Kazanda �Azərbaycan tatarları� monoqrafiyası nəşr edilib

BakıБаку/26.12.18/Turan: 2019-cu ildə əhalinin siyahıya alınmasına görə, Azərbaycanda tatarların sayı 25.900 nəfərdir

Tatarıstanın paytaxtı Kazan şəhərində Mərcani adına Tarix İnstitutunun nəşriyyatında azərbaycanlı alim, tarix elmləri doktoru Sevinc Əliyevanın "Azərbaycanda tatarlar" adlı monoqrafiyası nəşr edilib. Yeni kitabın təqdimatı 2018-ci il dekabrın 7-də Maksudi qardaşlarının elmi irsinə və ictimai fəaliyyətinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfransda keçirilib.

Bu, Azərbaycana tatar əhalinin gəlişi, məksunlaşması, əhəmiyyəti, dövlətin tarixində və müasir həyatında tatarların iştirakı ilə bağlı ilk elmi araşdırmadır.

S.Əliyeva Turan ilə söhbətində bildirib ki, 1999-cu idə əhalinin siyahıya alınmasına görə, Azərbaycanda 30010 tatar və ya əhalinin 0.4%-i yaşayıb. Həmin dövrün məlumatına görə, tatarların sayı 25900 nəfər və ya 0.3% təşkil edib. Hazırda tatarlar əsasən Bakıda yaşayırlar. Onlar öz doğma dillərini saxlamaqla yanaşı Azərbaycan və rus dillərində sərbəst danışırlar, Azərbaycanın sosial-mədəni həyatına inteqrasiya olunublar.

Bakıda Tatarıstan Respublikasının nümayəndəliyi, "Yaşlek" Tatar Gənclər Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Hər il "Sabantuy" milli bayramı keçirilir. 2017-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanla Tatarıstan arasında xarici ticarət dövriyyəsi 30 798,6 min ABŞ dolları təşkil edib ki, bunun da 68%-ni Azərbaycana idxal təşkil edib.

Kitabda milliyyətcə tatar olan görkəmli Azərbaycan vətəndaşları haqda məlumatlar verilir.

Rusiyayaqədərki dövrdə tatarların Azərbayana ilk gəlişi XVI əsrdə Krım xanlığı dövrünə təsadüf edir.

1722-1723-cü illərdə I Pyotrun Xəzəryanı yürüşündən sonra Rusiya hakimiyyəti imperiyanın türk xalqlarının gücü ilə möhkəmləndirmə qurğularının qurulmasına, Xəzərdə gəmidüzəltmə işlərinə başladı. Tikinti işlərinə Bakıda və onun ətrafında məskunlaşmış Povoljye və Kazan tatarları, çuvaşlar, çeremislər cəlb edildi.

1733-cü ildə Krım sultanı Feti Girey və Kabaçi paşa Krım tatarları, Kuban noqayları, çərkəzlər və digərlərindən ibarət qoşunlara rəhbərlik edirdi. Qoşunlar Dərbənddən keçərək Rusiya ordusu ilə döyüşərək Şirvana gəlib çatmışdılar.

Əsasən Rusiya və sovet dönəmində Azərbaycanda daha çox tatar əhali məskunlaşıb.

S.Əliyevanın monoqrafiyasında repressiyaya məruz qalmış tatarların Azərbaycanda yaşama tarixindən, Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin əldə edilməsində tatar nümayəndələrin iştirakından, müharibə və dinc həyatda tatarların iştirakından bəhs olunur.

"Kitab geniş oxucu kütləsi, alimlər, ictimaiyyət və elmi təşkilatların nümayəndələri üçün nəzərdə tutulub, millətlərarası münasibətlərin möhkəmləndirilməsinə, xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmasının yaradılmasına xidmət edir", - Kazan nəşriyyatı tərəfindən tərtib edilən annotasiyada deyilir.-0--