Oliqarx-atasız, qalmaqallı biznes-vumen

Nigar Köçərli 20 illik aktiv biznesində 10 kitab mağazasından ibarət şəbəkə yaradıb və daha iki mağaza açmağı vəd edir. Ali&Nino mağazaları Azərbaycanda hər yerdə tanınır, təkcə orada satılan yerli və xarici kitablarla yox, həm də sahibi Nigar Köçərlinin fəal ictimai mövqeyilə. Bu biznes-vumenin aktivliyi demək olar ki, vaxtaşırı qalmaqallara səbəb olur. Sonuncu qalmaqal bu həftə uğurla başa çatdı: Ağır danışıqdan və Turan-ın müdaxiləsindən sonra Mədəniyyət Nazirliyi N.Köçərliyə və onun tərəfdaşı, naşir Şahbaz Xuduoğluna 9-cu Beynəlxalq Kitab Sərgisində (Bakı) təkərli mobil kitab köşkünün yerləşdirilməsinə icazə verdi.

Niyə bu qədər münaqişə yaradırsınız? Bu, Turan-ın Ali&Nino şirkətinin yaradıcısı və direktoru Nigar Köçərliyə ilk sualıdır.

- Kitab sərgisinin keçirilməsi qaydalarına əsasən, hər bir iştirakçıya 6 kv. metr pulsuz sahə verilir, qalan sahə isə iştirakçılar tərəfindən ödənilir. Ancaq bizə pulsuz sahə verməkdən imtina etdilər. Beynəlxalq kitab sərgisinin təşkilatçısı-Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi deyirdi ki, hamıya pulsuzdur, sizə  yox. Bizim qəzəbimizdən və ağır söhbətimizdən sonra icazə verdilər. Həmin sərgidə təkərli kitab köşkü nümayiş etdirmək istəyimizlə  də belə oldu. Yenə də ağır danışıqlar aparmalı olduq. Sağ olsun, mətbuat, Turan qoşuldu, Mədəniyyət Nazirliyi sərgidə bizim köşkü təkərlər üzərində nümayiş etdirməyə icazə verdi.

Niyə bizə münasibət belədir? Mədəniyyət Nazirliyi  digər şirkətləri kitab sərgisində iştiraka dəvət edir, bizi isə unudur. Ali&Nino və Qanun nəşriyyatını son anda dəvət etdilər, uzaqda, sərgi pavilyonunun küncündə bir yer verdilər, baxmayaraq ki, mən və Qanun nəşriyyatının sahibi Şahbaz Xuduoğlu 80 kvadratmetr sahəyə görə iki nəfər üçün 12 min manat ödədik - qanunla, köçürmə yolu ilə. Hesab edirəm ki, bu, çoxdur, amma eybi yox, biz oraya ticarət üçün gedirik.

Bizi sərgiyə ən son anda dəvət etdilər, yer qalmamışdı. Bizim stendə küncdə pis bir yer ayrılmasına görə əziyyət çəkmirik, Çünki bilirik ki, Ali&Nino və Qanunun olduğu yerdə canlanma var, hər zaman alıcı olur, bizim oxucularla səmimi münasibətimiz var. Hətta bizim stend üçün tualetdə yer ayrılsa belə.

- Bəlkə səbəb sizin xarakterinizdədir?

- Məndə belə təəssürat yaranır ki, mənim sərbəstliyim qurumların xoşuna  gəlmir,  biz onları, sadəcə, qıcıqlandırırıq. Mən rüşvət vermirəm, əl öpmürəm, mənə barmaqla göstərilən yerdə oturmuram. Həmişə öz müstəqilliyimi qorumuşam, bu, mənim üçün hər şeydən üstündür, mən yalnız kitabsevərlərdən asılıyam, onların oxuması mənim üçün vacibdir, bu, mənim həyatımın işidir. Ona görə də kitab fəaliyyətimin bütün 20 ili müəyyən qalmaqallarla müşayiət olunur. Bu, mənə xoş deyil, mən bundan narahatlıq keçirirəm, ancaq elə bir xarakterim var ki, ədalətsizliyə heç vaxt susmuram. Həmişə mübahisələri sakit şəkildə həll etmək istəyirəm, amma nə etmək olar..

Biz tamamən müstəqil naşirlərik. Hər şeyə oliqarx-ata və böyük əlaqələr olmadan, ağır gündəlik iş və öz komandamın sayəsində nail olmuşam. Azərbaycanda bizneslə məşğul olmaq çətindir, kitab biznesilə məşğul olmaq ikiqat çətindir, qadının bizneslə məşğul olması isə üçqat çətindir. Ancaq mən çox şeyə nail olmuşam və bununla fəxr edirəm.

- Sizin üçün profil dövlət qurumu Mədəniyyət Nazirliyidir.  Sizə çox kömək edirlər?

- Mədəniyyət Nazirliyi mən və Ş.Xuduoğlunun təkərli kitab köşkünü apardığımız zaman Fatmayı qəsəbəsindəki Mədəniyyət Evinin direktorunun törətməyə çalışdığı maneələri izah edə bilərdi. Biz bankdan kredit götürdük, istifadə olunmuş maşın aldıq, köhnə avtofurqondan kitab köşkü düzəltmək və kitab mağazalarının olmadığı yaşayış məntəqələrinə getmək üçün onun yenidən təchiz olunmasına  pul ödədik. Bu, sosial layihədir, ondan pul qazanmaq mümkün deyil, çünki kitabları güzəştli qiymətlərlə satırıq. Biz adamları kitab oxumağa cəlb etmək istəyirik. Mədəniyyət Nazirliyinin Fatmayı qəsəbəsindəki nümayəndəsi bizə kömək etmək əvəzinə kitab satışı üçün hansısa icazə istədi. İndiyə qədər Mədəniyyət Nazirliyi bu insidentlər bağlı açıqlama verməyib, halbuki, sərgi direktorunun haqsız olduğunu söyləyə bilərdi. Susurlar, sanki elə belə də olmalıdır.

Mədəniyyət Nazirliyinin Ali&Ninoya ayrıca münasibəti var, səbəbi aydın deyil. Həyatım boyu heç vaxt dövlətdən pul almamışam, addım-addım özümüzü inkişaf etdiririk. Bir dəfə də olsun bizi tədbirlərə dəvət etmirlər. Hətta buna sevinirəm, çünki naşirlərin və satıcıların iştirak etdiyi tədbirə gedəcəyəm, orada nə düşündüyümü söyləyəcəyəm və mənə pis olacaq. Elə dəvət eləməsələr yaxşıdır.

Hansısa işlərin təşkilinin planlaşdırılması ilə bağlı mədəniyyət nazirinin fikirləri məndə təbəssüm oyadır. Kitab biznesində qocaman şirkət olan Ali&Ninoya məhəl qoymadan necə işləmək niyyətindədirlər? Məni xarici kitab sərgilərinə dəvət edirlər, təşkilatçılar başqa ölkəyə gediş və qalış xərclərini, sərgi yeri üçün xərcləri ödəyirlər. Xaricdə özümü cəmiyyətin layiqli üzvü kimi hiss edirəm, bizə hörmət görürəm. Öz Mədəniyyət Nazirliyimiz isə bizi gözməzdən gəlir.

Bizdə naşirlərə ağıldankəm, marjinal kimi yanaşırlar, elə bil kitablardan pul qazanırıq, buna görə də bizdən pul almalıdırlar. Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin bizə və kitab biznesinə münasibəti məndə məyusluq doğurur. Sözdə çox şey deyilir, amma reallıqda heç nə görmürəm. Başa düşmürəm, bu nazirlik niyə lazımdır?

***

2007-ci ildə N. Köçərli məşhur  "Harri Potter və ölüm yadigarları"nın qaçaqmalçılıq yolu ilə Azərbaycana gətirildiyini bildirmişdi. O güman edirdi ki, Bakı dükanlarına çıxarılan bu kitab böyük ehtimalla ölkədə pirat üsulla çap olunub.

2015-ci ildə Ali&Nino şirkətinin sahibi mətbuata bildirmişdi ki, bir qadın yazıçı şirkətin anbarını orada çalışan adamlarla birlikdə yandırmaqla hədələyib. "Dəfələrlə əməkdaşlarımızı fiziki zorakılıqla hədələyiblər. Təsəvvür edə bilməzsiniz ki, bizi necə sıxışdırırlar və sadəcə, təhqir edirlər, ünvanımıza vətənpərvər olmamaqla bağlı ittihamlar səslənir, bəziləri hətta bizi "Azərbaycan ədəbiyyatının əsaslarını pozmaq üçün xarici qüvvələrin sponsorluq etdiyi xarici təxribatçılar" adlandırırlar.

2016-cı ildə Nigar Köçərli Nəsimi Rayon Polis İdarəsini Ali&Nino şirkətinin əmlakını oğurlayan soyğunçuları tapmaq istəməməkdə ittiham etmişdi. Sonra idarə rəisini kobudluqda günahlandırmışdı, polis özbaşınalığından qorunmaq üçün ictimaiyyətə müraciət etmişdi.

2018-ci ildə Nigar Köçərli bəyanat yayaraq LİBRAFF kitab mağazaları şəbəkəsinin onun şirkətinin biznesini pozmasını pisləmişdi.

2018-ci ildə Nigar Köçərli sosial şəbəkələrdə fövqəladə hallar naziri Kəmaləddin Heydərovun oğlu Tale Heydərovun ünvanına ittihamlarla çıxış etmişdi. Köçərli nazirə açıq məktubunda bildirmişdi ki, Tale Heydərov onun biznesini əlindən almağa çalışır.

2022-ci ildə o, öz Facebook səhifəsində bildirib: "Qanun var, ancaq kağız üzərində. Məlum olduğu kimi, 2022-ci ilin yanvarından Azərbaycanda kitab satışına və idxalına ƏDV ləğv edilib. Təəssüf ki, qanun icra edilmir".

2023-cü ilin yanvarında, mətbuat qalmaqal haqda  məlumat verdikdən sonra, Nigar Köçərli Renessans rəssamları haqqında xarici kitabların idxalı üçün gömrükdən icazə almağa nail olub.