Media-icmal 11.04.19

Prezident seçkilərindən ötən bir ilə baxış, tikinti bazarındakı bahalaşma, məcburi köçkünlər yataqxanalarındakı yanğınlar, problemli kreditlərin həllilə bağlı fərmanın tələblərinə hörmətsizlik və s. məsələlər bugünki (11 aprel, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Prezident seçkilərindən ötən bir il

"Azərbaycan" qəzeti "Ümumxalq inam və etimadının təcəssümü" sərlövhəli məqalədə 2018-ci il aprelin 11-də keçirilmiş prezident seçkilərində İlham Əliyevin prezident seçilməsini və ötən bir illik dövrü dəyərləndirir.

Yeri gəlmişkən, məqalələrin demək olar ki, hamısı müxtəlif başlıqlar altında bu mövzuya həsr edilib.

Müəllif xalqın İlham Əliyevin prezident seşilməsinə səs verməsini sabitliyə və firvanlığa səs verməsi kimi dəyərləndirir.

"Bu qələbənin kökündə Prezident İlham Əliyevin ötən on beş il ərzində gördüyü işlər, Azərbaycanda həyata keçirdiyi genişmiqyaslı layihələr, ölkəmizin iqtisadiyyatında, sosial həyatında və digər sahələrdə qazanılan əzəmətli uğurlar dayanırdı", müəllif xalqın İlham Əliyevə səs verməsinin səbəblərini belə dəyərləndirir.

Müəllif hesab edir ki, Azərbaycan seçicilərinin bu seçimi həm də ölkənin inkişafına yönəlmiş bir ümumxalq qərarı idi.

Məqalə müəllifi İ.Əliyevin 2003-cü ildən bu yana Azərbaycana prezidentlik etməsini Azərbaycanı Cənubi Qafqaz regionunun ən sürətlə inkişaf edən, sabit və qüdrətli dövlətinə çevirməyə müvəffəq olması dövrü kimi qiymətləndirir.

"Son 15 il ərzində Azərbaycanın dünyada sürətli inkişafı, enerji sahəsi ilə yanaşı, qeyri-neft sektorunun önəmli şəkildə tərəqqisi, milli sahibkarlığın formalaşması və inkişafı, hər bir vətəndaşın maddi rifah halının yüksəlməsi, Azərbaycanın milli mənafeyinə cavab verən müstəqil xarici siyasətin yürüdülməsi Prezident İlham Əliyevin bir lider kimi uğurlarının ayrı-ayrı tərəfləridir".

Məqalə müəllifi son bir illik dövrü isə iqtisadi sabitlik, maliyyə sabitliyi, biznes mühitinin daha da yaxşılaşması, iqtisadi islahatların dərinləşməsi dövrü adlandırır: "Ötən bir ilin iqtisadi mənzərəsi göstərir ki, Azərbaycan dövləti qarşıya qoyulan hədəflərə doğru inamla irəliləyir. Cənab İlham Əliyevin bir neçə il əvvəl elan etdiyi yeni islahatlar kursu bu dövrdə daha böyük vüsət alıb və iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunu yeni inkişaf yoluna çıxarıb. Ötən il ümumi daxili məhsulun 1,4 faiz, qeyri-neft sektorunun 1,8, sənaye istehsalının 1,5, kənd təsərrüfatının isə 4,6 faiz artımı islahatların artıq bəhrə verdiyini göstərir. Bu ilin təkcə yanvar-fevral ayında ÜDM ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3 faiz artıb".

Müəllif ayrı-ayrı rəsmi statistik göstəriciləri təqdim etməklə bunu inkişafın və 2019-cu ilin yekunlarında daha möhtəşəm iqtisadi nəticələrin müjdəçisi kimi qiymətləndirir.

Tikinti bazarında bahalaşma

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Sement və kubik bahalaşıb - səbəb" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif daş və kubik kimi tikinti materiallarının bahalaşmasının səbəblərini iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə müzakirə edir.

Yazı müəllifi deyir ki, tikintinin "çörəyi" adlandırılan sementin qiymətində artımın baş verməsi insanların narazılığına səbəb olub.

"Hazırda "Norm" sementinin bir kisəsinin qiyməti 6 manat 80 qəpik və daha yüksək məbləğə satılır. Bölgələrdə qeyd etdiyimiz sementin 400 markasının 1 kisəsi 7 manat 50 qəpikdir. 300 marka sement isə bundan təxminən 50-60 qəpik ucuz qiymətə satılır. Əgər zavodun özündən birbaşa sement alırsansa, daşınma xərci də daxil, 300 marka sementin qiyməti 6 manat 30 qəpik, 400 marka sement isə 6 manat 90 qəpiyə satılır. Daşınma zavodun öhdəsinə verilmirsə, qiymətlərdə 10 qəpik endirim edilir", deyə müəllif hazırda bazardakı qiymətləri təqdim edir.

Müəllifin sözlərinə görə, son zamanlar mişar daşının (kubik) da qiyməti bahalaşıb, Qaradağ daşının qiyməti 45-50 qəpik arasında dəyişir, Güzdək mişar daşının qiyməti isə 35 qəpikdir.

Daş satıcılarının müəllifə dediklərinə görə, son zamanlar daş karxanalarının bağlanması bazarda qıtlığa və qiymətlərdə artıma səbəb olub, belə ki Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsi daş karxanaları ilə bağlı 7 cinayət işi başlayıb.

"Yeni Müsavat"a danışan iqtisadçı Natiq Cəfərli bildirib ki, sement ölkədə istehsal olunsa da, xammalın bir qismi xaricdən gətirilir: "Xammalın xaricdən gəlməsi elə xaricdən asılı olmaq kimi bir şeydir. Sementin bahalaşmasında ikinci səbəb sənədləşmə ilə bağlı ola bilər. Belə ki, son zamanlar sənədləşmə işlərinə xüsusi diqqət edilir. Bunun nəticəsində vergidən yayınma hallarının da qarşısı alınır. Ola bilər ki, bu da sement istehsalçılarını məcbur edir ki, qiyməti qaldırsınlar. Əslində sementlə özümüz-özümüzü təmin edəcək qədər istehsal gücünə malikik. Ona görə də qiymətin artmasının səbəbləri ciddi şəkildə araşdırılmalıdır".

N.Cəfərli vurğulayır ki, bazarda rəqabətqabiliyyətlilik təmin olunsa, bahalığa meyl olmaz.

Ekspert karxanalarla bağlı ekoloji təmizlik tədbirlərinin də qiymətlərə təsirini istisna etmir və havanın çirklənməsinin qarşısını almaq üçün yeni avadanlıqların tətbiqinin də əlavə xərclər yaratdığını bildirir: "Lakin bütün bunlar vətəndaşın ziyanına olmalı deyil. Əgər yerli istehsalçılar qiyməti saxlamaqda çətinlik çəkirlərsə, o zaman rəqabətli mühiti artıraraq, xarici istehsalçıların bazara daxil olmasının daha yumşaq formalarını tapıb, qiyməti tənzimləmək mümkündür", deyə N.Cəfərli vəziyyətdən çıxış yolunu göstərir.

Bu yanğınlar şübhələnməyə əsas verir - iddia

"Modern.az"da isə "Köçkün yataqxanalarındakı silsilə yanğınlar ciddi siqnaldan xəbər verir" - hüquqşünas rəyi" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif son zamanlar köçkünlər məskunlaşan yataqxanalarda tez-tez yanğınlar baş verməsi səbəbləri barədə Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsindəki İctimai şuranın üzvü, hüquqşünas Əliməmməd Nuriyevlə söhbətləşir.

Müəllif bildirir ki, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Rövşən Rzayev ekspertiza nəticələrinə əsaslanaraq, martın 6-da Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu, Malik Məmmədov 12 ünvanında yerləşən yataqxanada 2 nəfərin ölümü ilə nəticələnmiş yanğının qəsdən törədildiyini açıqlayıb.

Komitə sədri bu açıqlamanı aprelin 10-da "Azərsutikinti" Xəstəxanasının məcburi köçkünlər yerləşən korpusunda baş vermiş yanğından sonra hadisə yerinə gəldiyində verib.

Ə.Nuriyev "modern.az"a bildirir ki, son vaxtlar məcburi köçkünlərin məskunlaşdığı yataqxanalarda tez-tez yanğınlar olması şübhələnməyə əsas verir:

"Komitə sədrinin açıqlamasına çox ciddi yanaşmaq lazımdır. Məcburi köçkünlərin məskunlaşdığı yerlərdə tez-tez yanğının baş verməsi araşdırılmalıdır. Rövşən Rzayevin açıqlaması da göstərir ki, martın 6-da baş verən yanğın qəsdən törədilib. Komitə sədri bunu özündən demir, araşdırma nəticələrinə əsaslanaraq deyir.

İstənilən halda, baş verən yanğınlarla bağlı ciddi təhqiqatlar aparılır. Ölümlə nəticələnən yanğındırsa, mütləq şəkildə cinayət işi açılmalıdır".

Ə.Nuriyev həmçinin bildirib ki, yanğının qəsdən törədilməsi üçün bir neçə səbəb əsas göstərilir: "Qəsdən yandırma zamanı məcburi köçkünlərin əsasları da olur. Bir çoxları hesab edir ki, yanğından sonra kompensasiya alacaqlar, diqqət mərkəzində olacaqlar, daha yaxşı şəraitli yerə köçürüləcəklər. Yaxud ola bilər kimlərinsə həmin yerə gözü düşüb, qəsdən yanğın törədir ki, məcburi köçkünləri oradan köçürsünlər və s. Hər bir halda məsələ diqqətlə araşdırılmalıdır".

Ə.Nuriyev xəbərdarlıq da edir ki, yanğının qəsdən törədilməsi sübuta yetirilərsə əmlaka zərər vurmağa görə şəxs azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə cəzalandırıla bilər və hesab edir ki, motivlər araşdırıldıqdan sonra daha çox yeniliklər üzə çıxacaq.

İnsan tələfatına səbəb olan yanğın törədilməsinin məsuliyyətini xatırladan Ə.Nuriyev iddia edir ki, yanğınların sistemli xarakter alması və məcburi köçkünlərin yaşadığı yerləri əhatə etməsi ciddi siqnaldan xəbər verir.

Xatırladaq ki, bu il martın 6-da Bakının Nərimanov rayonunda məcburi köçkünlərin məskunlaşdığı yataqxanada 2 nəfərin ölümü, 6 nəfərin tüstüdən zəhərlənməsi ilə nəticələnən yanğınla bağlı Cinayət Məcəlləsinin 225.2-ci (yanğın təhlükəsizliyi qaydalarını poza, ehtiyatsızlıqdan zərərçəkmiş şəxsin ölümünə və ya digər ağır nəticələrə səbəb olduqda) maddəsi ilə cinayət işi başlanıb, istintaq hərəkətləri davam etdirilir.

Prezident fərmanını bir kənara qoyun...

"Azpolitika.info"da isə "Bu xəbəri eşidəndə dəhşətə gəldim... Açıq deyirlər ki, Prezident fərmanını bir kənara qoyaq" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Azərbaycanın beynəlxalq təşkilatlarla münasibətləri və daxili islahatların icrasına dair Milli Məclisin deputatı Ə.Məsimlinin düşüncələrinə yer verib.

Öncə Avropa İtiifaqı ilə imzalanması gözlənilən sazişlə bağlı deputat deyir ki, Azərbaycan Avropaya inteqrasiyanı sürətəndirməli, münasibətlər daha yüksək pilləyə qaldırılmalıdır: "Avropa-Azərbaycan inteqrasiyası ancaq neft və qaz üzərində deyil, həmçinin insan haqları, demokratiya, humanitar sahələrlə bağlı olmalıdır. Yəni Azərbaycanın potensialının bütün istiqamətlərdə Avropaya göstərilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir".

Ə.Məsimli hesab edir ki, Avropa ilə əməkdaşlıq dərinləşdikcə Azərbaycanın imicinə müsbət hallar gətirərək Qarabağ probleminin həllinə də müsbət təsir göstərəcək.

Deputata görə, sazişin imzalanması üçün razılaşdırılması mümkün olan məqamlar razılaşdırılması mümkün olmayanlardan daha çoxdur və ortaq məxrəcə gəlmək olar: "Amma, məsələn, siyasi məhbus məsələsində tərəflərin öz yanaşma üslubu var. Hesab edirəm ki, müzakirə və dialoqlar vasitəsilə bu yanaşma üsullarında ortaq məxrəcə gəlmək mümkündür və gəlmək də lazımdır".

Ə.Məsimli hesab edir ki, məhkəmə-hüquq sistemində islahatların başlanması razılaşdırılması mümkün olmayan məqamların razılaşdırılmasına təkan verə biləcək

Ölkə daxilində islahatların gedişinə gəlincə, Ə.Məsimli qanunların reallaşdırılmasında xeyli problemlər olduğunu və belə xoşagəlməz bir halın 2015-ci il devalvasiyaları nəticəsində fiziki şəxslərin 10 min dollara qədər olan problemli kreditlərinin həlli sahəsindəki fərmanın icrası ilə bağlı yarandığını bildirir.

Ə.Məsimli deyir ki, fərman həm belə problemi olan vətəndaşlara, həm banklara, həm də hökumətə əlverişlidir, üstəlik müəyyən müsbət tendensiyalar da var, amma bir qrup banklarda çalışanlar isə köhnə üsullarla insanları incitməkdə davam edirlər: "Müraciət edənlərə açıq deyirlər ki, Prezident fərmanını bir kənara qoyaq, siz əvvəlki qaydada ödənişlərə davam edin. Hədə-qorxu da gəlirlər ki, ödənilməsə, sizi məhkəməyə verəcəyik. Dünən mənə edilən müraciətdən məlum olub ki, bir təqaüdçü ayda 200 manat pensiya alır və bank bu məbləği bütövlükdə onun əlindən alır".

Deputat hesab edir ki, monitorinqlər aparılmalı, belə pozuntular aşkar edilməli, həmin pozuntulara yol verən şəxslər tutduqları vəzifələrdən kənarlaşdırılmalıdır.