Media-icmal 06.04.2017

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın təşkilatçılıq qabiliyyətinin dəyərləndirilməsi, bank-müştəri çəkişmələri, intiharlar, bazarlardakı bahalığın səbəbləri bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Təşkilatçılıq məharəti

“Azərbaycan” qəzetində çıxan  “Bakıya şöhrət gətirən nümunəvi təşkilatçılıq” sərlövhəli məqalədə birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın təşkilatçılıq qabiliyyəti dəyərləndirilir.

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=119296) .

Müəllif M.Əliyevanın timsalında Azərbaycan qadınının cəmiyyətdəki yeri, nüfuzu, işgüzarlığı, dövlətə layiqli xidmət missiyasının bir daha aydın göründüyünü bildirir.

Müəllif birinci vitse-prezident təyin olunan Mehriban Əliyevanın  bu məsul vəzifəni də ləyaqət və uğurla həyata keçirəcəyinə əminlik ifadə edir: “Çünki insanlar ondan indiyədək təmsil olunduğu statuslarda yalnız fədakar fəaliyyət, xalqa, vətənə layiqli xidmət məramı görüblər”.

Məqalədə M.Əliyevanın aztəminatlı ailələrin, valideyn himayəsindən məhrum uşaqların, qaçqın və məcburi köçkün təbəqəsinin problemlərinin həllində  fəaliyyəti xüsusi vurğulanır: “Mehriban Əliyevanın fəaliyyətindən söz açarkən onun göz önünə gələn yüksək insani keyfiyyətlərindən biri insanlara təmənnasız yaxşılığı, qayğısı, mərhəməti, ehtiyacı olanlara əl tutması, xeyriyyəçiliyidir”.

Müəllif Mehriban xanım Əliyevanın birinci vitse-prezident kimi ilk müşavirəni məcburi köçkünlərin sosial problemlərinə həsr etməsini bu kateqoriya  vətəndaşlara həssas münasibətinin göstəricisi kimi dəyərləndirir.

Yazıda vurğulanır ki, M.Əliyeva milli-mənəvi dəyərlərin qorunmasına,  dünyada təbliğinə böyük önəm verir.

Müəllif son illər Milli Məclisin qəbul etdiyi dörd amnistiya qərarının da M.Əliyevanın təşəbbüsü ilə baş tutduğunu xatırladır.

Məqalədə bu il mayın 12-22-də Bakıda keçiriləcək İV İslam Həmrəyliyi Oyunları üzrə Təşkilat Komitəsinin sədri təyin olunmasına toxunulur və bu təyinatın  onun Bakıda 2012-ci ildə “Eurovision”, 2015-ci ildə I Avropa Oyunları yarışlarına bacarıqla təşkilatçılıq etməsinin davamı kimi baxılır.

Müəllif  I Avropa Oyunlarında qısa müddətə yarış üçün mükəmməl hazırlıq işlərinin həyata keçirilməsində M.Əliyevanın rolunu xüsusi vurğulayır.

Məqalədə M.Əliyevanın qarşıdakı IV Islam Həmrəyliyi Oyunlarını da nümunəvi təşkil edəcəyi və bunun ölkənin malik olduğu potensial imkanların növbəti nümayişinə çevriləcəyinə inam ifadə edilir.

Məhkəmə kredit problemlərinin həlli yolu deyil 

“Bizim Yol” qəzeti “Banklar məhkəmə yolu ilə borcu geri ala bilməyəcək” sərlövhəli  (http://www.bizimyol.info/news/94965.html) məqalədə bank-müştəri problemləri ekspertlərlə müzakirə edilir.

Müəllif 2017-ci il yanvarın 1-nə ölkədə 2 milyon yarıma yaxın müştərinin kredit hesabı olduğunu bildirir: “Bu isə o deməkdir ki, hər 4 nəfərdən birinin ya özünün və ya da sahibi olduğu sahibkarlıq subyektinin bank qarşısında birbaşa öhdəlikləri mövcuddur”.

Müəllif deyir ki, son məlumatlara görə, bankların əsasən də devalvasiyadan əvvəl və devalvasiyalararası dövrdə verdikləri kreditlərə görə yaranmış məsuliyyətsiz borclar ucbatından hazırda məhkəmələrdə bank-müştəri arasında mübahisələrinə dair 280 min iddia qeydə alınıb.

Müəllif vurğulayır ki, bu iddialara əsasən inzibati-iqtisad və və rayon məhkəmələrində baxılır, iddiaların sayı 10 minlərlədir.

“Borclarla bağlı yaranmış durumdan qazanan məhkəmələr və onların qərarlarının icrasına nəzarət edən orqanlar, uduzan isə banklar və onların müştərilərdir. Belə vəziyyətin yaranması məhkəmə və hüquq xidməti xərclərini ödəyən bankların və müştərilərin məsrəflərini xeyli artırmaqdadır”. Bunu isə qəzetə ekspert Qubad İbadoğlu bildirir. Q.İbadoğlu kreditlərin qaytarılması yolu məhkəmələrdən yox, kreditlərin qaytarılması üçün əlverişli imkanların yaradılmasından keçir.

Ekspert  ödəmə vaxtı keçmiş kreditlərin məbləğinin ümumi kredit portfelinin 10 faizini ötdüyünü bildirib.

Q.İbadoğlu deyir ki, 2017-ci il fevralın 1-nə banklara kredit qoyuluşu milli valyuta ekvivalentində 16 milyard 705 milyon 200 min manat təşkil edib, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 21,2 faiz azdır. “Artıq ödəmə vaxtı keçmiş kreditlərin məbləği ümumi kredit portfelinin 10 faizini ötüb. Göründüyü kimi, kredit qoyuluşlarının həcmi azalır, eləcə də kredit portfelində vaxtı keçmiş borcların payı da artır, belə olanda da məhkəmə müstəvisinə çıxarılan bank-müştəri mübahisələrinin sayı da çoxalır”.

Q.İbadoğluna görə, problemin həllinə dövlət müdaxiləsi olmalı, bu məsələ tənzimlənməlidir.

Ekspert Əkrəm Həsənov da düşünür ki, bu işlərin məhkəmə perspektivi yoxdur və nəticə etibarilə məhkəmələrdə daha çox uduzan müştərilər yox, banklardır.

Ə.Həsənov da problemin həllinə dövlət müdaxiləsini zəruri sayır.

  Ekspertə görə, bu kreditlərin hansı şərtlərlə, kim tərəfindən və kimlərə verilməsi araşdırılmalıdır: “Kredit borclarının çoxu elə bank rəhbərlərinin özündən qaynaqlanır. Odur ki, bu məsələlər ciddi araşdırılmalıdır”.

Aşağı enməyən qiymətlər

“Novoye Vremya” qəzetində isə diqqəti “Manat möhkəmlənir, amma qiymət özbaşınalığı davam edir” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

http://www.novoye-vremya.com/w87540/.../#.WOVVVYiLTIU

Müəllif deyir ki, son vaxtlar neftin qiymətində az da olsa artım var, Azərbaycana əvvəlki illərə nisbətdə az da olsa valyuta daxil olur və bu il ərzində 5 milyard dollar deməkdir, amma bazarlarda qiymətlər heç bir halda aşağı düşmür: “Amma indiki halda neftin ətrafında sabit qiymətin olması bizim istehlak bazarına müsbət təsir etmir. Digər tərəfdən, dollara nisbətdə manat da möhkəmlənir, amma qiymətlər, xüsusilə ərzaq qiymətləri “əl dişləyir”. Bir sıra ərzaq mallarının qiymətləri isə günbəgün artır”.

Müəllif vurğulayır ki, bu durumu nə iqtisadi bloka nəzarət edən hökumət üzvləri, nə deputatlar, nə də ekspertlər məntiqi şəkildə  izah edə bilmirlər və qiymətlər bazara necə sərf edirsə elə də artır, nəticədə əhali itirir, möhtəkirlər isə qazanır.

Məqalədə vurğulanır ki, inhisar yerindədir, onlar artıq istehlak bazarını da idarə edirlər, bir çox inhisar qrupları isə yüksək rütbəli şəxslərə yaxındır və odur ki, bazara öz iradələrini qorxu-hürküsüz diqtə  edirlər: “Yoxsa, hər gün baş verən qiymət artımını başqa cür izah etmək mümkün deyil. İnhisara qarşı mübarizə qurumları bu durumu “görməməzliyə” vururlar, odur ki, ağızlarına “su alıb durublar”. Nazirlər Kabineti isə qiymət özbaşınalığna hər hansı reaksiya vermir”.

Müəllif deyir ki, süni qiymət artımı baş alıb gedir və bu süni qiymət artımını  inhisarçılar yaradırlar. 

Müəllif vurğulayır ki, vətəndaşların sosial durumu onsuz da acınacaqlıdır, bahalıq isə durumu  daha da kəskinləşdirir, çünki yoxsulluq cəmiyyətdə sosial gərginliyi daim artırır: “Bu necə sosial ədalətdir ki, biri çörək almağa pul tapmır, digəri isə təmtəraq içində üzür, məhz nəzarətsizlik qiymət özbaşınalığına yol açır.

Amma cənablar, xalqın səbrini sınağa çəkməyin, bu səbr hüdudsuz deyil”.

İntihar davam edir...

“Exo” qəzetində “Azərbaycanda kimlər intihara meyllidir” sərlövhəli məqalə oxumaq olar. (http://ru.echo.az/?p=58198)

Müəllif ölkədəki intihar hallarını ekspert Azad İsazadə ilə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, ölkədə intiharların sayı artmaqda davam edir və KİV-lər bu barədə yazırlar.

Məqalədə deyilir ki. bu ilin yanvarında psixoloq Dəyanət Rzayevin intiharından sonra intihar dalğası da çoxalıb.

“Azərbaycanda ilin əvvəlindən intiharlar artmağa başlayıb. Bir qayda olaraq fevral- mart ayları intiharların artması üçün təhlükəli aylar sayılır. Bu zaman həssas və əsəbi insanlar intihara daha çox meylli olurlar”. Ekspert A.İsazadə durumu qəzetə belə şərh edir. 

Onun sözlərinə görə, potensial intihar edəni tanıya bilmək üçün ölkədə müxtəlif əhali qrupları üçün vəsaitlər hazırlanmalıdır.

Ekspert hesab edir ki, hökumət intiharların qarşısnın alınması məqsədilə heç bir profilaktik tədbir görmür: “Ancaq o adamlara fərdi kömək edilir ki, intihara cəhd edib. Amma mərkəzləşdirilmiş qaydada problemə yanaşma yoxdur. İndiyə kimi insanları intihara vadar edən səbəblər, əhali içində hansı təbəqənin intihara daha meylli olması statistikası məlum deyı”.

A.İsazadə hesab edir ki, ölkədə iki qrup var ki, bunlar intihara daha çox meyllidir, bunlardan biri əsasən qızlardan ibarət yeniyetmə qrupu, ikincisi isə ahıl yaş öncəsi (46-60 yaş) və əsasən kişilərdən ibarət qrup.

Müəllif hüquq-mühafizə orqanlarına istinadən hər il ölkədə 500-ə yaxın intihar faktının qeydə alındığını, son illərdə isə bu rəqəmin 430-520 arasında olduğunu bildirir: “Müqayisə üçün deyək ki, əgər 2014-cü ildə 430 intihar faktı qeydə alınmışdısa 2015-ci ildə bu rəqəm 512 olmuşdu”.

Müəllif deyir ki, həddi-büluğa çatmayanlar arasında bu 40 fakt civarındadır və Azərbaycanda hər 100 min nəfər arasında 5 intihar baş verir.

Müəllif bunu da vurğulayır ki, bütün intiharların 60%-i yaz-yay mövsümünə təsadüf edir və adətən depressiyaya düşən şəxslərin intihara daha çox əl atdıqları üçün intihar problemi “depressiya problemi” sayılır.