Azərbaycan öz mədəni irsinin bir hissəsini geri qaytaracaqmı?..

Bakı/01.11.23/Turan: Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyi Qərbi Azərbaycanda doğulmuş vətəndaşların şəxsiyyət vəsiqələrinə tarixi toponimlərin daxil edilməsilə bağlı qızğın debatların mübahisələrin mərkəzindədir. Bu məsələ Milli Məclisdə müzakirələrə səbəb olub, məsələ ilə bağlı müxtəlif fikirlər var.

Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Elşad Hacıyev Turan-a bildirib ki, Qərbi Azərbaycanda anadan olmuş vətəndaşların şəxsiyyət vəsiqələrində yaşayış məntəqələrinin adları Ermənistan Respublikasında qəbul edilmiş kənd və şəhərlərin adları saxlanılmaqla əvvəlki formada göstərilməyə davam edir. Lakin hazırda bu məsələ ilə bağlı rəsmi qərar qəbul edilməyib. Daxili İşlər Nazirliyi indiyədək bu məsələ ilə bağlı parlamentdən heç bir göstəriş almayıb.

Bu praktika bölgənin tarixi Azərbaycan toponimlərinin ört-basdır edildiyini iddia edənlərin tənqidinə səbəb olub. Milli Məclis tarixi Azərbaycan toponimlərinin Qərbi azərbaycanlıların şəxsiyyət vəsiqələrinə daxil edilməsi təklifini fəal müzakirə edir.

Milli Məclisdə son ictimai dinləmələr zamanı bu ziddiyyət ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılıb. Qərbi Azərbaycan İcmasının İdarə Heyətinin sədri və Milli Məclisin deputatı Əziz Ələkbərli mövcud problemi işıqlandırarkən qeyd edib ki, Qərbi azərbaycanlıların şəxsiyyət vəsiqələrinin dövlət xidmətləri mərkəzi,  öz effektivliyi və şəffaflığı ilə tanınan ASAN xidmət vasitəsilə dəyişdirilməsi zamanı onların anadan olduqları rayonların və kəndlərin tarixi adları göstərilib.

Müzakirəyə tarixi kontekst əlavə etməklə qeyd etmək lazımdır ki, Qərbi Azərbaycanda tarixi toponimlər mürəkkəb transformasiyaya məruz qalıb. Rusiya imperiyası Qafqaz Hərbi Dairəsinin hərbi-topoqrafiya şöbəsinin 1903-cü il xəritəsinə əsasən, Qərbi Azərbaycanda bütün toponimlər türk mənşəli olub. Bununla belə, 1991-ci ilə qədər bu türk toponimlərinin yüzdə 90-dan çoxu erməniləşdirilib. Erməniləşmənin son mərhələsi SSRİ-nin süqutundan sonra baş verib.

Milli Məclis bu həssas məsələni müzakirə etməyə davam etdikcə, bir məsələ açıq qalır ki, onlar tarixi Azərbaycan toponimlərini tanımağa qərar verəcəklərmi,  bu da Qərbi Azərbaycan vətəndaşlarının öz doğum yerlərini müəyyənləşdirmə tərzini potensial olaraq dəyişdirəcək və öz mədəni irsinin bir hissəsini geri qaytaracaq.-0-