Mənzil məsələsi ilə Azərbaycan jurnalistikasına zərbə

İyulun 22-də, Milli Jurnalistika Günündə, hakimiyyət Azərbaycan klaviatura zəhmətkeşlərinə 3-bloklu, 17-mərtəbəli və 225-mənzilli ikinci yaşayış binasını hədiyyə edəcək. Jurnalistlər üçün nəzərdə tutulmuş birinci ev 2013-cü il iyulun 22-də isifadəyə verilmişdi.

Dörd il əvvəl, eyni ilə moskvalıların dincliyinin pozulması səbəbini mənzil məsələsində görmüş M. Bulqakovda olduğu kimi, Azərbaycanın mətbuat aləmi tamamilə alt-üst oldu. Birinci ev isifadəyə verildikdən sonra dəniz kənarında pulsuz mənzil almaq istəyənlərin sayı kəskin surətdə artdı, çünki KİV kollektivlərində əmin oldular ki, hədiyyə edilən mənzil gözəl yalan deyil, adı arzuolunan siyahıya düşməyənlər üçün dəhşətli bir reallıqdır.

Ciddi, evin istifadəyə verilməsinə bir ay qalmış tədricən müharibəyə çevrilən mübarizə başladı. Mətbuatda bəzi jurnalistlərin həqiqətən də dözülməz mənzil şəraiti və başqalarının indiyə qədər yad gözündən gizlədilən milyonluq villaları haqqında fotoreportajlar yayıldı. Özü də ikincilər birincilərdən daha gur səslə çıxış edirdilər.

Son dərəcə mənfi hisslər oyadan hallar: yaşlı anası ilə rütubətli otaqda yaşayan, qaçqın, tanınmış jurnalist Vəfa Fərəcin zirzəmidə yerləşən birotaqlı mənzili haqqında fotoreportaj və polis idarəsinin mətbuatla əlaqələr şöbəsinin müdiri olduğu üçün həmin evdə mənzil iddiasına düşmüş DİN-in polkovnikinin üçmərtəbəli malikanəsinin fotoları. Yeri gəlmişkən, polkovnik Vaqif Əsədov KİV-in istənilən sorğusuna cavabında jurnalistləri deyil, polisdəki həmkarlarını haqlı çıxarıb.

Polkovnikin Babək prospektindəki evi üzrə qonşuları "Ölkə.Az"-ın müxbirinə bildiriblər ki, Əsədovun həm də əvvəlki, köhnə evi və bir neçə "obyekt"i də var. Polkovnik isə jurnalistlər üçün nəzərdə tutulmuş binada mənzil almaq istəyini təsdiqləyərək bildirib ki, onun öz evi yoxdur, əvəzində çoxlu ailə üzvü vardır. Qəzəbli nitqində Əsədov opponentlərini üç dəfə "paxıl" adlandırıb və yalnız onun haqqında deyil, digər villa sahibləri haqqında da məqalələr dərc etməyə çağırıb. Sonradan Modern.Az üçün müsahibəsində o, etiraf edib ki, villa sahibidir: "Özünüz deyin: Mən tövlədə yaşamalıyam?".

Polis polkovnikinin həmin evdə mənzil alacağı məlum olanda Azərbaycan prezidenti yanında KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun icraçı direktoru Vüqar Səfərlinin mimikasını müşahidə etmək çox maraqlı olardı.

"Qafqazinfo"nun məlumatına görə, mənzil almaq niyyətində olanlar arasında mətbuatdan uzaq subyektlər çoxdur. Hər gün onlarla insan sənədləri ilə KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun yerləşdiyi binanın yanına yığışırlar. Onların arasında məmur, nazirliklərin mətbuatla əlaqələr üzrə şöbələrinin işçiləri, yəni dövlət qulluqçusu statusunda olan insanlar vardır. Fondun qaydalarında jurnalistlər üçün nəzərdə tutulmuş evdə başqalarının mənzilə yiyələnməsinə yol verməyən meyarlar dəqiq müəyyən edilib. Hətta həqiqətən mətbuatda çalışan heç də hər bir jurnalist mənzil ala bilməz, çünki qaydalarda KİV-in çıxma dövriliyi və namizədin jurnalistikadakı iş stajı müəyyən edilib. Eyni zamanda, bu qaydalar KİV redaksiyalarında illərlə işləyən adamların və Elmlər Akademiyası və digər dövlət idarələrinin ildə bir dəfə çıxan sahə jurnallarında çalışan əməkdaşlarının şanslarını bərabərləşdirir. Jurnalistlər bu qaydaları ədalətsiz hesab edirlər.

KİV redaksiyaları daxili qalmaqallardan parçalanır. Axı redaktorlar və müxbirlər çoxdur, baş redaktor isə öz namizədliyindən başqa, bir, uzağı iki əməkdaşı arzuolunan siyahıya daxil olunması üçün təqdim edə bilər.Bəs qalanları necə olsun? Özlərini evsiz-eşiksiz bomj kimi qələmə vermək üçün bəziləri təcili surətdə malik olduqları mənzil və villaları digər ailə üzvləri və qohumlarının adına yazdırır.

"Azadinform" Informasiya Agentliyinin baş redaktoru Niyaz Niftiyev deyir ki, mənzil almaq üçün ərizə verənlərin böyük əksəriyyəti dövlət idarələrində mətbuatla əlaqələr sahəsində işləyir, bu, jurnalistika ilə əlaqələri olmayan yazıçı və şairlərdir. "Mənzil alınması qaydaları prezidentin yalnız jurnalistlər üçün yaşayış binasının tikintisi haqqındakı fərmanına kökündən ziddir", - deyə o vurğulayıb.

APA Media-Holdinqin prezidenti Vüsalə Mahirqızı isə baş verənlərdə heç bir qəbahət görmür, hərçənd etiraf edir ki, açılan mənzərə ikrah doğurur. Onun uzun sürən nitqində ən maraqlısı jurnalistlər üçün tikilən binada mənzil alandan dərhal sonra jurnalistikanı tərk etmək niyyətində olan konkret həmkarı barəsində dediyi sözlər ola bilər.

Jurnalist peşəsini ləkələyən, xoşagəlməz mübahisələrdə onun əxlaqi aspektləri müzakirə edilir. İki "media-kapitanı" onları acgözlükdə günahlandıran gənc müxbirlərin üstünə düşüb. Əks-dəlillər bu ifadələrdən ibarətdir: "Bəs bizi dəyənəklə başımıza vura-vura döyəndə, siz harada idiniz?". Halbuki son 10 il ərzində həmin döyülənlər qəzet səhifələri və televiziya ekranlarında hakimiyyətin tərifini göylərə qaldıraraq, səylə ona xidmət edirlər.

Bu iki yaşayış evi ilə iqtidar özü üçün gözəl bir nəticəyə nail olub: Azərbaycan jurnalistlər birliyində aranı qarışdırıb, hakimiyyəti tənqid edənlərin bəzilərini susdurub, digərlərinə anladıb ki, əgər hakimiyyəti tənqid etməyi azaltsalar, vaxt gələr, bunun əvəzi verilər. İş o yerə çatıb ki, xarici KİV-də çalışan, xarici redaksiyalardan böyük maaş alan jurnalistlər onlara mənzil düşmədiyindən dilənçi günündə olan yerli nəşrlər üçün çalışmağa məhkum olmuş uğursuz həmkarlarına qibtə edirlər.

Əvəz Zeynallının ətraflı məqaləsində illərlə ağır və çox vaxt təhlükəli peşə məşğul olan, dözülməz şəraitdə yaşayan, özgə mənzillərində kirayələnən və adları Siyahıya salınmayan jurnalistlər xatırladılır. Tanınmış telejurnalist Ləman Əşrəfqızı ikiotaqlı "xruşşovka"ya görə kredit ödəyir və əgər o, bir dəfə də olsa növbəti ödəniş üçün pul tapmasa, bu mənzili onun əlindən alacaqlar. Onun adı həmin Siyahıda yoxdur, çünki Ləman evsiz sayılmır. Fəqət, jurnalistlər üçün tikilmiş birinci evlə bağlı olduğu kimi, ikinci binada iki-üç daşınmaz əmlak sahibləri mənzil alacaqlar və onlardan heç biri xəcalət çəkmir, utanıb-qızarmır. Əksinə, uşaqları və arvadının qohumlarını mənzillə təmin etmək hüququna malik olduğunu deyir. Bunları Əvəz Zeynallı yazır.

Anar Xəlilov: "Mən KİV-in İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun icraçı direktoru Vüqar Səfərliyə 12 il idman jurnalistikasında işlədiyimi, soyuqda, istidə stadionlarda olduğumu, rayonlara getdiyimi deyəndə, o bildirdi ki, əgər sən normal jurnalist olsa idin, normal iş tapardın. Onda başa düşdüm ki, idman Azərbaycanında idman jurnalisti olmaq nə deməkdir".

Bu mediya bataqlığında Azərbaycan jurnalistikası, onun böyük məqsədləri, cəmiyyət, dövlət qarşısında məsuliyyəti barədə necə düşünmək olar axı? Bu sual A.Zeynallını düşündürür (Xural.Com).

O, dövlətdən pulsuz mənzil almağa layiq olan həmkarlarının siyahısını tərtib etmiş jurnalistlər arasında sorğu keçirib. Bu siyahıda 72 nəfərin adı çəkilir və onların hamısı həqiqətən KİV-də çalışan jurnalistlərdir. Zeynallının siyahısı Dövlət Fondunun tərtib etdiyi siyahıdan çox-çox fərqlənir. Zeynallının siyahısından olan dörd nəfər sonradan bildirib ki, pulsuz mənzilə ehtiyacları yoxdur. Daha dörd nəfər həlak olmuş, peşə fəaliyyətinə görə qətlə yetirilmiş jurnalistlərdir. Əgər dövlət mərhum Ceyhun Nağı, Rafiq Tağı, Rasim Əliyev və Şahin Ağabəylinin ailələrinə mənzil hədiyyə edərdisə bu, Azərbaycanda hamının ürəyincə olardı.