Niyə Azərbaycanda qadınların azı internetdən istifadə edir?

ABŞ konqresi kişilərin və qadınların İnternetə bərabər çıxışını təmin edən qanunvericilik işləyib hazırlayır.

Vaşinqton Universitetinin rabitə kafedrasının dosenti, ekspert Keti Pirs hesab edir ki, İnternetə bərabər çıxış haqqında danışmazdan əvvəl sistem şəklində bəzi dəyişikliklərə ehtiyac var.

Turan-ın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində doktor Pirs Azərbaycanda İnternetdən istifadənin gender aspektini şərh edib.

Son 10 ildə İnternet bütün dünyada, o cümlədən ABŞ-da və Azərbaycanda həyatın mühüm hissəsinə çevrilib. ABŞ-da aptekdə və ərzaq mağazasında belə onlayn-forma doldurursunuz.

Azərbaycanda da bu proses tədricən güclənir. Yəni İnternetə çıxışı olmayan şəxsin konkret resurslara çıxışı olmur, buna görə İnternetə bərabər çıxış məsələsi bu qədər əhəmiyyətlidir.

Azərbaycanda gender məsələlərini tədqiq edərkən istifadəçilər arasında kişilərin xeyrinə böyük fərq olduğunu qeyd etmək olar. “Məsələ bundadır ki, niyə bu fərq var? Bu fərq Ermənistan və Gürcüstanda olduğundan daha çoxdur. Buna görə belə bir sual yaranır ki, Azərbaycanda niyə məhz qadınların çıxışı kişilərdən azdır?”, deyə Pirs qeyd edir.

Birinci fikir belədir ki, kişilər ailələrdə qadınların İnternetə çıxışını qadağan edir və ya məhdudlaşdırır.

Sosioloji araşdırmalar göstərir ki, bu amil həqiqətən də var, elə kateqoriya ailələr var ki, qızların İnternetdə ünsiyyəti qadağan edilir və bu, mentalitet və ailənin qızın ad-sanını qorumaq istəyi ilə əlaqədardır.

Azərbaycanda istifadəçilərin rəsmi statistikası necədir? Bu suala cavabda Pirs bildirib ki, rəsmi statistika dəqiq deyil. Ən optimal mənbə facebook-dur. Onun vasitəsilə müəyyən dəqiqliklə bu və ya digər ölkədə hansı yaşlarda və hansı cinsdən olan insanların İnternetdən istifadə etdiyini öyrənmək mümkündür.

“Mən bundan Azərbaycanda nə qədər facebook istifadəçisi olduğunu görmək üçün istifadə etdim – yenə də, bu, ideal deyil, amma rəsmi statistikadan daha dəqiqdir”, deyə o qeyd edib.

Belə ki, bu il bütün azərbaycanlıların 16%-i facebook-dan istifadə edir. Onların 27%-i kişilər, 11%-i qadınlardır.

Bu məlumatlar ildən ilə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Məsələn, 2012-ci ildə Azərbaycanda kişilərin 14%-i hər gün İnternetdən istifadə edirdi,  qadınlarının 8%-i isə , heç vaxt internetdən istifadə etməmişdi.

Eyni zamanda, Azərbaycanlı kişilərin 58%-i və qadınların 65%-i heç vaxt internetdən istifadə etməyib.

Bu gün vəziyyət bir qədər fərqlidir: sosial şəbəkələrin istifadəçilərinin təxminən üçdə biri qadınlar, qalanları kişilərdir.

Qadın istifadəçilərin sayının kişilərdən az olmasının daha bir səbəbi ondan ibarətdir ki, bir çox qadınlar işləmir. Bir qayda olaraq, çoxları İnternetdən məhz iş yerində, kompüter arxasında oturarkən istifadə edir. Ev xanımısınızsa, bunu etmək daha çətindir.

Azərbaycanda müntəzəm olaraq İnternetin ictimai faydasını nəzərə alaraq, onun tənzimlənməsi zərurəti məsələsi ortaya çıxır. Bu, nə dərəcədə doğrudur?

Ekspert deyib ki, bu suala birmənalı cavab vermək çətindir, amma azad rəqabət burada da zəruridir. İnhisar və ya kəskin nəzarət çıxışı çətinləşdirir.

Məsələn, bu yaxınlarda inhisarçı şirkətin İnternet qəzası Azərbaycanı internetsiz qoydu, milli təhlükəsizlik üçün ciddi təhlükə yaratdı.

Bundan əvvəl də çoxları Delta Telecom şirkətinin inhisarçı olduğunu bilirdilər, amma baş verənlər bunun nə dərəcədə dəhşətli olduğunu göstərib. -25В-