Azərbaycan hakimiyyəti «Böyük tıxac» trilogiyasına görə Əkrəm Əylislidən qisas alır

Martın 30-da yazıçı Əkrəm Əylislinin Heydər Əliyev adına Bakı Beynəlxalq Aeroportunda saxlanılması göstərir ki, hakimiyyət “Böyük tıxac” trilogiyasının yazılmasını yazıçıya bağışlamayıb. Sovet və müasir Azərbaycanın siyasi əxlağını ifşa edən bu roman ekspert rəyi üçün 2011-ci ildə 50 siqnal nüsxə ilə buraxılıb.

Ə.Əylisli hələ o zaman uzaqgörən yazıçı kimi cəmiyyətə siqnal ötürməyə çalışırdı ki, Azərbaycanda qurulmaqda olan avtoritar dövlət sistemi dalana dirənir. “Böyük tıxac” trilogiyasının adı buradan irəli gəlib.

Trilogiya üç roman-  “Yəmən”, “Böyük tıxac”, “Daş yuxular”dan ibarətdir. 

2012-ci ildə Rusiyanın “Xalqlar dostluğu” jurnalında “Daş yuxular” romanının dərcindən sonra yazıçıya qarşı təqiblər başlayıb. Romanda əsərin qəhrəmanı – azərbaycanlı ziyalının baxış bucağından erməni-azərbaycanlı münasibətlərindən bəhs edilir.

Ə.Əylisliyə qarşı təqiblərdə məhz ermənipərəst üslub adlandırılan “Daş yuxular”dan istifadə olunmağa başladı. Trilogiyanın ilk iki hissəsindəki tənqiqlər bir o qədər yada düşmədi.

2013-cü il fevralın 1-də parlamentdə yazıçı kəskin tənqid edilərək xəyanətdə ittiham olundu.

Həmin gün Yeni Azərbaycan Partiyasının gənclər qanadı yazıçının evinin qarşısında  Əkrəm Əylislinin kitablarına etiraz aksiyası keçirdilər. Fevralın 7-də isə prezident İlham Əliyev Ə.Əylislini “Xalq yazıçısı” adından məhrum etdi.

Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Elmi-Dini Şurası bəyanat qəbul edərək yazıçını Azərbaycan xalqının heysiyyatını təhqir etməkdə suçladı. Müasir Müsavat Partiyasının lideri Hafiz Hacıyev yazıçının qulağını kəsən adama 10 min manat mükafat verəcəyini bildirdi.

Hökümət və hökümətyönlü KİV-lər mütəşəkkil qaydada Ə.Əylisliyə qarşı təhqir və böhtan kampaniyasına başladılar. Onun həyat yoldaşı və oğlu işdən çıxarıldı.

“Daş yuxular”a gəlincə, yazıçı əsərdə erməniləri bir-birinin səhvlərini bağışlamağa, keçmişin faciəvi ağırlığından xilas olaraq gələcəyə baxmağa çağırmağa çalışıb.  “Romanın mahiyyəti, ideyası bundan ibarətdir”, - yazıçı o zaman Turan agentliyinə bildirmişdi.

 Hələ o zaman Ə.Əylisli erməni yazıçıları ondan nümunə götürərək öz tərəfinin səhvlərini etiraf etməyə çağırmışdı. “Müharibədə xalqlar günahkar deyil. Müharibədə günahkar olanlar siyasətdən şəxsi mənfəətləri üçün istifadə edənlər, müharibə vəziyyətindən pul qazananlardır”, - Ə.Əylisli bildirib.

Azərbaycan və beynəlxalq demokratik ictimaiyyəti Ə.Əylislinin müdafiəsinə qalxdı.

“Azərbaycan ədəbiyyatının canlı klassiki Əkrəm Əylisliyə qarşı təqiblər öz amansızlığı ilə təəccüb doğurur. “XXI əsrdə Şərqdə ilk demokratik dövlət quran ölkədə yazıçı orta əsrlər inkvizisiyasına məxsus cəzaya məruz qalır”, - kinodramaturq Rüstəm İbrahimbəyov bildirib.

Britaniyalı jurnalist, Qafqaz üzrə mütəxəssis, Qarabağ münaqişəsinin araşdırmaçısı Tomas de Vaal “Daş yuxuları” cəsarətli addım adlandırıb.

“O, bunu siyasətçi və ya jurnalist kimi yazmayıb, insəcənət adamı, ədib kimi yazıb. Öz fikirlərini bədii formada ifadə edib. O deyib ki,  “onun yaşadığı cəmiyyətdə də pisliklər törədilib, odur ki, buna görə biz günahkarıq və bunu etiraf etmək lazımdır”, - Tomas de Vaal vurğulayıb. -0—