Media-icmal 03.03.2017

Ölkədə kənd təsərrüfatının ixrac potensialı imkanları, milli kimlik mülahizələri, aztəminatlı ailələrin mənzil ala bilmək şansları, ölkədə təbii inhisarçıların iqtisadi durumu bugünki medianın aparıcı mövzusudur...

Kənd təsərrüfatının ixrac imkanları

“Azərbaycan” qəzetində “Dövlət başçısı aqrar sektorun qarşısına real vəzifə qoyub” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=117255) sərlövhəli məqalədə kənd təsərrüfatının ixrac imkanları müzakirə edilir. 

Müəllif deyir ki, Azərbaycan yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub və bu sahədə mühüm iqtisadi islahatlar həyata keçirilir. Müəllifə görə, bu islahatların məqsədi ölkənin gələcək inkişafına qeyri-neft sektorunun hesabına nail olmaqdır.

Məqalədə deyilir ki, kənd təsərrüfatı qeyri-neft sahəsində xüsusi əhəmiyyətə malikdir və ilk növbədə bu sahənin inkişafı ölkənin ərzaq təhlükəsizlyinin təminatı deməkdir.

Müəllif deyir ki, bu sahənin inkişafı üçün kənd təsərrüfatı istehsalçılarının torpaq vergisindən başqa, bütün vergilərdən azad olunduğu, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün müxtəlif texniki və lazım gələn vəsaitlərin əldə olunmasında güzəştlər nəzərdə tutulduğu deyilir.

Müəllif müxtəlif rəqəmlər göstərməklə, bu sahədə inkişaf olduğunu nəzərə çatdırır və dövlət başçısı İlham Əliyevdən sitat gətirməklə, bu sahədə nəzərdə tutulan hədəfləri göstərir: “Əlbəttə, bütün bu işləri görərkən bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, biz bir neçə məqsəd güdürük: ölkə iqtisadiyyatını şaxələndirmək, idxaldan asılılığı azaltmaq, ixrac potensialını və kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracını artırmaq. Hesab edirəm ki, biz kənd təsərrüfatı məhsuallarının ixracını iki dəfə artıra bilərik. Bu, real hədəfdir və buna nail olmağa çalışmalıyıq”. 

Müəllif deyir ki, aqrar sektorda məhsul istehsalında yüksək texnika və texnologiyalardan istifadə edən iri fermer təsərrüfatlarının və aqroparkların rolu da böyükdür.

Müəllifə görə, hazırda ölkənin 20 rayonunda 44 min hektaradək sahəsi olan 22 sahibkara məxsus 32 iri fermer təsərrüfatı fəaliyyət göstərir, bununla yanaşı, yeni aqroparkların yaradılmasına da start verilib.

Məqalədə aqrar sektorun iqtisadi cəhətdən səmərəliliyinin yüksək olması barədə İsrail mütəxəssislərinin Azərbaycanda apardığı araşdırmalar xatırladılır və deyilir ki, bu sektorun inkişafına dövlət dəstəyi ərzaq təhlükəsizliyini təmin etməklə bərabər, xarici bazara daha çox məhsul ixrac edib yüksək gəlir götürməsinə imkan verir.

Biz kimik?

“Azadlıq.info” saytı “Gültəkin Hacıbəylidən YAP-çı deputata sərt cavab” (https://www.azadliq.info/179424.html) sərlövhəli məqalədə keçmiş deputatın düşüncələrinə yer verib.

Məsələnin mahiyyəti budur ki, Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri, deputat, YAP Siyasi Şurası və İdarə Heyətinin üzvü Arif Rəhimzadə “KM.ru” rus xəbər portalına müsahibəsində bildirib ki, azərbaycanlılara “türk” deyilməsi düzgün deyil. Onun fikrincə, “bizim bədbəxtliyimiz ondadır ki, Rusiyada bizi türk hesab edirdilər”. “İstənilən halda, biz türk deyilik, türklər tamam ayrı millətdir”, – deyə deputat bildirib.

Müəllif deyir ki, deputatın bu fikri sosial şəbəkədə rezonans doğurub, bir çox istifadəçilər A.Rəhimzadəni bu sözlərinə görə qınayıb və tənqid edib.

YAP-çı deputatın dediklərinə Milli Şuranın Koordinasiya Mərkəzinin üzvü Gültəkin Hacıbəyli də facebook səhifəsində cavab verib. G.Hacəbəyli hesab edir ki, Azərbaycanın ən böyük bədbəxtçiliyi belə bir hakimiyyətə malik olmasıdır:

“Ölmədik, bu günü də gördük! Əvvəl siyasi hüquqlarımızı əlimizdən aldılar, vəzifələrə nadanları, savadsızları, dövlət müstəqilliyimizin əleyhinə səs verənləri, mandat və millət alverçilərini təyin etdilər. Bu dövləti quran, yaradan türklərə düşmən kəsildilər, sonra çörəyimizdən olduq”.

G.Hacıbəyli hesab edir ki, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin əleyhinə səs vermiş deputat A.Rəhimzadə özünü türk saymaya bilər, bu, onun şəxsi işidir, amma kimisə təhqir etmək haqqı yoxdur və bu haqqı ona heç kəs verməyib: “Bu, artıq qırmızı xətti keçmək, bu, namus və şərəf məsələsidir”.

Keçmiş deputat deyir ki, Azərbaycanda yaşayan bütün millətlərin, etnik qrupların nümayəndələri Azərbaycan xalqının ayrılmaz tərkib hissəsidir, türk də, talış da, ləzgi də, kürd də azərbaycanlıdır, qardaşdır, vətəndaşdır.

Amma G.Hacıbəyli burada xalq və millətin fərqli anlayışlar olmasını nəzərə çatdırır.

G.Hacıbəyli deyir ki, Azərbaycan xalqının böyük əksəriyyətini təşkil edən millət Azərbaycan türkləridir və XX əsrin 30-cu illərində Stalin repressiyaları nəticəsində ən çox zərbə türklərə vurulub.

G.Hacıbəyli xatırladır ki, məhz türklərin milli kimlik haqqı o zaman əlindən alındı, türk milli mənsubiyyətini, tarixini, keçmişini yad  köklərə bağlamaq istədilər və buna cəhdlər etdilər: “Bu açıqlama da həmin o siyasətin davamıdır, dövlət müstəqilliynin əleyhinə səs vermək kimi” deyə G.Hacıbəyli deputat Arif Rəhimzadəyə mövqeyini bildirir.

Son olaraq, Milli Şura təmsilçisi deputat A.Rəhimzadəyə bunun siyasi məsələ olmadığı və “od” ilə oynadığı xəbərdarlığı edir.

Aztəminatlıların mənzil şansları

“Exo” qəzetində “Azərbaycanda aztəminatlı ailələr sosial mənzilsiz qala bilər” sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=57261) sosial mənzil tikintisi və aztəminatlı ailələrin mənzil ala bilməsi məsələsi ekspertlərlə müzakirə edilir. 

Müəllif deyir ki, paytaxtda  mənzilə malik olmayan aztəminatlı və gənc ailələrin çoxu sosial evlərin tikintisinin nə zaman başa çatacağaını gözləyir.

Məqalədə deyilir ki, güzəşt hüququ olan müəyyən kateqoriya şəxslər mənzil ala bilirsə, belə hüququ olmayanlar hələ ki, gözləyir.        

Müəllif xatırladır ki, sosial evlərin tikintisini həyata keçirən Mənzil İnşaat Dövlət Agentliyinin (MİDA) rəhbəri Samir Nuriyev bu mənzillərin bazar qiymətindən 20-25%  ucuz olacağını söyləyib.

Daşınmaz əmlak sahəsi üzrə ekspert Nüsrət İbrahimov dövlət “endirimi”nin vətəndaşların mənzil problemini həll edə bilməyəcəyini deyir: “Aztəminatlı ailələr bu layihədən çətin ki, yararlana bilsinlər. Son məlumatlara görə, ilkin bazarda bir kv.metr 853, təkrar bazarda isə 1045 dollar təşkil edir. Bunu da qeyd edim ki, manat bazarda sabit olmadığı üçün bizim şirkət statistikanı dollarla aparır”.

N.İbrahimov deyir ki, Agentlik sosial mənzil sahəsində qiyməti bazar əsasında müəyyən etsə və 25%-lik endirim nəzərə alınsa belə, aztəminatlı ailələr yenə də mənzil problemlərini həll edə bilməyəcəklər.

“Bakıda daşınmaz əmlak bazarında 25%-lik endirim də nəzərə alınmaqla, bu, 600 dollar vəsait deməkdir, bunu da manat ifadəsinə çevirəndə 1000 manatdan da çox olur. Hətta iqtisadi situasiya yaxşı olduğu zamanlarda çoxları belə hər kv.metrə 1000 manat ödəyə bilmirdilər”.

N.İbrahimov deyir ki, indi aztəminatlılar bu qiyməti ödəyə bilməz, əhalinin alıcılıq qabiliyətinin aşağı olduğunu hökumət də yaxşı bilir.

N.İbrahimov hesab edir ki, indiki halda aztəminatlılar hər kv.metrə 650 manat ödəyə bilər və Agentlik sosial mənzilin maya dəyərini müəyyən edən zaman bu amili nəzərə almalıdır.

Müəllif xatırladır ki, MİDA Yasamal rayonu ərazisində sosial mənzil tikintisini həyata keçirir və ilk mənzillərin 2018-ci ilin ikinci yarısına hazır olması gözlənilir. Bütünlükdə isə burada 29 hündürmərtəbə yaşayış binası, məktəb, uşaq bağçası və lazım olan infrastruktur tikintisi nəzərdə tutulur.

Müəllif bunu da vurğulayır ki, hökumət bu yaxınlarda Agentliyə ikinci layihəni reallaşdıra bilmək üçün Hövsan ərazisində 20 ha torpaq sahəsi ayırıb.

“Azərenerji” və ya “dibsiz” çəllək

“Novoe Vremya” qəzetində “Azəreneji borc içində” sərlövhəli məqalədə ölkədə təbii inhisarçılardan biri olan “Azəreneji”nin iqtisadi dururmu araşdırılır.

(http://www.novoye-vremya.com/w83998/.../#.WLh3ODuLTIU)

Müəllif deyir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının təbii inhisarçıları olan SOCAR, “Azərenerji”, “Azərsu”, “Azəriqaz”, nə qədər parodoksal olsa da, daha çox böhran durumuna kökləniblər. Müəllif bunun təsdiqi kimi son günlər beynəlxalq reytinq agentliklərinin onların fəaliyyətinə dair neqativ proqnozlarını göstərir.

Məqalə müəllifi göstərir ki, “Standard&Poor`s Global Ratings” beynəlxalq agentliyi “Azərenerji”nin uzun və qısamüddətli korporativ kredit reytinqini neqativ dəyərləndirib. 

Müəllif bildirir ki, “Azərenerji”nin 2016-cı ilə olan borclarının çoxu dövlət təminatı ilə ödənilib, bu il də elə olacaq.

Müəllif vurğulayır ki, reytinq agentlikləri bu sahələrdə, eləcə də ölkənin bank sistemində durumun pisləşməsini çoxdan proqnozlaşdırır, amma hələ ki, dövlət “Azərenerji”nin borclarını bağlayır: “Görəsən, “Azərenerji” adlı dibsiz çəlləyə daha nə qədər milyardlar yatırmaq lazımdır ki, bu struktur özü böhrandan çıxış yolu tapa bilsin?”.   

Müəllif hesab edir ki, problem həm də bu sahəyə dövlət investisiyalarının azalmasındadır və keçmiş zamanlardakı maddi imkanlar artıq yoxdur. Bu müəssisənin rəhbərlkyi isə vəziyyəti “yaxşı”laşdırmaq yolunu qiymətləri artırmaqda görür ki, bu da çıxış yolu sayılmaz.

Müəllif deyir ki, “Azərenerji” qiyməti 33% qaldırmaqla SOCAR-dan 50% bahalaşma ilə aldığı qaz borclarını bağlamaq istəyir, Agentlik isə bu qurumun gəlirli olmayacağını bildirir: “Göründüyü kimi, tariflərin qaldırılması şirkətin maliyyə dururmuna təsir etməyib, buna baxmayaraq, şirkətin tarifləri yenə qaldıra bilməsi gözləniləndir”.

Müəllif istisna etmir ki, şirkət indiki durumdan çıxmaq üçün elektrik qiymətlərinin qaldırılması ilə bağlı Tarif Şurasına müraciət edə bilər və ölkə vətəndaşları bunun dəfələrlə şahidi olub.

Müəllifə görə, bu addım isə məmurların bacarıqsızlığına görə əziyyəti xalqın çəkməsi deməkdir.

Məqalədə deyilir ki, qiymət artımı “Azərenerji”nin maliyyə durumuna təsir etməsə də, xalqın cibinə ciddi təsir edib.

Müəllifə görə, “Azərenerji”nin xalqın cibinə girməməsinin yolu sahədə struktur islahatları aparılmasından keçir.