Azərbaycan daha çox ehtiyacı olan sahələr üzrə tələbələri göndərməlidir

Bakı/01.10.21/Turan: Sentyabrın 30-da Prezident İlham Əliyev gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair Dövlət Proqramını hazırlanması ilə bağlı sərəncam imzalayıb.

Sənədə görə, bunun məqsədi sürətli inkişaf üçün zəruri olan müasir bacarıqlara malik insan kapitalının yaradılması, bu çərçivədə istedadlı gənclərin xarici ölkələrdə təhsil almasına dövlət dəstəyinin davam etdirilməsi, habelə uğurlu təcrübəyə əsaslanan effektiv maliyyələşmə modelinin formalaşdırılmasıdır.  

Xaricdə təhsillə bağlı artıq bir proqram - «2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı» həyata keçirilib. Lakin bəzi ekspertlər düşünür ki, proqramın nəticə və təsirləri indiyədək müzakirəyə çıxarılmayıb və ölkəyə qayıdan proqram məzunların 20 faizi işsiz idi.

Bəs yeni proqramın faydalı olması üçün hansı addımlar atılmalıdır? Xaricdə təhsil alması üçün gedəcək tələbələr necə seçilməlidir? Yeni proqram uğurlu olacaqmı?

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Rüfət Quliyev Turana bildirib ki, Prezident İlham Əliyevin imzaladığı sərəncam Azərbaycan ali təhsilinin inkişafında növbəti bir addımdır. «Çünki bu proqram çərçivəsində gələcəkdə Azərbaycan universitetlərində dərs deyəcək kadrlar da hazırlanacaq».

Lakin deputatın sözlərinə görə, bu proqram ən çox ölkənin iqtisadiyyatı üçün vacibdir. «Bu proqrama Ulu Öndərin vaxtında başlanılıb. Hələ 1981-ci ildə o, min nəfərdən çox SSRİ-nin aparıcı ali təhsil müəssisələrinə oxumağa göndərib. Bu gün onlar aparıcı mütəxəssislər kimi hökümət orqanlarında, təhsil müəssisələrində və digər sahələrdə çalışır.

Komitə üzvünün fikrincə, Azərbaycana mütəxəssisləri çatışmadığı sahələr üzrə kadrlar lazımdır və ölkədən xaricə təhsil almaq üçün məhz bu ixtisaslar üzrə tələbələr göndərilməlidir. «Bu, kənd təsərrüfatı, emal sənayesi, Azərbaycanda tədris edilməyən neft-kimya mütəxəssisləridir, menecerlərdir, həkimlərdir, mühəndislərdir, inşaatçılardır, zərgərlərdir. Bizə onlarla sahələri üzrə mütəxəssislər lazımdır. Dünyada artıq yeni texnologiyalardan, mexanizmlərdən istifadə olunur. Bizə də onları idarə edənlər lazımdır».

O,qeyd edib ki, tələbələri xaricə yalnız göndərmək xətrinə göndərmək lazım deyil. «Cənab Prezident öz addımını atdı. Siyasi iradə və vəsaitlər var. Biz neft kapitalını insan kapitalına çevrilməliyik. Bizə ehtiyacımız olan sahələr üzrə mütəxəssislər lazımdır. Ona görə də Nazirlər Kabineti hər il bütün nazirliklərdən, dövlət komitələrdən onlara lazım olan mütəxəssislərlə bağlı məlumat alıb plan tərtib etməlidir, sosial sifariş etməlidir. Sonra həmin məlumatlar əsasında mütəxəssisləri hazırlamaq lazımdır. Bizə xaricdə universitetini bitirib sonra burada əmək bazarında iş tapmayan mütəxəssislər lazım deyil».

Xaricdə təhsil üzrə ekspert Fuad Hacıyev isə bildirib ki, xaricdə təhsil proqramının ən vacib məqamı ən yaxşı tələbəni seçməkdir. «Ona görə də intervyu zamanı insan faktorunu maksimum azaltmaq lazımdır. Azərbaycanda «tapşırılma» işə düşəndə problem onda çıxır. İmtahanlar anonim keçirilməlidir, kağızın üzərində adamın adı yox, kod olmalıdır. Dəfələrlə olub ki, əvvəlki proqram zamanı insanlara siyasi baxışlarına görə imtina gəlib. Ona görə də yeni proqram çərçivəsində ictimai apellyasiya şurası kimi bir şəffaf platforma yaradılmalıdır».

Onun sözlərinə görə, çalışıb daha çox tələbələri xaricə göndərmək lazımdır. «Bir nəfəri Böyük Britaniyaya 110 min funt sterlinqə oxumağa göndərməkdənsə bu pulu bölüb başqa ölkələrdə 3 nəfəri oxutmaq daha yaxşı olardı. Yox, əgər məqsəd Böyük Britaniya ilə münasibətlərini yaxşılaşdırıb ora kütləvi şəkildə pul köçürməkdirsə o ayrı məsələdir. Biz özümüz üçün prioritet müəyyənləşdiriliyik».

Təhsil məsələlər üzrə ekspert Kamran Əsədov isə bildirib ki, Azərbaycanın inkişafı üçün mütləq dünya reytinqində olan universitetlərdə tələbələrini oxutmaq lazımdır. «2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuşdur ki, 5 min adam xarici ölkələrə təhsil almağa getsin. Amma 3500 nəfər getdi və son göndərilən heyət 2022-ci ildə məzun olacaq».

Onun sözlərinə görə, qayıdıb gələnlər kifayət qədər var, onların arasında nazir, nazir müavinləri, aparat rəhbərləri da var. «Düzdür qayıdıb gəlməyənlər də oldu. Çünki müqavilədə onların mütləq qayıdıb gəlməyi məsələsi yox idi. Bu dəfəki proqramda bu mütləq qeyd olunmalıdır».

Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycan daha çox ehtiyacı olan sahələr üzrə tələbələri göndərməlidir. «Bu sahələr üzrə göndərilən şəxslər sonra qayıdıb onları inkişaf etdirməlidilər. Əvvəlki proqram üzrə 90 milyon manat ayrılmışdı. Bu, kifayət qədər böyük bir məbləğdir. Bu dəfə də yəqin bu çərçivədə vəsait ayrılacaq və biz onu səmərəli xərcləməliyik».--0--