Media-icmal 12.03.18

Naftalan şəhərinin turizm və müalicə imkanları, bank sisteminin durumu, bayram yarmarkalarının formallaşması bugünki (12 mart 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Naftalanın turizm və müalicə imkanları

"Azərbaycan" qəzeti "Naftalana müalicəyə və istirahətə gələnlərin sayı 40 faiz artıb" sərlövhəli məqalədə Naftalanın nümunəsində ölkəyə gələn turistlərin və müalicə alanların artmasının səbəblərini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, ölkədə turistlərin sayı artır və bu, aparılan islahatların nəticəsidir, Azərbaycanda turist sayını artıracaq belə turizm məkanları çoxdur və onlardan biri Naftalandır.

Yazı müəllifi bununla bağlı dövlət baçısı İlham Əliyevin son illərdə bir neçə sərəncam imzaladığını bildirir: "Ölkə rəhbərinin Naftalan şəhərinə səfərləri zamanı verdiyi tapşırıq və tövsiyələrə uyğun son illər burada turizmin inkişafı istiqamətində çox sayda işlər həyata keçirilmişdir. İstifadəyə verilən 5 ulduzlu otellər, yüksək səviyyəli xidmətlər, eləcə də şəhərin turizm imkanlarının təbliği yerli və xarici turistlərin sayına müsbət təsir göstərmişdir. Elə bunun nəticəsidir ki, keçən il şəfa tapmaq və istirahət etmək məqsədilə Naftalana üz tutan yerli və xarici turistlərin sayı əvvəlki ilə nisbətən 40 faiz artmışdır".

Yazı müəllifinin dediyinə görə, şəhərin turizm obyektlərində 35 mindən artıq turist qeydə alınıb ki, bunun da 7309 nəfəri 62 ölkədən gələn xarici turistlərdir.

Müəllif vurğulayır ki, Naftalanla bağlı son illərin statistikası göstərir ki, şəhərə müalicə üçün gələnlərin də sayı artır: "Hazırda şəhərdə fəaliyyət göstərən 3 və 5 ulduzlu 10 sanatoriya, istirahət və müalicə mərkəzi var, bu obyektlərdə gün ərzində 2200 qonağı qarşılayıb, onlara yüksək səviyyədə xidmət göstərmək mümkündür".

Yazıda deyilir ki, ehtiyac nəzərə alınaraq, şəhərdə yeni sağlamlıq ocaqlarının tikintisi aparılır, ümumi sahəsi 1,2 hektar, tikinti sahəsi 1300 kvadratmetr olan 65 çarpayılıq xəstəxana tikilir.

Müəllif deyir ki, son illər sahibkarlar da Naftalanda turizmə və müalicə olunmağa artan marağı nəzərə alaraq, bu sahədə tikintilərə start veriblər.

Müəllif deyir ki, şəhərin büdcəsi yerli mənbələr hesabına formalaşır, büdcə hər il artır, bunun da sayəsində şəhərdə infrastruktur yenilənir, şəhər sakinlərinin mənzil-kommunal şəraiti, elektrik təchizatı yaxşılaşdırılır.

Sağlam banklar var, amma...

"Exo" qəzetində "Azərbaycan bankları müflisləşməni yubadırlar" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkənin bank sisteminin durumunu ekspertlərlə müzakirə edir.

"Ölkə üçün hansı sayda bankın fəaliyyət göstərməsinin optimal olduğunu söyləmək çox çətindir. İndiki halda Azərbaycanda 10-a qədər bankın nisbətən "sağlam" olduğunu demək olar, bu da dövlət dəstəyi olmadan mümkün deyil.

Ölkədə böyük olmayan, amma səmərəli fəaliyyət göstərən banklar var. Amma bir şeyi demək olar ki, indi fəaliyyətdə olan bankların 2/3 hissəsi bağlanacaq və bu, nə qədər tez baş versə, ölkənin bank sistemi üçün o qədər yaxşıdır". Ekspert Əkrəm Həsənov ölkənin bank sisteminin durumunu qəzetə belə şərh edir.

Ə.Həsənov hesab edir ki, indi ölkədəki bank sistemi sağlam hüceyrələri də xəstələndirən "xərçəng şişi"nə bənzəyir, bankların bağlanmasından ehtiyatlanmamaq üçün son illərdə Rusiyada 200-dən çox bankın bağlandığını xatırladır.

Ekspertə görə, Azərbaycan banklarının vəziyyəti ağır olaraq qalır, bu, onunla sübut edilir ki, bu gün bəzi maliyyə institutları öz müştərilərinin əmanətlərini qaytarmaq gücündə deyildirlər: "Bundan əlavə, bəzi maliyyə institutları cari bank hesablarından pul vəsaiti çıxarılmasını məhdudlaşdırıblar ki, bu da sadəcə biabırçılıqdır. Problem ondadır ki, kommersiya bankları Mərkəzi Bankdan kredit ala bilmir və bundan da irəli gələrək, maliyyə çatışmazlığı müşahidə edilir".

Ə.Həsənov deyir ki, Azərbaycan bankları müflisləşməni yubadırlar, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası isə hansı səbəblərdənsə lisenziyaların fəaliyyətini dayandırmır.

Müəllif deyir ki, iqtisadçı-professor Elşad Məmmədov ölkənin monetar orqanlarına 6 aydan yuxarı kredit borclarını ödəyə bilməyən müştərilərə pul cərimələri yazılmasını qadağan edən sənəd qəbul olunması çağırışı edib: "İstər ipoteka müqaviləsinə, istər istehlak kreditlərinə görə, çox sayda vətəndaşların kredit müddəti uzadılıb. Bundan irəli gələrək, hər bir kredit təşkilatı öz istəyinə uyğun pul cəriməsı yazmaq qaydası müəyyən edir. Yəni, bir bank yarım il ərzində ödənilməyən borca görə cərimə faizləri əlavə edir, müddət bitdikdə isə kredit götürmüş vətəndaşı məhkəməyə verir. Bir başqa bank isə kredit ödənişi olmadığına görə il ərzində buna görə kreditə cərimə faziləri də əlavə edir".

E.Məmmədov deyir ki, bununla da kredit götürənin borcu artırılır, bu isə bütünlükdə problemli kreditlərin ümumi həcminin artmasına mənfi təsir edir və bu məsələni reqlamentləşdirən qanunverici sənədin olmamasından yaranır.

Ekspert deyir ki, 2015-ci ildən bank sistemində müşahidə edilən maliyyə özbaşınalığı problemli kreditlərin əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olub və Azərbaycan banklarının verdikləri maliyyə hesabatları ekspert məlumatlarından çox fərqlənir.

Yarmarka, bahalaşma, gəlirlər və Novruz bayramı

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Kənd təsərrüfatı yarmarkaları formallığa dönüb" sərlövhəli yazı diqqət cəlb edir.

Müəllif məqsədi Novruz bayramı ərəfəsində ölkədə kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətlərində ucuzluq yaratmaq olan yarmarkaların bu məqsədə qulluq etmədiyini bildirir və bunu müzakirə müstəvisinə gətirir.

Müəllif iddia edir ki, bayram yaxınlaşdıqca qida məhsulları da günbəgün bahalaşır: "Artıq indidən yunan qozunun bir kiloqramı 15-20 manat, fındıq 10-12 manat, fıstıq 10-13 manat, şabalıd 8-10 manat, xurma 5-20 manat, innab 3-5 manat, kişmiş 3-10 manat, qalanlar da bu həddədir. Amma məsələ bundadır ki, yarmarkalarda qiymətlər supermarketlərdə, bazarlarda olan qiymətlərdən heç nə ilə fərqlənmir".

Müəllif vurğulayır ki, Sumqayıtda kənd təsərrüfatı yarmarkalarındakı satış qiymətləri şəhər sakinlərini məyus edib, belə ki, buradakı qiymətlər bazar və ya başqa nöqtələrdən fərqli deyil: "Süni bahalaşmaya qarşı mübarizə səmərəli deyil, rəqabət mühiti olmayana kimi qiytmətləri endirmək mümkün deyil. Kənd Təəsrrüfatı Nazirliyi qiymətlərə güclü nəzarət edildiyini deyərək bahalaşma olmayacağı zəmanəti verirdilər. İndi qiymət bahalığını nazirlik dünyada bir çox məhsulların bahalaşması ilə izah edir. Ona görə ki, indi bahalığı dünya bazarındakı meyllərlə əsaslandırmaq ən asan yoldur".

Müəllif deyir ki, bu meylin olduğunu heç kəs inkar etmir, amma yerli məhsulların bahalaşmasının səbəbi aydın deyil, yəni, dünya bazarndakı meyl bahalaşmanın yeganə mənbəyi deyil, burada inflyasiya meyli də var.

Müəllif bu qiymət bahalaşması fonunda əhalinin gəlirlərinin artmasını önə çəkərək, gəlir artımının bahalaşmadan çox geri qaldığını bildirir: "2017-ci il iyulun 1-nə orta aylıq əmək haqqı 457,2 manat olub ki, bu da 2016-cı il ilə müqayisədə 4% artım deməkdir. 2017-ci ilin 7 ayı ərzində adambaşına düşən real gəlir 2254,3 manat olub, bu da 5,2 faiz artım deməkdir, halbuki, bu artım 2016-cı ildə 6,6%, 2015-ci ildə isə 12,2% təşkil edib. Göründüyü kimi, qida məhsullarının bahalaşması əahlinin gəlirlərini üstələyir".

Müəllif əhalinin əksər hissəsinin gəlirlərinin çoxunun məhz ərzağa xərcləndiyini, əhalinin həyat tərzinə ciddi təsir göstərdiyini deyərək, bunu əsas göstərici adlandırır.

Müəllif deyir ki, bütün bu amillər ona gətirib ki, idxal malları da, habelə xaricdən gətirilən materiallar hesabına istehsal olunan yerli məhsullar da hiss ediləcək dərəcədə bahalaşıb.

Müəllifə görə, burada sürətli qiymət bahalaşmasının cilovlanması idxal mallarını əvəz edəcək məhsulların axtarışında və yerli istehsalın artımındadır.

Amma müəllif məyusluq içində ölkə məmurlarının yenə də cərimə və qiymətləri bahalaşdırmaq kimi yüngül yolla getdiklərini iddia edərək, məmurların ölkə əhalisinin Novruz bayramı ilə bağlı hansı çətinlikləri yaşadıqlarını bilmədiklərini söyləyir.