər sərgilənir. Bunların arasında 1890-cı illərdən tutmuş 1980-ci illərə aid olanlar var.

Sərgi salonunda 4000-dən çox əşya nümayiş etdirilir. 329 radio var. Ən qədim musiqi aləti 1890-cı illərə aid laterna (şarmanka), ən yenisi 1970-ci illərə aid musiqi dolabı adlanan val oxudandır.

Eyüphan bəyin dediklərinə görə,  antik əşyalara marağı mərhum anası Cevriyə xanımın ona hədiyyə etdiyi radio ilə başlayıb. Hər axşam ailəlikcə radio dinləyirmişlər. Sonradan özü radiolar almağa başlamış. Evdə istifadə olunan bəzi qədim əşyaları da “saxla samanı, gələr zamanı” məsəli atmayıblar. Və beləliklə, əşyaların sayı artmağa başlayıb. Eyüphan bəyin qədim əşya topladığını eşidənlər, bilənlər özlərində olanları sərgi salonuna bağışlayıblar və bu, indiyədək davam edir. Kənardan daxil olan əşyaların üzərində onları bağışlayan şəxslərin adı və soyadı yazılır.

Diqqətimizi həyətin girişindəki 1920-cı illərə aid toxmaq qapı da çəkdi. Osmanlı dönəmində adətən evlərin qapılarında qapını döymək üçün iki toxmaq olurmuş. İncə və qalın. Qadınlar incə, kişilər qalın toxmaqdan istifadə edərmişlər. Və toxmağın səsinə görə gələn qonağın qadın və kişi olduğu anlaşılırmış.

 Kişi qonağa qapını kişilər, qadın qonağa qadınlar açarmış. Eyni zamanda qapının üstündə o dönəmə aid su pulu, işıq pulu qəbzləri də var. 

Eyüphan bəy sərgi salonunda ailə yadigarlarını, fotoları, qohumlarının vaxtilə istifadə etdikləri qədim əşyaları da saxlayır. Otaqların birində anası mərhum Cevriyə  xanımın xatirəsinə ehtiramla onun əşyaları saxlanılır.  

Biz də Eyüboğlu ailəsinə əməyinə görə təşəkkürümüzü bildiririk və yenidən görüşmək diləyilə məkandan ayrılırıq.

Təranə Sabir