Əbdül Qəhrəmanzadənin kommunikasiyalar və KİV haqqında yeni kitabı

Bakı/13.02.21/Turan: Alim, rabitə işçisi, 10-dan çox monoqrafiyanın və 160-dan çox məqalənin müəllifi, beynəlxalq ekspert Əbdül Qəhrəmanzadə bəlkə də ən maraqlı kitabını: “Azərbaycanda kommunikasiya və KİV-in qarşılıqlı əlaqəsi” kitabını dərc etdirib. Kitabın adı maraq oyandırır, belə ki, söhbət KİV-dən gedirsə, deməli yeni kitabda cəmiyyət üçün vacib olan hər şeydən danışılacaq, çünki KİV cəmiyyətə, onun müxtəlif və dəyişən qayğılarına əsaslanır.

Biz hamını əhatə edən gizli çipləşmə ilə zombiləşməyi müzakirə edir, sarı mətbuatda uydurulmuş qorxulara öz fantaziyalarımızı əlavə edirik. Qəhrəmanzadənin akademik kitabı həqiqəti alağ otlarından təmizləyərək izah edir:

- (Dövlətin) zombiləşdirməyə ehtiyac yoxdur, istənilən nəticəyə nail olmaq üçün insan və telekommunikasiya arasında qarşılıqlı əlaqə vasitəsinə sadə insanın dünya görüşünü savadlı, metodik və tədrici şəkildə formalaşdırmaq kifayətdir.

Müəllif digər səhifədə çipləşmə olmadan da zombiləşdirmə ilə məşğul olan Azərbaycan saytlarının adlarını sadalayır.

KİV informasiya cəmiyyətinin fəaliyyətində zəruri olan məlumat yığılması, emalı və yayılması üçün əsas kommunikasiya elementi kimi çıxış edən sosial institutdur. Bəlkə də buna görə avtoritar rejimlər şəraitində İKT vasitəsilə hər bir insan haqqında məlumatlar bazası yaradılması ölkədə şəxsi həyatın toxunulmazlığı və insan hüquqları üçün təhlükə daşıyır, xüsusən də seçkilər, referendumlar və fərqli düşünənlərə qarşı mübarizə proseslərində, - deyə Ə.Qəhrəmanzadə yazır.

613 səhifəlik cildi vərəqlədikcə insan onda təklif edilən biliklərin nadirliyindən əmin olur. İndi biz məcburi olaraq onlayn-təhsilə qədər yüksəlmişik, pandemiya olmasaydı, bu təhsil 20 il sonra tam şəkildə gələrdi. Cəmiyyətdə yeni şəraitdə təhsilin keyfiyyəti barədə mübahisələr gedir. Ə.Qəhrəmanzadə yazır: “Dünyada distant təhsil təcrübəsi göstərir ki, online-da müəllimin məsuliyyəti ənənəvi tədris metodunda olduğundan xeyli çoxdur”. Distant təhsil maraqlı metod və yaradıcılıq prosesidir, müəllimlərin qrup şəklindəvə fərdi işlərdən istifadə etməklə, passiv tələbələri təhsil prosesinə cəlb etməklə və s. tələbələrlə müxtəlif ünsiyyət formaları var.

Azərbaycan hökumətinin korrupsiyaya qarşı mübarizədə uğurlardan bəhs edən yeganə təbliğat kartı ASAN Xidmət mərkəzləri sistemi olaraq qalır. Onlarla hamını dəng ediblər. Amma ASAN Xidmət məmur özbaşınalığına qarşı əsl panaseyanı – Elektron Hökuməti (EH) əvəz etmir, deyə Ə.Qəhrəmanzadə yazır. Azərbaycanda 24 saat fəaliyyət göstərən və hamı üçün əlçatan olan EH yoxdur, baxmayaraq ki, vətəndaşların noutbuk və internetləri olarsa, evdən çıxmadan əldə edə biləcəkləri xidmətlərin sayı artır. Ölkədə məmurlarla əlaqə yaratmadan çoxsaylı problemlərin həqiqi həlli üçün sürətli və çox ucuz internetə ehtiyac var, amma provayder xidmətləri inhisarlaşdırıldığına görə keyfiyyət düşür, qiymət isə artır.

İş cansıxıcı vəziyyətə gəlib çatır: 2021-ci ilin fevralında Sumqayıtdakı “Azərsu” dövlət şirkətinin nəzarətçisi bu məqalənin müəllifinə xarab olmuş sayğacın yeni sayğacla əvəz edilməsi üçün qiymət “oxuyub”. Onlardan kiçik alət almalı olduğumu deyib. İnternetə baxdıqda Azərsu-nun su sayğaclarını pulsuz dəyişdirməli olduğunu, bunun üçün isə Sumqayıtdakı ASAN Xidmətə müraciət edə biləcəyimi öyrəndim. Zorla pul tələb edilməsi ilə qarşılaşmamaq üçün oraya getdim. “Azərsu”nun elektron resursunda bütün məlumatlarımı tapan qız qiymət “oxuyan” nəzarətçisi olan həmin “Azərsu”ya müraciət etməyimi təklif etdi, belə ki, onlara yeni sayğaclar yaxın günlərdə gəlməyəcək. Onların pul tələb etdiklərini dedikdə qız anlayışla susdu... Beləcə, Azərbaycanda hökumət tərəfindən yaradılmış Elektron Hökumət surroqatı dövlət şirkətlərinin korrupsionerlərinin xidmətinə verilib.

Bu günlərdə ölkə prezidenti Azərbaycanın nəqliyyat, inhisar şirkətlərinin yeni yaradılmış İnvestisiya Holdinqinin tabeliyinə verilməsi barədə sərəncam imzalayıb. Məqsəd idarəetmədə şəffaflığa və düzgünlüyə nail olmaq, bu şirkətlərdə işləməyən insanların kollektiv idarəçiliyi vasitəsilə korrupsiyaya son qoymaqdır. Ə.Qəhrəmanzadə də illər əvvəl nəşrlərində bu metodu təklif edirdi. “Ölkədə korrupsiyanın aradan qaldırılması üçün tələb olunan ilk şey, çox güman ki, qaranlıq tərəflərin gizli olduğu qarşılıqlı əlaqələr, qarşılıqlı münasibətlər və qarşılıqlı hesablaşmaların şəffaflığının zəmanəti kimi dövlət qurumlarından kənarda müstəqil tənzimləyicilərin mövcudluğudur...”, deyə Ə.Qəhrəmanzadə kitabında xatırladır.

Sayğaclara, bu dəfə tamamilə fərqli sayğaclara qayıdaraq, kitabın, təhriflə məşğul olmursa, həqiqətən ölkəni yaxşılaşdırmaq istəyirsə, hökumət üçün fundamental əhəmiyyətə malik daha bir hissəsindən sitat gətirim. Ə.Qəhrəmanzadə yazır: “...məmurları dövlət müəssisələrinə “nəzarətdən” azad etmək lazımdır ki, məmurlar onları öz “sayğaclarına” qoymasınlar, ən əsası isə, çoxmilyardlıq xeyrin “sahibinin” əvvəlcədən “ev ssenarisi” ilə müəyyən edildiyi üzə çıxmasın”.

Burada kitab müəllifi kökündən vurur. Ümid edirik ki, bu ciddi xəstəliyimizin kökünün kəsiləcəyi günü də görəcəyik. -0-