Буча. Фото: Getty Images

Буча. Фото: Getty Images

Hitler Almaniyasının güclənməsi tarixinə nəzər salın. “Ayağa qalxmaq” şüarları ilə necə məşhurlaşdığına. Almaniya qarmon melodiyası altında əvvəlcə həvəslə ona qoşulan Avstriyanı, sonra Çexoslovakiyada yaşayan almanları ələ keçirdi, sonra iştahı artdı və Polşa hədəf alındı, qalan dünya isə yalnız özünü düşünürdü.

Hitler Berlin stadionunda əsaslı şəkildə hazırlanmış kütləvi təbliğat şousunu məharətlə keçirdi. İnsanlar əllərini qaldıraraq, sevincdən hönkürürdü, o isə bir daha özünə, özünün Tarı tərəfindən seçildiyinə inandırdı.

Bundan sonra “məsiha” sadəcə olaraq bu ölkənin mövcud olmamalı olduğu qənaətinə gələrək, Fransanı ələ keçirdi. O, özünü məğlubedilməz olduğuna daha çox inandırdı və daimi yalanlarla almanların fikrini dəyişdirdi. Onlar Adolfun tamamilə axmaq və əsassız rasist nəzəriyyəsinin doğruluğundan əmin idilər. Hitlerin başqa ölkələrdə də pərəstişkarları var idi, ingilis şahzadələrindən biri füreri təqlid etməyə çalışmışdı. Xəstə olduğu artıq açıq-aşkar bəlli olan Hitlerin ətrafında əqli səviyyəsi bu gün yumora səbəb olan komanda yığışmışdı, amma həmin vaxt dünya üçün vəziyyət gülməli deyildi.

Böyük Britaniya Hitlerə qarşı həmişə, bəzən təkbaşına mübarizə aparan yeganə dövlət idi.

Almaniya asanlıqla Moskvaya qədər gəlib çatdı. Oradan Adolfun intiharına qədərki dönüş yolu başladı.

Mülki almanlar əsgərlərinin digər insanları kütləvi şəkildə öldürdüyünə inanmırdılar. Müharibədən sonra amerikalılar almanları zorla keçmiş konslagerlərə ekskursiyalara aparmaq məcburiyyətində qaldılar. Bu, denazifikasiya adlanırdı. 1945-ci ilin tarixi xronika kadrlarında amerikalıların almanların denazifikasiyasını həyata keçirməsi əksini tapıb. Mülki alman əhalini ümumi məzarları qazıb nasizm qurbanlarının cəsədlərini çıxarmağa, ətraf bölgələrə aparıb insan kimi basdırmağa məcbur edirdilər.

Həmin vaxtdan etibarən tarixçilər Avropanın otuzuncu-qırxıncı illərdəki ikiüzlülüyünə izah axtarırlar və deyirlər ki, həmin vaxt dünya birləşsəydi, ikinci dünya müharibəsi belə məhvedici olmazdı. Hitleri beşiyində boğmaq olardı.

Avropanın dağılması tarixi gözlərimizin önündə təkrarlanır. Putinin yolu Hitlerin zirvəyə yüksəlişinə çox oxşayır. Asanlıqla ələ keçirilmiş Gürcüstan, Ukrayna torpaqları, Qazaxıstanda üsyanın güc tətbiqi ilə yatırılması, Azərbaycana və Moldovaya hiylə ilə qoşun yeridilməsi, Rusiyada hərbi senzura və kütləvi repressiyalar...

Amma artıq dönüş yolu başlayıb. Rus ordusu Kiyevdən geri çəkilir, darma-dağın olur. Hitler tarixində SSRİ kimi, Ukrayna Putin üçün çətin loxma oldu. Dünya Rusiyaya qarşı birləşdi, antiputin ittifaqına yeni ölkələr qoşulur.

Bu gün Rusiya 1943-cü ildən sonrakı Almaniyanı xatırladır. Putin gizli səfərbərlik aparır, “əməliyyat məqsədlərinin tam həcmdə yerinə yetirilməsi” vədinin heç olmasa bir qədər uğuru olması üçün istənilən “qələbə” ilə “simasını qorumaq” niyyətindədir.

Ukraynada Xatın və Babi Yar faciəsi təkrar olundu – Buçada, Kiyev və Çerniqov vilayətlərinin digər şəhərlərində soyqırım həyata keçirildi. Ukrayna Stalinqradının – Mariupolun faciəsi davam edir.

1945-ci ildə Almaniyada olduğu kimi, Rusiyada da ən yaxşı insanlar Putindən sonrakı gələcəyi müzakirə edirlər...

 

Kamal Əli

 

Rəy yaz

Söz istəyirəm

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Xəbər lenti