Media-icmal 02.11.2016

Ordu quruculuğu, ölkədə baramaçılığın perspektivi, ölkə vətəndaşlarının sosial problemləri, məhkəmə sisteminə etimadsızlıq bugünki medianın aparıcı mövzusudur.

Qafqazın ən güclü ordusu

“Azərbaycan” qəzetində “Qafqazın ən güclü, hazırlıqlı və modern ordusu” sərlövhəli (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=108915) məqalədə müəllif ölkədə ordu quruculuğundan bəhs edir.

Müəllif  deyir ki, Azərbaycan dünyada inkişaf edən iqtisadiyyata malik bir ölkə kimi tanınmaqla yanaşı, həm də müasir döyüş imkanlarına və dağıdıcı gücə malik Silahlı Qüvvələrinin olması ilə də diqqəti cəlb edir. Müəllifə görə, bütün bunlar keçmiş prezident Heydər Əliyevin və indiki prezident İlham Əliyevin xidmətləridir: “Ümummilli lider Heydər Əliyevin başladığı və Prezident İlham Əliyevin uğurla davam etdirdiyi müdrik siyasət nəticəsində Silahlı Qüvvələrimiz gündən-günə daha da möhkəmlənir və döyüş qabiliyyətini artırır”.

Müəllif ordunun gücünə nümunə kimi bu il aprelin 2-5-də Qarabağ cəbhəsində baş verən hərbi əməliyyatları xatırladır və nətiəcləri belə dəyərləndirir: “Bu ilin aprel ayının əvvəllərində ermənilərin cəbhə xəttində törətdikləri təxribatlar göstərdi ki, hərbi toqquşmalar hər an yenidən alovlana bilər. Lakin, ən əsası, bir daha sübut olundu ki, Azərbaycan Ordusu baş verə biləcək müharibəni qısa müddətdə qələbə ilə başa çatdırmağa qadirdir”. 

Müəllif hərbi quruculuğun davam etdirildiyini deyir və bu mənada bir neçə gün əvvəl Hərbi Hava Qüvvələrinin yeni Birləşmiş Komanda Məntəqəsinin və yeni təlim-məşq poliqonunun istifadəyə verilməsini bunun təsdiqi adlandırır. Müəllif  Hərbi Hava Qüvvələrinin döyüş hazırlığının yüksək səviyyədə saxlanılması və təlim- sisteminin təkmilləşdirilməsinin də daim diqqət mərkəzində olduğuna diqqət çəkir: “Bütün bunların nəticəsidir ki, Silahlı Qüvvələrimizin adı dünyanın güclü, müasir standartlara uyğun yenidən qurulan və təchiz edilən orduları sırasında çəkilir”.

Hazır barama gətirmək daha sərfəli idi

“Azadlıqinfo” saytı “Hökumətin barama planının faydası olacaqmı?” sərlövhəli (http://www.azadliq.info/163180.html) məqalədə ölkədə baramaçılığın perspektivini ekspert Vahid Məhərrəmli ilə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafı çərçivəsində baramaçılığın da inkişafı üçün Çindən1,6 1,6 milyon ədəd tut ağacı tinglərinin gətirilməsinş nəzərdə tutulur. Bundan başqa, müəllif kənd təsərrüfatı nazirinin müavini İlham Quliyevə istinadən İrandan barama toxumu gətirilərək istehsalçılara pulsuz paylandığını bildirir. 

Müəllif kiçik tarixi ekskurs edərək sovet dönəmində baramaçılığın Azərbaycanda inkişafından, müstəqillik dönəmində bu sahənin geriləməsindən danışır: “Ölkədə tut ağaclarının çoxu məhv edilib. İndi daha 4 il gözləmək lazım gələcək. Ekspertlər hesab edir ki, sahə yenə rəqabət qabiliyyətli ola, məşğulluq 20 min nəfərə çata bilər.

Kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məhərrəmov bildirdi ki, “Hökumətin bu istiqamətdə atdığı addımlar başa düşülən deyil. Əgər burada məqsəd yeni iş yerlərinin yaranması, kənd təsərrüfatının inkişafı və bu sahədən gəlir əldə olunmasıdırsa, o zaman bu, yanlış istiqamətdir”. Ekspert V.Məhərrəmli bu sahədə rəsmi Bakının atdığı addımları belə dəyərləndirir.

Ekspertə görə, baramaçılığın Azərbaycana fayda verəcəyi ilə bağlı səsləndirilən fikirlər reallıqdan uzaqdır. Ekspert deyir ki, hökumət neft gəlirlərinin azaldığı indki dövrdə baramaçılığı neft sektorunu əvəz edə biləcək sahə kimi göstərir: “Bu istiqamətə kifayət qədər maliyyə resursu ayırıblar. Amma hər hansı bir sahəni inkişaf etdirməkdən ötrü gərək yerli şəraiti dəyərləndirəsən. Məsələn, sovet dövründə barama istehsalı sahəsində böyük çətinliklərlə rastlaşırdıq. Əhali baramaçılıqla məşğul olmaq istəmirdi”. V.Məhərrəmli deyir ki, ölkədə tut ağacı sahələrinin olmaması imkan vermirdi ki, yeniləmə intensiv, vaxtlı-vaxtında aparılsın. Ekspert düşünür ki, çətinlik yalnız tut ağacı ilə bağlı deyil, barama qurdu üçün yaz vaxtı müəyyən tempratur yaradılmalıdır: “Bu isə istilik üçün xərc tələb edir, digər bir tərəfdən çəkil bağları yaxın məsafədə olmur. Bu isə nəqliyyatın vacibliyini tələb edir".

V.Məhərrəmov məhsulun zay olmaması üçün bir çox şərtlərin təmin olunmasını vacib sayır: “Azərbaycan Çindən tinglər gətirir. Bu tingi bizim şəraitə uyğunlaşdırmaq lazımdır. Bütün bunlar isə böyük xərc tələb edir. Həm daşınması, həm bizim şəraitə uyğunlaşdırılması böyük vəsait tələb edir. Halbuki, bizim çəkil bağlarımız da var. Düzdür, sayı azdır. Amma bunu genişləndirmək də olardı. Bu zaman yerli şəraitə uyğunlaşdırılmış tut ağaclarından istifadə etmək mümkün idi”.

Çindən gətiriləcək tinglərin, İrandan gətiriləcək barama toxumunun daşınma xərclərinin bahalığına toxunan ekspert birbaşa baramanın xaricdən gətirilməsini daha sərfəli sayır.

Ömürə qənim – aşağı həyat səviyyəsi

“Exo” qəzeti “Sorğu: Aşağı həyat səviyyəsi azərbaycanlılara daha çox ziyan vurur” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=50030) müəllif ölkədə həyat səviyyəsinin aşağı olmasını ekspertlərlə araşdırır.

Müəllif aparılan sorğunun nəticələrinə istinadən deyir ki, Azərbaycan vətəndaşları həyat səviyyələrindən narazıdır və maliyyə problemləri onların sağlamlığına ciddi ziyan vurur: “Sorğunun nəticələrinə görə, respondentlərin 55%-i bu qənaətdədir ki, aşağı həyat səviyyəsi onların sğlamlığına daha çox təhlükə yaradır. 27%  isə düşünür ki, stress və zərərli vərdişlər sağlamlıqlarına ziyan vurur.

14% belə hesab edir ki, bütün problemlər ekoloji təmizliyin olmamasındır. Yalnız 4% onların sağlamlığına təhlükə olmadğı düşüncəsindədir”.

Sosioloq Əli Əliyev isə bu qənaətdədir ki, işsizlik ölkə cəmiyyətini şikəst edir: “İnsanlar öz maliyyə durumları ilə bağlı həyəcanlandıqda sağlamlıqla bağlı müxtəlif problemlərin inkişaf riski yüksəlir. Maliyyə vəaiti olmaması üzündən yaranan stress və depressiyalar insan sağlamlığına ciddi ziyan vura bilir. İşsizlik sağlamlığa ziyan vuran əsas sosial problemlərdən biridir. Alimlər sübut ediblər ki, hətta ekoloji problemlər belə sosial problemlər qədər insan orqanizminə ziyan vura bilmir”.

Ekspert deyir ki, tədiqiqatlar işləməyən şəxslərdə bu risklərin daha yüksək olduğunu göstərir və bu problem iqtisadi səbəblidir. Onun sözlərinə görə, işsizlik habelə insanın emosional durumuna da mənfi təsir göstərmək güçündədir.

Məhkəmələrə etmiadsızlıq yerində

“Novaya Vrema” qəzetində isə “Heç bir treninq belə kömək edə bilməz” (http://www.novoye-vremya.com/w70727/.../#.WBjbWfp97IU) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkənin məhkəmə sisteminin hələ də Avropa standartlarına cavab vermədiyini deyir. Həm də hesab edir ki, Avropa İttifaqının dəstəyinə, müxtəlif treninqlər və s. keçirmələrinə baxmayaraq, hər hansı müsbət səmərə görünmür: “Xatrladaq ki, bu tədbirlərdən əlavə, Avropanın maliyyə institutları Azərbaycanın məhkəmə sisteminin inkişafına investisiya da qoyurlar. Amma bütün bunlara baxmayaraq, məhkəmə sistemində islahatlar hələ də “axsayır””.

Müəllif hələ də ölkənin məhkəmə sisteminin əsas problemi olan məhkəmə müstəqilliyinin özünü göstərmədiyini deyir və düşünür ki, bütün tədbirlər bütünlükdə məhkəmə sisteminin təkmilləşdirilməsi xarakteri daşımalıdır. Müəllif hesab edir ki, keçirilən bu tədbirlər səmərə vermirsə, bunu keçirməmək daha yaxşıdır. Çünki bütün bu treninqlərdən sonra da nəticə alınmırsa, deməli problem başqa yerdədir: “Azərbaycan vətəndaşları yerli məhkəmələrə etibar etmir. Onlara etimad yoxdur və eləcə də yerində qalır. Azərbaycandan Avropa Məhkəməsinə göndərilən iddiaların artması da bunun sübutudur”.

Müəllif deyir ki, məhz ölkə məhkəmələrində ədalətin olmaması vətəndaşları  bunu Avropa Məhkəməsində axtarmağa vadar edir.

Müəllif xatırladır ki, vətəndaşların birləşmək hüquq təkcə QHT-lərlə bağlı pozulmur, siyasi partiyaların qeydiyyatı və s. pozulur: “Odur ki, treninqlərə sərf edilən vaxt itirilmiş vaxtdır. Azərbaycanın məhkəmə sistemində köklü islahatlar aparılmalıdır və icra hakimiyyəti məhkəmə çəkişmələrinə müdaxiləyə son qoymalıdır. Siyasi sifarişdən imtina ölkənin məhkəmə sistemində islahatların başlanğıcı ola bilər”.