Gizli olmayan gizli haqqında

- Nahid bəy, son vaxtlar gizli təşkilat və ya gizli təşkilatlanmadan danışılır. Və bu məsələdə daha çox sizin adınız hallandırılır. Nə məsələdir? Doğrudanmı, belə bir söhbət var? Və siz bunu reallaşdırmağa çalışırsız?

- Danışılmağına danışılsa da, çox zaman konteksdən çıxarılaraq cəmiyyətə yanlış formada təqdim edilir. Bəli, biz iddia edirik ki, avtoritar rejimlərə qarşı mübarizə aparmaq üçün ilkin mərhələdə üzvlər gizli saxlanılmalıdır. Çünki bu cür rejimlər açıq formada təşkilatlanmanı praktiki olaraq qadağan edir və təşkilatlanmanın bütün açıq yollarını müxtəlif formalarla bağlayıb. Məmməd Əmin Rəsulzadə və Mustafa Kamal Atatürkün siyasi mübarizə tarixini izləsək, görərik ki, bu şəxslər ilkin mərhələdə qüvvələr arasında balans formalaşana qədər gizli fəaliyyət göstəriblər. Çox təəssüf edirik ki, gizli təşkilatlanma mexanizminə qarşı hakimiyyət səs-küy salmadan mübarizə aparsa da (saytımıza dəfələrlə olunan kiber hücumlar, qum saatı simvolunu çəkən şəxslərin həbsi və onlardan bu həbsi ictimailəşdirməməyin tələb olunması və s.) bəzi müxalifət təşkilatlarının rəhbər şəxsləri daha amansız formada mübarizə aparıb, bu təşkilatlanma metodunu gizli təşkilat və bəzən də terror təşkilatı kimi qələmə verməyə çalışırlar.

- Sizcə, bu kimi addımlarla nəyəsə nail olmaq mümkündürmü?

- Əlbəttə mümkündür. Bu suala cavab vermək üçün vacib konseptual məsələlərə diqqət ayırmaq lazımdır. Biz düşünürük ki, insanlar mübarizəyə polisdən və ya həbs olunmaqdan, işgəncə görməkdən və digər növ təzyiqlərdən qorxduqları üçün qoşulmurlar. Digər tərəfdən, bu qorxunu artıran ən əsas səbəblərdən biri də insanların özlərini tək hiss etməsidir. Biz düşünürük ki, bu iki problem aradan qaldırmaq üçün məhz gizli təşkilatlanaraq bir-birimizə tək olmadığımıza dair fərqli metodlarla mesajlar verə bilərik. Bunun üçün biz vahid bir simvol olan "qum saatı" simvolunu müəyyənləşdirdik və insanlara çağırış etdik ki, bu simvolu uzaqdan görünə bilən yerlərə çəkib təşkilatlanmaları haqqında digər şəxsə məlumat verə bilər. Bundan əlavə, biz düşünürük ki, demokratiya kollektiv davranışı tələb edir. Əgər biz bir xalq olaraq vahid bir simvolu çəkməklə həmrəylik göstərə bilmiriksə, daha riskli addımları atmaq bizə çox çətin olacaq. Artıq Azərbaycanın elə bir rayonu yoxdur ki, orada qum saatı simvoluna rast gəlmək mümkün olmasın. Biz düşünürük ki, bu simvolların sayı artmaqla insanlarda həm də siyasi şüur inkişaf edəcək. Siyasətə qarışmayan bir insan bu simvolu fərqli yerlərdə dəfələrlə görməklə bunun haqqında maraqlanacaq və həmin şəxs özünü bizim ideyalarımızın əhatəsində tapmış olacaq. Bu zaman həmin şəxsə daha çox güvən gələcək.

- Kimlər var gizli təşkilatınızda?

- Bu təşkilata üzvlük özü avtomatik cəmiyyətin təşkilatlanmasını yaradır. Biz təklif edirik ki, əgər Oyan Hərəkatına qoşulmaq istəyirsizsə, özünüzə ən çox güvəndiyiniz insanlardan ibarət kiçik bir komanda (3 nəfərdən ibarət) qurun və qərarları birlikdə verməyə başlayın. Bizdən hansı çağırışı eşidəcəksizsə, həmin çağırışa bu dəfə fərdi qaydada yox, 3 nəfərlik qrup halında gedin. Bu həm də cəmiyyətin içindən yeni liderləri formalaşdırır. Bunun üçün Oyan Hərəkatı olaraq müvafiq üzvlük formasını Oyan-ın rəsmi saytında insanlara təqdim edir.

- Sizin keçmişiniz hələ də sorğulanır. Sizi ciddi qəbul etməyənlər var. Sizə cəsus, agent deyənlər var. Amma artıq xeyli müddətdir ki, bunlara baxmayaraq öz fəaliyyətinizi davam etdirirsiz. Onlara dediklərinin əksini sübut etmək həqiqətiniz varmı?

- Açığı mən nəyisə sübut etməyə çalışmıram və heç zaman da çalışmamışam. Mən özümü siyasətçidən daha çox ziyalı kimi görürəm. Bütün ziyalılar zamanında təhqir olunub, təqib olunaraq onlara qarşı iftira atanlar olur. Belə nüanslar məni nəinki yormur, daha da mübarizə üçün enerji verir. Cəmiyyətdəki problemlərin nə qədər dərində olduğunu, insanlara onun fikirlərinə görə deyil, şəxsiyyətinə görə qiymət verildiyini göstərir. Bu cür düşünən insanlarla demokratiya qurmaq çox çətindir. Mənim keçmişim Azərbaycanın Niderland Krallığındakı konsulu kimi məhz mühacirlərin gözü qabağında keçib. İnsanlar görmək istədiklərini görürlər, həqiqəti deyil.

- Oyan hərəkatının həmtəsisçilərindən biri əvvəlcə təşkilatdan ayrıldığını, sonra isə həmtəsisçi kimi bir daha bu təşkilatla birgə adının hallandırılmasını istəmədiyini bildirib. Bu hallar niyə baş verir? Niyə sizdən ehtiyyatlanırlar? Və ya nədən ehtiyyatlanırlar?

- Bu demokratiyadır. Təşkilatdan kimsə gedir, yeni üzvlər yeni ideyalarla gəlir. Gedən şəxs fikirlərini tam açıq formada ifadə edib və səbəbini də göstərib. Bizdə bəzi insanlar nə müxalifətdə, nə də hakimiyətdə istefaları görə bilmədiyi üçün bu cür hadisələrə qeyri-adekvat reaksiya verirlər. Biz Oyan Hərəkatı olaraq demokratiyanı öz davranışımızla göstəririk.

- Müxalifətdaxili və ya hakimiyyətə qarşı mübarizə aparanların çəkişməsi davam edir. Bəziləri bir-birinə söz atır. Bir-birini nələrdəsə ittiham edirlər. Hamı bir-birinə cavab verməyə çalışır. Bunun mərkəzində olanlardan biri kimi ( yəni bu məsələlərdə sizin də adınız hallandırılır) nə düşünürsüz? Bu formada nəyəsə nail olmaq mümkündürmü?

- Xalqı təşkilatlanmalı olan qüvvə müxalifətdir. Əgər bu günə qədər bunu bacarmayıblarsa, demək ki, problemi məhz burda axtarmaq lazımdır. Avtoritar rejimlər nəticədir. Bu rejimlər xalqın təşkilatlanmamasının nəticəsidir. Mən düşünürəm ki, Azərbaycanda müxalifət liderlərini hakimiyyət həmin şəxsin özü ilə əlaqələndirilmədən müəyyən edir. Şəxsən mənə görə bir şəxsin lider olması üçün həmin şəxsin gələcəklə bağlı və ya hazırkı durumdan çıxmaqla bağlı ideyaları və ya strategiyası olur. Onu lider edən də məhz bu ideya və strategiyadır. Bu ideya işlək olanda, xalq ona dəstək olanda həmin şəxslər liderə çevrilir. Bu proses əksinə baş vermir. Hazırki siyasi liderlərin ortaya qoyduqları strategiyaların heç biri işlək deyil. Bu ideyalara xalq dəstək vermir. Onda sual ortaya çıxır ki, bu şəxslər liderə necə çevrilirlər? Bu imitasiyanı da yaradan hakimiyyətdir. Şəxsən mən ehtimal edirəm ki, hakimiyət bu şəxslərə qarşı şoular düzəltməklə yəni evin qarşısında piketlər, cəmiyyətdə neqativ imicə malik olan saxta siyasi partiya rəhbərlərinin bu şəxsləri ağır şəkildə təhqir etməsi və s. addımlar atmaqla bu insanları liderə çevirir. Biz bunları sorğulamalıyıq və bu düyün açılmalıdır. Biz bəzi sualları verməkdən qorxmamalıyıq. Birincisi, hakimiyət bilə-bilə ki, bu şoular siyasi partiya rəhbərlərinə divident gətirir, niyə bunları edir? İkinci, niyə prezident debatları bir şəxsin populyarlaşmasına xidmət edir? Üçüncü, niyə siyasi məhbuslardan yalnız bir şəxs haqqında ifadələr alınır və həmin şəxs isə həbs olunmur? Və, necə olur ki, cəmiyyəti xofla idarə edən hakimiyət bir şəxsdən qorxduğunu açıq-aydın bəyan edir və eyni zamanda həmin şəxsə mitinq keçirməyə icazə verir?

- Ümumiyyətlə, xaricdə oturub müxalifətçilik etməklə ölkədəki vəziyyəti düzəltmək mümkündürmü?

- Ölkədəki vəziyəti düzəltməli olan xalqdır. Siyasi partiya və ya hərəkatların işi burada xalqı inandırmalı, təşkilatlanmanı həyata keçirməli və prosesləri koordinasiya etməkdən ibarətdir. Güc strukturlarına nəzarət edən avtoritar rejimləri dəyişmək üçün siyasi partiya və ya hərəkat olaraq ölkə içində fəaliyyət göstərmək mümkün deyil. Buna cəhd edənlər ya həbsdə olur, ya da məzarlıqda. Xaricdə oturub siyasi proseslərə nəzarət edən kifayət qədər siyasi liderlər olub. Biz dünyanın ən tanınmış ali təhsil ocaqlarında təhsil almış peşəkarları bu proseslərə cəlb edirik. Biz buna inanırıq və inandığımız üçün də bu mübarizədəyik.