Media-icmal 11.04.20

Koronavirus pandemiyasının zərərlərinin aradan qaldırılması ilə bağlı dövlət dəstəyi, kirayədə yaşayan vətəndaşlara dəstək ehtimalı, pandemiyanın kiçik dövlətlərə vurduğu ziyanlar, OPEC+ formatında neft hasilatınnın azaldılmasına dair razılaşmanın neft bazarına mümkün təsiri və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycanda koronavirus pandemiyasının yaratdığı sosial-iqtisadi problemlərin həlli üçün 2,5 milyard manat vəsait ayrılıb” sərlövhəli məqalədə pandemiyanın fəsadlarının aradan qaldırılması ilə bağlı tədbirləri dəyərləndirir.

Müəllif dövlət başısı İlham Əliyevin sədri olduğu Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının aprelin 10-da videokonfransı formatında keçirilən fövqəladə zirvə görüşündəki çıxışına istinad edib.

Müəllifin deməsinə görə, dövlət başçısı pandemiyanın dünya ölkələrinin iqtisadiyyatına zərbə vurduğunu deyib, həm də əlavə edib ki, Azərbaycanda iqtisadi sabitliyi təmin, məşğulluqla bağlı problemləri həll etmək, makroiqtisadi və maliyyə vəziyyətini sabit saxlamaq üçün 2,5 milyard manat və ya təqribən 1,5 milyard dollar vəsait ayrılıb.

Müəllifin deməsinə görə, dövlət başçısı pandemya fəsadlarından 600 min nəfərə yaxın insanın əziyyət çəkdiyini vurğulayıb: “Ümumilikdə, dövlət sektoru üzrə 900 mindən artıq işçinin, qeyri-dövlət sektoru üzrə isə 690 min işçinin əməkhaqqı saxlanmaqla məşğulluğu təmin edilib. İşsiz şəxslərin sosial müdafiəsi üçün 50 min ödənişli ictimai iş yeri yaradılacaq. Banklar tərəfindən sahibkarlara yeni verilən 500 milyon manat və ya təqribən 300 milyon dollar həcmində kreditlərin 60 faizinə dövlət zəmanəti veriləcəkdir” deyə dövlət başçısı bildirib.

Müəllif dövlət başçısına istinadən deyir ki, bu proqramlar dövlətin dəstəyinin yalnız bir hissəsidir və hazırda digər dövlət dəstəyi mexanizmləri üzərində iş aparılır.

“Bizimyol.info” da dərc edilən “Karantin evə qovur, ev sahibi küçəyə - minlərlə ailə çətin durumda” sərlövhəli məqalədə kirayədə yaşayanlara ev sahiblərinin güzəşt etməli olduqlarından danışılır.

Söhbət ondan gedir ki, koronavirus pandemiyası ilə bağlı insanların hərəkətlərinə məhdudiyyətlər tətbiq edilib, bu səbəbdən işləmirlər, ev sahibləri isə kirayə haqlarını tələb edirlər.: “Koronavirus infeksiyasının iqtisadiyyata vurduğu mənfi təsir kirayə mənzil bazarından da yan keçməyib. Koronavirusla mübarizə çərçivəsində məhdudlaşdırılan fəaliyyət sahələrində çalışanlar,  günəmuzd işləyənlər kirayə haqqını ödəməkdə böyük çətinliklə üzləşiblər”, - müəllif belə deyir.

Bu müstəvidə müəllif bu kateqoriya şəxslərə hər hansı hökumət dəstəyinin mümkün olması barədə ekspertlərlə söhbətləşir.

Əmlak eksperti Ramin Osmanlı deyir ki, bu kateqoriya əhali daha çox paytaxtda və Abşeronda cəmləşib, fiziki şəxs kimi sahibkarlıq fəaliyyətilə məşğuldur.

R.Osmanlının sözlərinə görə, hökumət şəxsi mülkiyyətdə olan kirayə mənzil fonduna diqqət ayıra bilər,  belə ki,  hökumətin yaratdığı şəraitə müqabil olaraq mülkiyyətçilər də kirayəçilərə güzəştə getməyi bacarmalıdırlar.

Deputat Vahid Əhmədov isə deyir ki, hökumətin belə ailələrə dəstək mexanizmi olmalıdır, evi olmayan, kirayədə yaşayan sakinlərə rayon icra hakimiyyətləri də dəstək ola bilərlər.

Bu kateqoriya əhaliyə sosial dəstək paketinə gəlincə, V.Əhmədov indidən heç bir fikir söyləməyin mümkün olmadığını söyləyir: “Nə Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin, nə də Mərkəzi Bankın tədbirlər planı yoxdur. Onlar bunu açıqlamalıdırlar ki, biz işsizlərə, günəmuzd işləyənlərə, krediti olanlara hansı güzəştlərin ediləcəyi və dəstəyin göstəriləcəyindən danışaq”.

“Müsavat.com” da yer alan “Pandemiya kiçik dövlətlərə daha çox ziyan vuracaq” sərlövhəli məqalədə bəhs edilən iddianın səbəbləri əsaslandırılır.

Müəllif bəzi araşdırmaçılara istinadən deyir ki, koronavirus pandemiyası 200-dən çox ölkəyə yayılıb, bu pandemiyadan daha çox ziyan şəkən böyük ölkələrdir.

Ekspertlərin fikrincə, kiçik ölkələrin koronavirusdan aldığı ziyanın miqyası elə özlərinin böyüklüyü qədər olacaq, amma super güc, dünyanın siyasi-iqtisadi həyatında mühüm iştirakı olan dövlətlərə koronavirus baha başa gələcək və onun ziyanlarının altından çıxmaq üçün xeyli vaxt lazım olacaq.

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli isə koronavirusdan böyük dövlətlərə daha çox ziyan dəyəcəyi fikirlərini bölüşmür, onun fikrincə, kiçik dövlətlərin üzləşəcəyi zərbələr daha ağır olacaq: “Böyük dövlətlərə zərər həcm olaraq çox dəyə bilər, amma nəzərə almalıyıq ki, böyük dövlətlərin böyük maliyyə “silahlar”ı da var. ...kiçik dövlətlərin isə belə bir lüksü yoxdur”. 

N.Cəfərlinin deməsinə görə, pandemiyanın vurduğu maliyyə zərbələri səbəbilə 100-ə yaxın kiçik dövlət yardım üçün Beynəlxalq Valyuta Fonduna müraciət edib, bu isə kiçik  dövlətlərin vəziyyətinin heç də yaxşı olmayacağı göstəricisidir.

“Modern.az” da  “Moskva ilə Ər-Riyadın “soyuq müharibəsi” bitdi – Azərbaycan neftini nə gözləyir?” sərlövhəli məqalədə aprelin 9-da Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv ölkələrin birləşdiyi OPEK+ formatında neft hasilatının 10 milyon barel həcmində  azaldılmasına dair razılşamanı dəyərləndirilir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan bu il mayın 1-dən iyulun 1-dək  gündəlik xam neft hasilatını 554 min barrel həcmində saxlamalıdır.

Müəllif bu razılaşmadan sonra eskpertlərə istinadən dünya bazarında neftin təxmini qiymətlərinə də toxunur.

Müəllifin deməsinə görə, dünya bazarında neftin qiyməti 40-50 dollar səviyyəsində ola bilər, amma  Azərbaycanın “Azərlight”, Qazaxıstan və Nigeriyanın yüngül markalı neftləri daha çox bahalaşacaq, neftin bəhs edilən qiymətə yüksəlməsi üçün 2 həftə vaxt lazımdır.

Ekspertlərə görə, bu məsələyə pandemiyanın yayılma sürəti, neftə olan tələbatın artması da təsir göstərə bilər.