Media-icmal - 04.09.18

Bakıda parkların salınmasının intensivləşməsi, problemli kreditlərin həcminin böyüməkdə davam etməsi, "Azərsu" ASC-nin yarım milyard manatdan çox zərərdə olması və s. məsələlər bu günkü medianın (04 sentybar 2018-ci il) aparıcı mövzularındandır...

Fəhlə şəhərindən mədəniyyət mərkəzi statusuna

"Azərbaycan" qəzeti" "Tarixi qədim, siması müasir Bakı" sərlövhəli məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/view-153507/Tarixi-q%C9%99dim-simas%C4%B1-m%C3%BCasir-Bak%C4%B1) paytaxtın ictimai simasının dəyşməsini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, XX əsrin sonlarına kimi Bakının "fəhlə şəhəri" obrazı olub,

hazırda isə "Şərq-Qərb" mədəni dəyərlərini sintez edən "mədəniyyət mərkəzi"nə dönüb.

Müəllif bildirir ki, sosial-iqtisadi inkişaf paytaxtın mədəni həyatına yeni çalar gətirib: "... qara damlar və "gecəqondu"lar sökülür. Tarixi qədim, siması müasir Bakı bu gün "göydələn"lər şəhəridir. Avropanın ən inkişaf etmiş mədəniyyət mərkəzlərini belə kölgədə qoyan paytaxtın "Alov qüllələri" də mavi gözlü Xəzər, yüzilliklərin yadigarı, əfsanə və rəvayətləri ilə daşlaşmış tariximizi qoruyub saxlayan Qız qalası kimi Bakının rəmzinə çevrilib".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bu Brədə dövlət başçısı İlham Əliyev bu ilin iyulunda Nazirlər Kabinetinin iclasında da danışıb: ""Bakı bu gün dünyanın ən gözəl şəhərlərindən biridir. Bunu təkcə biz demirik. Bunu, demək olar ki, Bakıya gələn bütün qərəzsiz xarici qonaqlar deyir. Sözün əsl mənasında Bakı parlayan bir ulduzdur. Biz paytaxtımızı parklar, bağlar, ictimai zonalar şəhərinə çevirmişik".

Müəllif Bakının mədəniyyət mərkəzinə dönməsinin ilk sübutu kimi Bakı bulvarının 3 kilometrdən 16 kilometrə uzadılmasını, böyük parklar salınmasını, ""qış bulvarı"nı, tarixi "sovetski" məhəlləsinin yerində yeni parklar salınmasını göstərir.

Müəllif deyir ki, Bakıda sakinlərin və qonaqların diqqətini çəkən 12 parkın reytinqi tərtib olunub və bu reytinqdə Dənizkınarı Milli park ilk yeri tutub, üstəlik Bakının peyr-rayonlarında yeni parklar salınması davam edir, bu istirahət yerləri həm böyüklərin, həm uşaqların istirahəti üçün lazım olan vasitələrlə təmin edilib.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Bakı gündən-günə böyük meqapolisə çevrilsə də, parkların qorunub saxlanılır və heç bir böyük şəhəri parklarsız təsəvvür etmək mümkün deyil.

Bakının ayrı-ayrı yerlərində vaxtilə və ya yeni salınmış parklar barədə söz açaraq bunu şəhərin ictimai simasının göstəricisi kimi dəyərləndirir.

Problemli kreditlər- "qaytarıla bilmək" həddini keçdi

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Problemli kreditlər- qaytara bilmək nöqtəsi keçilib" (http://novoye-vremya.com/w141224/.../#.W43rqugzbIU) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif 2015-ci ildən etibarən ölkə gündəmində olan və hələ də aktuallığını saxlayan "problemli kreditlər" sahəsindəki vəziyyətdən bəhs edir.

Məqalə müəllifi xatırladır ki, üç ay öncə bank rəhbərlərilə Azərbaycan banklar Assosisyası təmsilçiləri arasında görüş keçirildi, görüşün məqsədi bu kateqoriya kreditlərin həcmini azaltmaq idi, amma görünür, görüş nəticəsiz başa çatıb.

Müəllif bu görüşün nəticəsiz başa çatmasını rəsmi mənbələrə istinadən belə kreditlərin sayının azalmaması, əksinə hər ay artması ilə izah edir: "Belə ki, bu il avqustun 1-nə probemli kreditlərin həcmi artıq 1 782,1 milyon manat olub və bu da iyul ayı ilə müqayisədə 2,1% artım deəməkdir.İlin əvvəlilə müqayisədə isə probıemli kreditlər 9,55% artıb. Ümumi kredit portfelində artaraq 14,6% təşkil edir".

Müəllifin deməsinə görə, son illər banklar borcların müəyyən qədər restrukriazasiyasını həyata keçiriblər, amma bunu hər bank öz bildiri kimi edib, problemli kreditlərin həlli sahəsində bankların ümumi strategiyası olmayıb. heç bu gün də yoxdur.

Digər tərəfdən müəllif hesab edir ki, borcların restrukrizasiyası borclular üçün məqbul olmayıb, belə ki, bank rəhbərləri bu kredit borclarının yığılmasına əsas olan məsələləri müzakirə etmək istəmirlər, yəni, talançılıq səviyyəsində olan kredit fazilərini azaltmaq məsələsini yaxna buraxmırlar: "Aylıq ödənişin həcminin azaldılması bank müştərilərinin kredit ödənişlərinə elə də müsbət təsir etməyib.

Əgər elə olsaydı problemli kreditlərin həcmi çoxdan azalmalı idi. Əgər banklar krditlərin geri qaytarılmasını istəyirlərsə borclulara güzəşt etməlidirlər və bunun üçün şərait yaratmalıdırlar. Bu həm bankların. həm də borcluların marağındadır".

Müəllif deyir ki, məsələ öz-özünə həllini tapmayacaq, zaman göstərdi ki,borclulara mənəvi, psixoloji və fiziki təsirlər çox zaman əks effekt verir.

Müəllifə görə problemli kreditlər də fərlqidir, belə ki, aşağı faizlə, girovsuz iri həcmli kreditlər süni şəkildə elə bank rəhbərləri trəfindən yaradılıb, burada şərh vermək özü artıqdır.

Amma problemli kreditlərin böyük həcmi sadə vətəndşaların payına düşür, onlar da müxtəlif səbəblərdən bu borcu ödəyə bilmirlər.

Müəllif deyir ki, ölkədəki iqtisadi, maliyyə və bank böhranı əhalinin bütün təbəqlərinə toxunub, gəlirlər azalıb, iş yerlərini itirənlər var, manatın iki qat devalvasiyası ağır təsir göstərib odur ki, borcunu qaytarmağı tələb eədn banklar bunu nəzərə almlıdırlar.

Müəllif deyir ki, bu üç ildə baş verənlər göstərir ki, dövlətin müdaxiləsi olmadan problemli kreditlər həllini tapa bilməyəcək, bnak nöhranınn davam etməsi isə bütün iqtisadiyyata mnfi təsirini davam etdirəcək.

Müəllifə görə, hələlik dünya bazarında neftin nisbi yüksək qiyməti hələ bazarı tənzimləyir, daha qoxulusu budur ki, neftin qiyməti enərsə ölkə iqtisadiyyatını nə gözləyir.

Əgər "Azərsu" özəlləşdirilməsə...

"Müsavat.com"da isə "Azəsu"yarım milyarddan çox ziyandadır- gəlirlər xərcləri ödəmir (http://musavat.com/news/azersu-yarim-milyarddan-cox-ziyandadir-gelirler-xercleri-odemir_553114.html) sərlövəhli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif "Azərsu" ASC-nin 2017-ci il hesabatına əsasən 508 milyon 350 min manat zərərdə olmasını ekspert Pərviz Heydərovla müzakirə edir.

Yazı müəllifi deyir ki, bu zərər 2016-cı illə müqayisədə 104,5 milyon manat azdır, amma qurumun zərərlə işləməsi böyük sual doğurur və "Azərsu" ASC bu zərərə səbəbi kimi Tarif (Qiymət) Şurasının müəyyən etdiyi tariflərin su-kanalizasiya xidmətlərinin maya dəyərindən ii dəfə aşağı olmasını göstərir.

Bundan irəli gələrək müəllif bu açıqlamanın su-kanalizasiya xidmətinin bahalaşa bilməsi ehtimalını diqqət mərkəzinə çəkir.

Ekspert P.Heydərov isə hesab edir ki, problemin yeganə həlli yolu bu xidmətin özəl sektora verilməsidir: "Bu təkcə "Azərsu"nun yox, bütün inhisarçı qurumların ümumi problemidir.

Nə qədər ki, "Azərsu" və digər iri səhmdar cəmiyyətlərin qapıları özəl mülkiyyətçilərin üzünə açılmayıb, bu qurumlar özəlləşdirilməyib, o vaxta qədər bu kimi hallar özünü göstərəcək". P.Heydərov sayta şərhində belə deyir.

P.Heydərov deyir ki, kifayət qədər dövlət dəstəyi, güzşətli kreditlər verilməsinə baxmayaraq istər "Azərsu", istərsə də "Azərenerji" və s. qurumlar illərdir zərərlə işləyirlər, gəlirlər xərcləri ödəmir.

"Suyun qiymətinin artırılması ilə də məsələ həllini tapmayacaq. Artıq bu qurumların özəlləşdirilməsinə ehtiyac var və bu, günün tələbidir. Dövlət bu şirkətlərdən canını qurtarmalı, bu yükü üzərindən atmalıdır. Əks təqdirdə, bu qurumlar ziyanla fəaliyyət göstərməkdə davam edəcəklər", deyə ekspert perspektivi bir daha bu qurumların özəlləşdirilməsində gördüyünü bildirir.

P.Heydərov deyir ki, "Azərsu" və s. bu kimi qurumların zərərlə işləməsinin səbəbi məhz idarəetmədəki problemlərdir və fikrini onunla əsaslandırır ki, bu qurum gəlilri sahəyə nəzarət edir, dövlətdən vəsait alır, borcları vaxtaşırı silinir, ən əsası da dövlətin zəmanəti ilə xaricdən borc alırlar: "Əgər bir qurum maliyyə dəstəyi aldığı halda fəaliyyətində gəlirlər xərcləri ödəmirsə, deməli, problem idarəetmədədir".

Ekspertə görə, bu məsələ qanunvericiliklə, inzibati yollarla və ya kadr dəyişikliyi ilə həll edilən deyil, problemin yeganə həlli dövlətin bu qurumlara özəlləşmə yolu açmasındadır.

Suyun maya dəyərinin satış qiymətindən 2 dəfə ucuz olmasına gəlincə, ekspert deyir ki, "Azərsu" maya dəyərinin necə hesablandığını açıqlamalıdır: və bundan sonar mılum olar ki, bu hsaablama düzgündür ya yox.

P.Heydərov hesab edir ki, bu açıqlamanın ardından ölkədə su-kanalizasiya xidmətində qiymət artımı baş verə bilər.