Yaxın Şərq, İran və Türkiyə üzrə Amerika eksperti Maykl Rubin Turan-ın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində bu regionda və Azərbaycanda vəziyyətə baxışlarını paylaşıb.
Türkiyədə nə baş verdiyi və bunların Qafqaz regionuna necə təsir edəcəyi haqqında suala cavabda ekspert deyib ki, Gezi parkındakı hadisələr yalnız bəhanədir. Səbəb əhalinin Erdoğanın artmaqda olan avtoritarizmindən narazılığıdır.
Qafqaza olan təsirə gəlincə, qonşu ölkələrin qeyri-sabitlikdən öz məqsədləri üçün istifadə etmək istəyi orada vəziyyəti ağırlaşdırır.
Ən pis vəziyyət Ermənistandadır. Amerikada erməni lobbisinin əsas diqqəti 1915-ci il soyqırımının tanınmasına yönəldir və Azərbaycanın əleyhinə işləyir, Ermənistanın özündə əhali mafiya dövlətindən əziyyət çəkir, burada xarici investisiya yoxdur. Vəziyyət o dərəcədə pisləşib ki, bütün gənclər ölkəni tərk edir, müstəqillik əldə edildiyi andan etibarən əhalinin üçdə biri ölkədən gedib.
Gürcüstanın gələcəyi haqqında narahatlıq artır. Yeni hakimiyyət Moskvanın təsiri altına düşsə, Rusiya Azərbaycana da təsirini gücləndirəcək.
Türkiyənin özünə gəlincə, bu ölkədə müxalifət o qədər də güclü deyil və dağınıqdır. Lakin Gezi Parkını müdafiə hərəkatı səhnəyə yeni liderlər nəsli çıxara bilər.
Hakim AKP-də və konkret olaraq prezident Gül və baş nazir Erdoğan arasında da parçalanma mümkündür.
Sirr deyil ki, polis və təhlükəsizlik işçiləri arasında din xadimi Fetullah Gülenin təsiri güclüdür, onu sülh insanı adlandırırlar. Gülençilər və Erdoğan tərəfdarları arasında fərqlər var və bu fərqlər güclənə bilər.
Dünən Amerikanın böyük bir nümayəndə heyəti, o cümlədən Obamanın müşavirləri və 100-dən çox konqressmen və senator Bakıya səfər edib. Bu, rəsmi Bakının ABŞ siyasətçiləri arasında özünə “dostlar” axtardığının və bunun üçün neftdən istifadə etdiyinin təsdiqi deyilmi?
Bu suala cavabda ekspert qeyd edib ki, bu səfər haqqında məlumatlar şişirdilib: nümayəndə heyətinin tərkibində Obamanın iki keçmiş müşaviri və on ikiyə yaxın konqressmen var idi. Həmçinin Amerikanın 40 müxtəlif ştatından senatorlar var idi, onları ABŞ Konqresinin üzvləri ilə bir tutmaq düzgün deyil.
“Müxalifətin bu konfransla bağlı narahatlığını başa düşürəm, amma güman edirəm ki, bu narahatlıq şişirdilib. Vaşinqton və Bakının bir sıra strateji maraqları var və tərəfdaşlıq hər iki ölkəyə xidmət edir.
Vaşinqtonda dostların mövcudluğu, konqressmenlərə Azərbaycandakı problemlər və Dağlıq Qarabağın işğalı haqqında izahatlar verilməsi Azərbaycan üçün əhəmiyyətlidir. Vaşinqtonda erməni lobbisinin gücünü nəzərə alaraq, Azərbaycan üçün ABŞ konqressmenləri arasında fəal şəkildə dost axtarmağın vaxtı çoxdan çatıb.
Bu dostlar Amerika diplomatiyasına təsir edə bilər. Unutmaq olmaz ki, Dövlət Departamenti siyasəti həyata keçirir, amma onu Konqress yaradır”, deyə ekspert bildirib.
Azərbaycan hökumətinin Türkiyə-Amerika Ticarət Palatası – konqressmenlərin Bakıya səfərinin təşkilatçısı ilə əlaqələri necədir?
Bu suala cavabda Rubin deyib ki, səfərin əsas sponsoru SOCAR olub.
Fetullah Gülenlə əlaqəsi olduğu hesab olunan Amerika Avrasiya Şurasına və Amerika-Türkiyə Palatasına gəlincə, onların nümayəndələri tədbirə təşkilati dəstək göstəriblər. Lakin köməkçilərin seçilməsi faktı özü bəzi suallar doğurur, deyə Rubin bildirib.
Dövlət katibi Kerri Azərbaycan XİN rəhbəri ilə görüşdə ötəri şəkildə Azərbaycanda insan hüquqları və demokratiya problemini xatırladıb. Bu, o deməkdir ki, bir neçə ay sonra Azərbaycanda seçkilər keçiriləcəyinə baxmayaraq, ABŞ-ın bu məsələlərə marağı azalıb?
Buna cavabda ekspert bildirib ki, Suriyada vətəndaş müharibəsi, Şimali Koreyada daimi böhran, Misirdə və İordaniyada qeyri-sabitlik və güclənməkdə olan Çin qarşısında qorxu fonunda Vaşinqtonun Azərbaycana və onun seçkilərinə böyük diqqət yetirməsinin çətin olduğunu unutmamalıyıq.
İnsan hüquqları və demokratiyanın yad edilməsi faktı müsbət amildir. Lakin bəzi diplomatlar ümumiyyətlə demokratiyanın qayğısına qalmır və hesab edirlər ki, demokratiya və insan hüquqları haqqında mülahizələri məhdudlaşdırmaqla, onlar yaxşı münasibətlərə ən yaxşı şəkildə şərait yaradır.
“Şəxsən mən bu yanaşma ilə razı deyiləm. Kerrinin nə vaxtsa sərt mövqe tutduğunu görməmişəm. O, həmişə dövlət katibi olmaq arzusunda olub, amma heç vaxt prinsipləri olan bir insan olmayıb.
Bununla belə, ABŞ hökuməti Azərbaycanda islahatlara nail olmaqda davam edəcək”.
Məmmədyarovun Vaşinqtona səfərindən sonra Bakıda hakim partiya rəsmi olaraq İlham Əliyevi üçüncü dəfə prezidentliyə namizəd irəli sürüb. Bu, Vaşinqtonun bu məsələ ilə bağlı narazılığı olmadığı deməkdir?
Bu suala cavabda Rubin deyib ki, Vaşinqton kimin prezident olmasından asılı olmayaraq islahatlarda israr etməyə davam edəcək, amma çətin ki, Azərbaycana həddindən artıq böyük diqqət yetirilsin. Azərbaycan hökumətinin prezident Əliyevin namizədliyinin Vaşinqton tərəfindən təqdir edilməsini istədiyi halda, ABŞ-ın hökumət dairələrində həmişə ABŞ-da və ya Azərbaycanda kimin prezident olmasından asılı olmayaraq, Vaşinton və Bakı arasında tərəfdaşlığın davam etməli olduğu başa düşüləcək. -25В-
Sual-cavab
-
Dövlət Departamentinin nümayəndəsi, Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə Büronun Avropa təhlükəsizliyi və siyasi məsələlər İdarəsinin direktoru Liam Uesli Turan-ın Vaşinqtondakı müxbiri Aleks Raufoğlu ilə müsahibəsində NATO-nun Ukraynanın müdafiəsi ilə bağlı planları haqqında danışıb.
-
Ölkənin ən təcrübəli dövlət və siyasət adamlarından biri Sadettin Tantan Turan İnformasiya Agentliyinin suallarını cavablandırdı
-
Al-Jazeera kanalı Türkiyə bürosunun əməkdaşı Yılmaz Akıncı “Peşimdeki melek” adlı xatirələr kitabının işıq üzü görməsindən sonra Turan İnformasiya Agentliyinin suallarını cavablandırdı
-
Sahibkarlığın və Bazar İqtisadiyyatının İnkişafına Yardım Fonduna rəhbərlik edən nüfuzlu ekspert Sabit Bağırov Turan agentliyinə eksklüziv müsahibəsində BMT-nin İqlim Dəyişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyasının tərəflərin 29-cu Konfransının (KX29) ev sahibi kimi ölkənin qarşıdakı roluna işıq salır.
Rəy yaz