Riskli  zonaya AZAL niyə uçmalıdı?

Bakı - Qroznı təyyarəsinin "qəzayə" uğraması ilə bağlı buğun matəm elan edilib. 38 nəfər həyatını itirib. Ağır vəziyyətdə olanlar var, itkilərin sayı arta bilər. Böyük faciədir. Həyatını itirənlərin yaxınlarına baş sağlığı verir, xəsarət alanlara, yaralılara şəfa diləyirik.

Təyyarə qəzaları təyyarə icad olandan olub, var və bundan sonra da olacaq. Heç kim, heç bir ölkə bundan sığortalanmayıb. Amma Aktauda baş verən qəzadırmı? Bütün video materiallar təyyarənin vurulduğun təsdiq edir. Quş versiyası baş verənlərə quş qoymaq üçündür. Təyyarənin qanadında və gövdəsində atəş izləri ortadadır. Artıq Rusiya informasiya vasitələri də etiraf edirlər ki, Qroznu aeroportu AZAL-ın təyyarəsini yalnız duman olduğu üçün yox, aeroportun PUA hücumuna məruz qaldığı üçün qəbul etməyib.

Təyyarə "qəzasından" sonra sağ qalan sərnişinlərdən Sübhanqul Rəhimov açıqlama verib ki, təyyarənin qanadındakı çatlar və salondakı qopmalar hava gəmisinin çölündə partlayış olduqdan sonra əmələ gəlib.

Bir məsələ şəksiz aydındır ki, Ukraynaya qarşı müharibə aparan Rusiya səması təhlükəsiz deyil. Türkiyə, İran və Ərəb ölkələrinə uçan Rusiya təyyarələri Şimalı Qafqaz üzərindən uçmur. Yollarını Orta Asiya və Xəzər dənizinin Türkistan sahillərindən salırlar. Son bir neçə ildir Rusiya və Ukrayna arasında PUA müharibəsi gedir. Dağıstanın bir sıra strateji obyektləri vurulub. Qroznı aeroportuna hücumlar olub. Son müharibələr göstərdi ki, Rusiya Hava Hücumundan Müdafiə sistemi o qədər də etibarlı deyil. Bəzən öz obyektlərini vururlar.

Belə bir sual yaranır: Kifayət qədər riskli hesab edilən zonaya Azərbaycan Hava Yolları hansı zərurətdən uçmalıdır? Buna kim və ya kimlər qərar verib? Çoxlu sayda insan həyatının itkisi ilə nəticələnən riskin məsuliyyəti kimin üzərindədir? Bütün bunlara hökumət aydınlıq gətirməlidir.

İkinci mühüm bir məsələ quru sərhədlərin artıq 5 ildir qapalı saxlanmasıdır. Dağıstan və Şimalı Qafqazla Azərbaycanın gediş-gəlişinin 90 faizi həmişə yerüstü nəqliyyat vasitələri ilə həyata keçirilib. Adamlar avtobusla, qatarla, özlərinin və yaxud kirayələdikləri minik maşınları ilə Dağıstana, Şimali Qafqazın kurort şəhərlərinə gedib gəliblər. Belə yaxın ərazilərə təyyarə ilə gedib gəlmək həm qiymət, həm də vaxt baxımından vətəndaşlara sərfəli deyil. Azərbaycan hakimiyyəti heç bir ağlabatan səbəb gətirmədən 5 ildir quru sərhədləri bağlı saxladığı üçün insanlar Qroznıya, Mahaçqalaya təyyarə ilə gedib-gəlməyə məhkum ediliblər.

Üçüncü ciddi məsələ əmək miqrantları ilə bağlıdır. Təyyarədə olan 37 nəfər Azərbaycan vətəndaşlarının böyük hissəsi əmək miqrantlarıdır. Onlar iş və çörək dalınca Şimali Qafqaza gedirdilər. Rusiyada bu qəbildən olan Azərbaycanlı miqrantların sayı 1 milyon nəfərdən çoxdur. Sual olunur: İşsizliyin və yoxsulluğun səviyyəsinin “5,4 faizə endirildiyi” öz ölkələrində bu adamlar niyə iş və çörək tapa bilmirlər? Hökumət bunun da izahatın verməyə borcludur.

Ən nəhayət, alınan məlumatlar təsdiq edir ki, təyyarə vurulduqdan sonra da ətrafdakı aeroportlara qəza eniş edib adamların həyatını xilas edə bilərdi. Məsələn, Minvod, Mahaçqala aeroportlarına. Bunu Rusiyanın da qoşulduğu Beynəlxalq Mülki Aviasiya konvensiyası tələb edir. Amma buna icazə verilməyib. Təyyarə havada qaldıqca riskin dərəcəsi də artıb.

Niyə bəs Aktau? Bunun izahını Nevzorov TV belə verir:

"Mülki təyyarənin vurulduğunu anlayan Qroznı onun Mahaçqalaya enişinə icazə verməyərək onu Aktauya göndərdi - yəni insanları dənizdə “ölməyə” göndərdi və bu, bütün tarixin ən iyrənc hadisəsidir.”