Media-icmal 01.03.2017

Qarabağ cəbhəsindəki durum, hakimiyyətin ölkə problemlərinə baxışı, ölkənin neftdən aslılığının davam etməsi, pensiya yaşlarının artırılması bugünki medianın aparıcı mövzusudur...        

Status-kvo dəyişmədikcə...

“Azərbaycan” qəzeti “Ermənistan təmas xəttindəki təxribatlardan ideoloji diversiyaya keçir” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=117127) sərlövhəli məqalədə bu il fevral ayının 24-dən 25-nə keçən gecə Qarabağ cəbhəsində baş verən hadisələri dəyərləndirir.

Müəllif öncə 2016-cı il aprelin 2-5-də cəbhədə baş vermiş döyüşləri xatırladır. Həmin döyüşlərdə erməni tərəfin hərbi qüvvələrinə Azərbaycan hərbi qüvvələri tərəfindən layiqli cavab verildiyini bildirir. Müəllif hesab edir ki, erməni tərəf apreldəki döyüşlərdə məğlubiyyətini həzm edə bilmir və yeni təxribatlara əl atır: “Düşmənin bu günlərdə cəbhə xəttinin Xocavənd və Füzuli istiqamtində törətməyə çalışdığı təxribatlar bunu sübut edir”.

Bundan sonra müəllif bu il fevralın 24-dən 25-nə keçən gecə erməni tərəfin bütün cəbhə boyu irimiqyaslı təxribatlar törədərək Azərbaycan mövqelərinə soxulmaq istədiklərini, amma bu cəhdlərin qarşısının alındığını və bu döyüşlərdə hərbi qulluqçuların həlak olduğunu bildirir.

Müəllif qoşunların təmas xəttində baş verənləri erməni hərbi birləşmələrinin təxribatçı əməlləri kimi dəyərləndirir və xatırladır ki, ATƏT-in Minsk Qrupu da daxil olmaqla, bir sıra dövlətlər indiki status-kvo-nun dəyişməsi barədə bəyanatlar səsləndiriblər.  

Məqalədə deyilir ki, bəyanatlar olsa da, Ermənistanın qarşısına konkret tələblər qoyulmadı: “Heç bir dövlət, xüsusən də ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri Ermənistandan bu məsələ ilə bağlı beynəlxalq sənədlərə əməl olunmasını tələb etmədilər, bilinmədi ki, işğal edən və işğala məruz qalan kimdir, yenə də işğalçı öz adı ilə çağırılmadı”.

Müəllif hesab edir ki, status-kvo dəyişmədikcə cəbhə xəttində belə təxribatların bir daha olmayacağına təminat vermək olmaz.

Müəllifə görə, durumun bu formada qalması ATƏT-in Mnsk qrupu və s. qurumların qətiyyətsizliyinin nəticəsidir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, işğal faktına və törətdiyi təxribatlara baxmayaraq, Ermənistan barədə beynəlxalq ölçü götürülməməsi Qarabağ probleminin həllini arzulayan beynəlxalq ictimaiyyətin niyyətinin səmimiliyini şübhə altına alır.

Çıxılmazlıq - yalan bolluğu

“Azadlıq.info” saytı  “Yalan bol olarsa….” sərlövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/179139.html) hakimiyyətin yalanı həyat normasına çevirməsini müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, hakimiyyət ölkədəki bütün acı gerçəkləri inkar edən ağ yalan söyləməklə vəziyyətdən çıxmaq istəyir. Müəllif vurğulayır ki, bu ağ yalanı söyləməklə hökumət acı həqiqətlərin inikası olan problemləri aradan qaldırmır, əksinə, yalan-doğru paraleli yaradır.

Müəllif hesab edir ki, indiki halda ölkə və dövlətin həkimi hökumət olmalıdır, amma bu həkim yalan diaqnoz qoymaqla xəstəliyi nəinki sağalda bilmir, əksinə, onu daha da dərinləşdirir: “Hökumət isə israrla deyir ki, damardan axan qan yox, inkişafımızın qırmızı formasıdır”.

Yazı müəllifi bu yalanın müxtəlif sahələrdə də özünü göstərdiyini bildirir: “Reallıq təhsildə rüsvayçılıqları göstərir, hökumət isə “təhsil hökumət üçün prioritetdir” deyir,  ölkə səhiyyəsinin “xəstə”ləndiyi deyilir, hökumət isə “Azərbaycan səhiyyəsi Almaniya səhiyyəsindən çox inkişaf edib” deyir, məhkəmələrdə saxtakarlıq, günahsız insanların şərlənərək həbs olunması biabırçılığı baş verir, hökumət isə  “Azərbaycanda insan haqlarına ən yüksək səviyyədə hörmət olunur” cavabı verir”.

Müəllif deyir ki, həqiqətin inkarı olan ağ yalan iqtisadi sahədə də at oynadır. Müəllif vurğulayır ki, hər gün xarici şirkətlərin Azərbaycandan getməsinin, hansısa bankın, marketin, ticarət mərkəzinin bağlanmasının, dövlət müəssisələrində maaşların aylarla yubadılmasının şahidi oluruq, hökumət isə bunun əvəzində “yeni iş yerlərinin açılması” şüarından dəm vurur.

Məqalə müəllifi ölkədə problemli kreditlərin həcminin artmasına, əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin azalmasına, intiharların baş alıb getməsinə, vətəndaşların ölkədən kütləvi getməsinə hökumətin “əhalinin həyat şəraiti yaxşılaşıb” cavabı verdiyini vurğulayır.

Müəllifə görə, ən pisi budur ki, hökumət bu ağır durumdan real işin nəticəsində yox, təmtəraqlı yalanın sayəsində çıxmaq istəyir, “çörək bol olarsa basılmaz vətən” deyimini, “yalan bol olarsa basılmaz hökumət” şüarıyla əvəzləyir, amma unudur ki, yalanın bolluğu ölkəni uçuruma aparırır.

Manat neftdən asılıdırmı?

“Azərbaycan manatı  “neft iynəsi ” üzərində” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=57202) müəllif manatın neftin qiymətindən asılı olub-olmamasını ekspertlərlə dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, 2015-ci ilin ilk fevral devalvasiyasından bu yana bir qrup ekspert manatn neftin qiymətindən asılı olduğunu, digər qrup isə onların arasında hər hansı əlaqə olmadığını sübut etmək istəyir.

“Milli valyutanın məzənnəsi neftin qiymətindən güclü şəkildə asılıdır, səbəb də budur ki, ölkə ixracının 90%-i məhz neft və neft məhsullarının payına düşür. Əgər neftin dəyəri əhəmiyyətli dərəcədə artsa və ən azı altı ay sabit qalsa manatın məzənnəsi də artacaq. Amma neftin qiyməti sabit olmadıqda manat da buna xüsusi reaksiya göstərməyəcək”. Bu sahədə durumu qəzetə ekspert Fuad Əlizadə belə şərh edir. 

Ekspert deyir ki, manatın məzənnəsinin neftdən asılı olmasını təkcə bu fakt sübut edir ki, neftin barelinin üç dəfə enməsi manatın məzənnəsinin devalvasiyasına səbəb oldu. F.Əlizadəyə görə, manatın dəyəri neftdən asılı olmasa idi, o zaman manatın devalvasiyası baş verməzdi.

Daha sonra müəllif  Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının rəhbəri Rüfət Aslanlının manatın məzənnəsilə neftin dəyəri arasında hər hansı əlaqə olmaması haqqında bəyanatını xatırladır: “Biz manatın tam “üzən məzənnə” rejiminə bu yaxınlarda keçmişik, bizdə uzunmüddətli ststistika tarixi yoxdur ki, məzənnənin  dəyişməsini təhlil etməyə imkan vermiş olsun”.

Müəllif manatın məzənnəsilə neftin qiyməti arasında əlaqə axtarmağın lazım gəlmədyi barədə R.Aslanlının bu günlərdə bəyanat səsləndirməsini xüsusi olaraq vurğulayır.  Müəllifə görə, R.Aslanlı hesab edir ki, neftin qiyməti manatın məzənnəsinə yox, iqtisadiyyatın dayanıqlığına təsir göstərir.

    Ekspert Oqtay Haqverdiyev “sabah neftin dəyəri 100 manata qalxsa belə, manat bahalaşmayacaq, çünki artıq neftin dəyəri manatın məzənnəsilə əlaqəli deyil" deyir.

Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin əməkdaşı Gülmirə Rzayeva da manatın möhkmələnməsi barədə danışmağın hələ tez olduğunu deyir.

Onun firkincə, manat sərbəst şəkildə üzür və onun məzənnəsi tələb-təklifdən asılı olacaq .

Ömrün yetmədiyi pensiyanı almaq...

“Novoe Vremya” qəzeti “Pensiyaya gedən uzun yol” sərlövhəli məqalədə

(http://www.novoye-vremya.com/w83716/.../#.WLW6ETuLTIU) yaşa görə pensiya verilməsi sahəsində durumu araşdırır.

Müəllif hesab edir ki, orta ömür müddəti müəyyən edilmədən pensiyanı formalaşdırmaq mümkün olmaz, amma Azərbaycanda bu əsas qayda unudulur. 

Məqalədə deyilir ki, Azərbaycanda qadın və kişilərin pensiya üçün yaş həddi 65 yaşa qaldırılacaq, bu haqda “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişikliklər olunmasının nəzərdə tutulduğu vurğulanır və layihə 98 dəyişiklikdən ibarətdir: “ Layihəyə əsasən, 2021-ci ilə kimi kişilər, 2027-ci ilə kimi isə qadınlar üçün hər il pensiya yaşı 6 ay uzadılacaq, beləliklə qadın və kişilər üçün pensiya yaşı 65 yaşa çatdırılacaq”.

Müəllif deyir ki, qanun layihəsi qəbul edilidyi halda 2017-ci il iyunun 1-dən qüvvəyə minəcək.

Yazı müəllifi vurğulayr ki, bununla da Azərbaycan vətəndaşları pensiyaya Köhnə Dünya ölkələrinin vətəndaşlarından da geç çıxacaqlar. Müəllif hesab edir ki, bir çox vətəndaşlar sadəcə pensiya yaşına qədər yaşamaya da bilərlər: “ Bu, yalnız sözdə deyilir ki, ölkədə ömür müddəti 65-70 ildir, əslində isə bu rəqəm çoxdan 60 yaş həddinə enib. Ən azı kişilərin ömür müddətinin azalması dəqiqdir.

Qadınlara gəlincə, tamamilə stress və həyəcan içində yaşamaqla 65 yaşa çata bilmək probemli görünür.

Müəllif deyir ki, hökumət bu kateqoriya insanların qeydinə qalmaq istəyirsə pensiyaya çıxmaq üçün yaş həddini yox, pensiyalara əlavələri artırmalı idi, çünki ölkədə pensiyaçıların  əksəriyyətinin 116 manat pensiya alması sadəcə vətəndaş adına təhqirdir.

Məqalədə deyilir ki, neft dollarları “yağış”ı dayanıb, Sosial Müdafiə Fonduna daxil olan vəsaitlərin həcmi kəskin şəkildə azalıb, amma ölkə içində, eləcə də xaricdə milyonlara sahib məmurların tamahları azalmayıb.

Müəllif vurğulayır ki, bu məmurlar isə ancaq dövlət xəzinəsi hesabına yaşayırlar, ona görə də pensiyaçılara verməyə, demək olar ki, pul qalmır, bundan irəli gələrək, o məmurlar ki, problemin həllini bundan sonra da pensiyaçılar da daxil olmaqla vətəndaşların daha da yoxsullaşmasında görürsə, istefaya getməlidirlər.