Media-icmal 08.11.2016

Ölkədə insan hüquqlarının təmin olunması, Bakı kanalizasiya sistemindəki problemlər, rəsmi qurumların məlumatlarının etibarsızlığı, dollarlaşma səviyyəsinin yüksəkliyi, Bakı məktəblərinin istilik problemi bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İnsan hüquqları etibarlı təmin edilir

“Azərbaycan” qəzeti  “Azərbaycanda insan hüquq və azadlıqlarına yüksək təminat yaradılıb” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=10937) sərlövhəli məqalədə ölkədə insan hüquqlarının etibarlı şəkildə təmin edilməsindən danışılır.

Müəllif prezident İlham Əliyevin son 13 ildə yürütdüyü iqtisadi, siyasi və hüquqi islahatların əsasında məhz insan,  vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmini məsələsi dayandığını deyir. Müəllifə görə, ötən müddətdə ölkədə demokratikləşmə sahəsində yüksək uğurlar qazanlıb. Bu uğurun səbəbi isə mülki cəmiyyət quruculuğuna hesablanmış məhkəmə-hüquq və ədliyyə islahatlarının ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf dinamikası ilə uzlaşdırılması nəticəsində mümkün olub.

Müəllif ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin səmərəliliyini artırmaq məqsədilə dövlət başçısı İlham Əliyevin 2011-ci ilin sonunda  “Azərbaycan Respublikasında İnsan Hüquqları sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramı”nı təsdiq etməsini xatırladır.

Müəllif insan hüquqlarının təmini istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərin vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu prosesinin əsas şərtlərindən biri kimi çıxış etdiyini vurğulayır: “Respublikamız iqtisadi cəhətdən inkişaf etdikcə demokratik prinsiplər və dəyərlər, insan hüquq və azadlıqları cəmiyyət həyatında getdikcə daha dolğun, real məzmun kəsb etməyə başlayır”.

Müəllif bu düşüncədədir ki, son vaxtlar bəzi dövlətlər və nüfuzlu qurumlar beynəlxalq hüquq normalarına münasibətdə siyasi avantürizm sərgiləyir. Bu münasibət isə Avropa məkanında əsl demokratik dəyərlərə “ikili standart”dan yanaşıldığı qənaətini  gücləndirir. Müəllif  bir sıra Qərb dövlətlərini insan hüquqlarının müdafiəsi bəhanəsi ilə öz maraqlarını gerçəkləşdirmək cəhdlərində ittiham edir: “Müasir dünyada imperializm siyasətindən əl çəkə bilməyən ölkələr hələ də “insan hüquqları”, “demokratiya” kimi məsələlərdən konyunktur maraqlarını gerçəkləşdirmək üçün istifadə edirlər. “İkili standartlar” fonunda dünyada “demokratiya ixracı”nın cəhdlərinin doğurduğu fəsadlar da son illərin siyasi reallıqlarına nəzərən göz önündədir”. 

Müəllif son olaraq bu il sentybrın 26-da keçirilmiş Konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı referendumu xatırladaraq bu referendumu dövlətin insan və vətəndaş amilinə böyük həssaslıqla yanaşdığını və yüksək dəyər verdiyini bir daha təsdiqləməsi kimi dəyərləndirir. 

Abid Şərifov yenə milyardlar istəyir 

“Azadlıqinfo” saytı” Hanı kanalizasiyaya silinən milyonlar?” sərlövhəli məqalədə isə (http://www.azadliq.info/164274.html) Bakının kanalizasiya sisteminin hansı durumda olmasını ekspertlə araşdırır.

Problemin araşdırılmasına səbəb budur ki, yağış yağması ilə Bakının küçələrini, evlərini su basır, hətta yağış kəsdikdən bir neçə gün sonra da bu suların çəkilməsi prosesi gedir. Bu ilin oktyabrının yağışlı günlərində Binəqədi qəsəbəsində xüsusilə belə bir durum yaşandı.

Digər tərəfdən, Azərbaycanın Fövqəladə Hallar üzrə Dövlət Komissiyasının sədri, baş nazirin müavini Abid Şərifov problemə toxunaraq  Bakı şəhərində yağış kanalizasiyasının qurulması üçün milyardlarla vəsaitin tələb olunduğunu deyir və yazılanlara narazılıq edir: “Məgər güclü yağışlar Bakıdan başqa şəhərlərdə problem yaratmır?”

A.Şərifova görə, problemin yaranmasının səbəbi Bakıda kanalizasiya kollektorunun 50-60 il əvvəl salınması və indiki tələblərə cavab verməməsidir.

A.Şərifova görə, Bakı şəhərində kanalizasiya kollektorunun salınması elə də asan məsələ deyil, bunun üçün dövlət proqramı hazırlanmalıdır.

İqtisadçı Nemət Əliyev isə əks fikirdədir və deyir ki, problem yarıtmaz idarəçilikdədir: “Azərbaycan reallığı budur ki, qanunlar işləmir. Kimin ağlına nə gəlirsə onu da həyata keçirir. Müxtəlif dövlət proqramları qəbul etməklə deyil. Gərək həmin dövlət proqramlarını qəbul edərkən ümumi istiqaməti özündə əks etdirən konseptual əsaslara istinad edəsən. Bakı şəhərinin infrastrukturu yaradılanda, ona milyardlar xərclənəndə şəhərin baş planına uyğun hərəkət edilməli idi”.

N.Əliyev deyir ki, A.Şərifovun özünün iştirakı ilə həyata keçirilən infrastruktur layihələrinə milyardlar xərclənəndə onun gözəl xəbəri var idi ki, Bakıda əhalinin sayı nə qədərdir. N.Əliyevin sözlərinə görə, Bakı şəhərinin yeni məskunlaşmasına uyğun baş plan hazırlanması mümkün idi: “Amma Abid Şərifov susub. Çünki baş verənlərdə marağı olub. Büdcə vəsaitlərinin sağa-sola xərclənməsində rolu olanlardan biri də elə Abid Şərifovdur”.

Yalan üstə reallıq

“Exo” qəzetində isə diqqəti “Azərbaycanın reytinqləri: kənardan müşahidə etdikdə” (http://ru.echo.az/?p=50422) sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Məqalədə ölkənun iqtisadi durumu ekspertlərlə müzakirə edilir. Müəllif deyir ki, hər hansı ölkədə iqtisadi durum dəyərləndirilərkən ekspertlərin çoxu sahibkarlıq etimadlılığı, istehlakçı fəallığı, alıcılıq qabiliyyəti kimi indekslərə istiqamətlənirlər.

“Təəssüf ki, Azərbaycanda belə obyektiv tədqiqatlar aparılmır, daxili iqtisadi durumla bağlı real informasiya yalnız hökumətin sirafişilə təqdim edilir. Mən yalnız müsbət reputasiyaya malik beynəlxalq qurumların məlumatlarından istifadə edirəm. Müstəqi ekspertlər də analoji prinsip üzrə işləyirlər”. Bunu isə qəzetə sosioloq Əli Əliyev şərh edir.

Ə.Əliyev deyir ki, buna görə də rəsmi məlumatlara çox az adam inanır və həm də bu fakt müstəqil ekspert və qurumların fəaliyyətini mürəkkəbləşdirir.

Ə.Əliyev hesab edir ki, hökumətin fəaliyyətini obyektiv şəkildə dəyərləndirə bilmək üçün dəqiq məlumatların olması zərurərtdir: “Zəruri informasiyaların olmaması işdə prosesində böyük qüsurlara səbəb olur. Buna görə də ekspertlər üçün obyektiv indekslərə malik olmaq vacibdir”.

Ekspert Oqtay Haqverdiyev hesab edir ki, Dövlət Statistika Komitəsi bunu etməlidir və bu qurumun öhdəliklərindən biridir: “Amma məlumatlar o qədər ziddiyyətlidir ki, ekspetlər dövlət orqanının hesabatlarına çoxdan əllərini yelləyiblər. Ekspertlər ya öz tədqiqatlarını aparırlar, ya QHT-lərin və ya beynəlxalq qurumların hesabatlarından istifadə edirlər”. O.Haqverdiyev hesab edir ki, Statistika Komitəsilə müqayisədə QHT-lərin hesabatları real göstəricilərə daha yaxındır.

Səmərəsiz islahatlar və manata itən inam

“Novaya Vremya” qəzeti isə “İqtisadiyyatın dollarlaşması qorxulu miqyas alır” sərlövhəli (http://www.novoye-vremya.com/w71425/.../#.WCDIoWt97IU) məqalədə müəllif ölkə iqtisadiyyatnın mövcud durumunu müzakirə edir.

Müəllifə görə, hazırda ölkə iqtisadiyyatı növbəti dəfə pis bir dövrünü yaşayır, əhalinin manata etimadı azalır, manatın zəifləməsi yenə sürətlənir: “Milli valyutanın dəyərdən düşməsi şəraitində iqtisadiyyat üçün əlverişsiz olan “dollarlaşma prosesi güclənir”.

Müəllif deyir ki, bu il oktyabrın 1-nə ölkə banklarında əmanətlərin 82%-nə yaxını dollar hesabında idi. Bu ilin əvvəlindən dollarlaşmanın səviyyəsi 85% olub. Müəllif hesab edir ki, səmərəsiz iqtisadi islahatlar dolların ölkəyə daha çox nüfuz etməsinə səbəb olur: “Yüksək səviyyəli inflyasiya, inkişaf etməmiş infrastruktur, zəif maliyyə institutları xarici valyutanın bütün cari əməliyyatlarda istifadə olunmasını şərtləndirib”.

Məqalədə deyilir ki, dollarlaşma sürətlə gedir və iqtisadiyyatın bəzi sahələrində artıq milli valyutanın funksiyasını yerinə yetirir və bu fonda manata etibar itir .

Yazıya görə, Azərbaycan iqtisadiyyatındakı ümumi durum maliyyə və bank bazarında durumu sabitləşdirməyə imkan vermir, buna maliyyə vəsaitləri lazımdır, digər tərəfdən, neft bazarı da sabit deyil, qiymətlər enib-qalxır. Müəllif bunu da vurğulayır ki, qeyri-neft sektoru da artım və ixrac imkanlarını nümayiş etdirə bilmir.

Soyuq da olsa istilik noyabrın 15-də veriləcək

“Bizim Yol” qəzeti isə “Soyuqdan şagirdlər də xəstələnir, müəllimlər də…” (http://www.bizimyol.info/news/87305.html) sərlövəhli məqalədə Bakı məktəblərinin istiliklə təmin edilməməsi problemini araşdırır.

Müəllif deyir ki, havaların birdən soyumağa başlaması istiliklə bağlı problemləri aktuallaşdırıb, xüsusən mərkəzləşdirilmiş istilik sisteminə bağlı olan məktəblər və bağçalardakı durum diqqət mərkəzindədir.

Müəllif qəzetə müraciət edən valideynlərin bəzi bağça və məktəblərdə istilik sisteminin olmamasından narazılıq etdiklərini bildirir: “İstilik olmaması səbəbindən uşaqlar tez-tez xəstələnərək dərsdən qalırlar”.

Müəllif valideyn Kamran Ağayevə istinadən oğlunun oxuduğu məktəbdə hazırda istilik sisteminin olmadığını bildirir. Bu məktəbin direktoru istiliyin noyabrın 15-dən veriləcəyinin bildirir. Valideynlərsə bu müddətə qədər havalar soyuq olduğundan uşaqların xəstələnməsilə bağlı qayğı çəkirlər.

Müəllif bildirir ki, hətta müəllimlər arasında da soyuqdan xəstələnib dərsə gedə bilməyənlər var. Məqalədə  Aytac Əlinin müəllimə olduğu bildirilir və müəllimə xəstələndiyi üçün alacağı bütün maaşın müalicəyə xərclənəcəyini deyir.

Kamal Əhmədov isə deyir ki, məktəblərdəki və bağçalardakı vəziyyət valideyinləri qəzəbləndirir. Bakının ayrı- ayrı qəsəbələrində durumun ağır olduğu nəzərə çatdırılır.

Bakı şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin müdiri Məhəbbət Vəliyeva havaların soyuq keçməsi ilə əlaqədar orta məktəblərə istiliyin vaxtından əvvəl verilməsinə ehtiyac yarandığını desə də müvafiq qaydalara görə,  istiliyin noyabrın 15-dən aprelin 15-ə qədər verildiyini nəzərə çatdırır: “Hazırda Bakıda 135 məktəb mərkəzləşdirilmiş qaydada istilik sistemi ilə təchiz edilir. Həmin məktəblərə istilik noyabrın 15-dən veriləcək”.