Media-icmal 13.02.19

Ölkə bələdiyyələrində sənədləşmə işinin vəziyyəti, uçot dərəcələrinin kredit faizlərinə təsir göstərməməsinin səbəbləri, bir neçə bankın bağlana biməsi ehtimalı, süni qiymət artımına qarşı mübarizə və s. məsələlər bugünkü (13 fevral, 2019-cu il)medianın aparıcı mövzularındandır.

Parlamentdə bələdiyyələrdə cinayətlərdən danışırlar

"Yaporg.az" saytında "Milli Məclisdə bələdiyyələrin fəaliyyətinə inzibati nəzarətin həyata keçirilməsi ilə bağlı illik məruzə dinlənilib" sərlövhəli məqalədə ölkə bələdiyyələrinin fəaliyyətinə qiymət verilir.

Müəllif deyir ki, Milli Məclisin fevralın 12-də keçirilən plenar iclasında ədliyyə nazirinin müavini Vilayət Zahirov bələdiyyələrin fəaliyyətinə inzibati nəzarətin həyata keçirilməsi ilə bağlı illik məruzə ilə çıxış edib.

Nazir müavini ümummilli lider Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi inkişaf konsepsiyasına uyğun olaraq 2018-ci ildə də ölkədə islahatların aparıldığını, bu islahatlarda bələdiyyələrin də inkişafının diqqət mərkəzində saxlanıldığını bildirib.

V. Zahirovun deməsinə görə, "Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi haqqında", "Məşğulluq haqqında" qanunlarda, Nazirlər Kabinetinin bəzi qərarlarında bələdiyyələr üçün bir sıra yeni hüquq və vəzifələr müəyyən edilib.

Müəllif deyir ki, bu sənədlər əsasında bələdiyyələrin vergiyə cəlb edilən daşınmaz əmlak və onun mülkiyyətçiləri barədə məlumatlar almaq, əmək vergisi ödəyicilərinin uçotunun aparmaq və vergini toplamaq imkanları artıb, hüquq və vəzifələri müəyyən edilib.

Nazir müavini bələdiyyə aktlarının hüquqi eskperizasına da toxunub: "Ölkə üzrə 72535 bələdiyyə aktı hüquqi ekspertizadan keçirilib (ötən illə müqayisədə 12 faiz çox). Onlardan 69775 (96 faiz) akt qanunvericiliyə uyğun hesab edilib, normativ hüquqi aktlara uyğun olmayan 2403 aktın dəyişdirilməsi və ya ləğv edilməsi üçün aidiyyəti bələdiyyələrə təkliflər verilib (ötən illə müqayisədə 21,5 faiz çox). Bu təkliflər əsasında bələdiyyələr tərəfindən 979 akt ləğv edilib, 1031 akt dəyişdirilib, qalan 384 təklif isə baxılmaqdadır" deyə V.Zahirov bələdiyyə aktlarının hüquqi səviyyəsini göstərib.

Nazir müavinin deməsinə görə, il ərzində 5921 ha torpaq sahəsinin qanunsuz verilməsinin qarşısı alınıb (ötən illə müqayisədə 2,2 dəfə çox).

V.Zahirov bildirir ki, bələdiyyə aktlarının ekspertiza üçün vaxtında təqdim edilməməsinə görə İnzibati Xətalar Məcəlləsinin bələdiyyələrin 143 vəzifəli şəxsləri barəsində inzibati xəta haqqında protokol tərtib edilərək məhkəmələrə göndərilib (ötən illə müqayisədə 46 faiz çox).

Bələdiyyələrin fəaliyyəti ilə bağlı daxil olmuş 2247 müraciətdən 1988-nə qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq baxılıb, 141-i aidiyyəti üzrə göndərilib, 118 müraciət isə baxılmaqdadır, Onlardan 82-i təmin edilib (ötən illə müqayisədə 62 faiz çox).

V.Zahirov deyir ki, bir sıra bələdiyyələrin işində qanun pozuntularına da yol verilib, 26 araşdırmada cinayət əməlinin əlamətləri aşkar edildiyi üçün materiallar hüquqi qiymət verilməsi üçün prokurorluq orqanlarına göndərilib və həmin materiallardan 18-i üzrə cinayət işi başlanılıb, digərləri isə baxılmaqdadır.

Baş bankirin uçot dərəcəsinin zəifliyi ilə bağlı etirafları

"Oxu.az"da isə "Elman Rüstəmov yüksək kredit faizlərindən danışdı - özəl" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Azərbaycanın bank sistemində kredit faizlərinin yüksək olması, Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsini 15 faizdən 9,25 faizədək azaltmasının belə buna təsir göstərməməsi barədə Mərkəzi Bank (MB) sədri Elman Rüstəmovla söhbətləşir.

E.Rüstəmov "oxu.az"a açıqlamasında bunun səbəblərinin dərin və müxtəlif olduğunu, eyni zamanda, yalnız Mərkəzi Bankda, pul bazarında deyil, digər sahələrdə də ciddi islahatlar tələb edildiyini vurğulayıb.

"Ölkə banklarında MB-nin kredit portfelinin həcmi təxminən 400 milyon manatdır. Bu həcm bank aktivlərində çox kiçik bir rəqəmdir. Heç bir MB bu resurslarla bazarlara təsir göstərmir. MB-nin təsir gücü müəyyən etdiyi uçot dərəcəsinin bankların bir-birinə verdiyi pulun dəyərinə, onun qiymətinə təsiridir. Bunu yaratmaq üçün çox ciddi şərtlərin olması lazımdır", MB rəhbəri kredit faizlərinin yüksk olması səbəbini izah edir..

MB rəhbərinə görə, bu vəziyyət təkcə Mərkəzi Bankda, pul bazarında yox, digər sahələrdə də ciddi islahatlar tələb edir və yaxın bir neçə il ərzində bu təsir gücü yaradılacaq.

E.Rüstəmov deyir ki, bu isə bütün dünyada qəbul edilən inflyasiyanın alternativ təsir lövbərini yaratmaqla inflyaisyanın manata təsirini yumşaltmağa imkan verəcək, bu sitiqamətdə çox ciddi işlər görülür.

Uçot dərəcəsinin kredit və depozit bazarına hazırkı təsirinə gəlincə, ölkənin baş bankiri bildirib ki, depozit dərəcələrinə müəyyən qədər təsir göstərir və burada qismən dinamika var, amma kredit faizlərinə təsir mexanizmi çox zəifdir.

E.Rüstəmova görə, səbəblərdən biri də Azərbaycanda mütəşəkkil banklararası bazarın olmamasıdır ki, bütövlükdə qısamüddətli pulun dəyərini müəyyən etməyə, onun vasitəsilə kredit faizlərinə təsir göstərməyə imkan vermir.

Amma MB sədri bu istiqamətdə islahat proqramı hazırladığını, nəticə etibarilə MB-nin uçot dərəcəsinin təsir imkanlarının gücləndirəcəyini bildirir.

E.Rüstəmov deyib ki, hazırda banklarda yüksək likvidlik problemi var və bankların əksəriyyəti MB-dən kredit almır, əksinə, aldığı krediti geri qaytarır.

Baş bankir deyir ki, hazırda bankların aktivlərində kredit portfelinin payı 30-40 faizi keçmir, istehlak kreditlərinin həcmi yüksək, biznes kreditlərinin faizi isə çox cüzidir.

E.Rüstəmov vurğulayır ki, banklar kredit verməkdə maraqlı deyillər, çünki xüsusilə biznes kreditləri üzrə ölkədə risklər yüksəkdir, bankların MB-nin qiymətli kağızlarını almaq və faiz qazancı əldə etmək cəhdlərinin yüksək olması da bunu təsdiq edir, həm də bankların manatla not almaq təklifi tələblərini dəfələrlə üstələyir.

Deputatdan süni qiymət artmına mübarizə çağırışı

"Yeni Müsavat qəzetində isə "Deputat süni qiymət artımına qarşı mübarizəyə çağırdı" sərlövhəli məqalə maraq doğurur.

Müəllif Milli Məclisin fevralın 12-də keçirilən plenar iclasında deputat Əli Məsimlinin süni qiymət artımına qarşı mübarizə aparılması çağırışna diqqət çəkir.

Müəllifin deməsinə görə, Milli Məclisin plenar iclasında çıxış edən deputat Əli Məsimli bildirib ki, dövlət başçısının son qərarları ölkədə yeni dönəmə start verildiyini göstərir: "Prezident seçkilərindən sonra (2018-ci il 11 aprel prezident seçkiləri nəzərdə tutlur-red) Azərbaycanda struktur islahatlarının yeni mərhələsi başlayıb" deyən deputat əlavə edib ki, islahatlar xalq tərəfindən dəstəklənir.

Müəllif deyir ki, deputat prezidentin minimum əməkhaqqının 130 manatdan 180 manata qaldırılması ilə bağlı sərəncamını da yüksək qiymətləndirib.

Yazı müəllifi bildirir ki, bununla belə, Ə.Məsimli ölkədəki qiymət artımından narahatlığını da ifadə edib və deyib: "Cənab prezidentin sərəncamı təqdirəlayiqdir. Amma çox təəssüflər olsun ki, biz süni qiymət artımına da rast gəlirik. Cənab prezident süni qiymət artımına qarşı mübarizə aparmaq üçün tapşırıqlar verib, amma bəzi sahibkarlar bayramları bəhanə gətirərək, qiymətləri

qaldırırlar".

Müəllif bunu da vurğulayır ki, deputat Ə.Məsimli Novruz bayramı ərəfəsində süni qiymət artımına qarşı mübarizənin ciddi şəkildə aparılmasını xüsusilə zəruri saydığını söyləyib.

Daha iki bank sıradan çıxır?...

"Modern.az" da isə "Azərbaycanda daha iki bank bağlanır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkənin bank sisteminin vəziyyətini ekspert Natiq Cəfərli ilə araşdırır.

Müəllif iddia edir ki, Azərbaycanda daha iki bank bağlanmaq təhlükəsilə üz-üzədir və maliyyə bazarlarındakı mənbələrə istinadən Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının bununla bağlı qərarını yaxın vaxtlarda açıqlayacağnı bildirir.

Yazı müəllifinin deməsinə görə, artıq hər iki bankın rəhbərliyinə rəsmi məktub da göndərilib, bankların rəsmi olaraq bağlanması elan olunmasa da, artıq əmanətçilər öz əmanətlərini geri çəkmək istəyir.

Müəllif iddia edir ki, bankların maliyyə resursları tükəndiyindən əmanətlərin geri qaytarılmasında problemlər yaşanır, hər iki bankın adı məlum olsa da müştərilər arasında yarana biləcək ajiotajı nəzərə alaraq, hələlik onların adları çəkilmir.

İqtisadçı- ekspert Natiq Cəfərli isə "modern.az"a bildirib ki, bankların bağlanmaq təhülkəsinin davam etməsi 2015-ci ildə baş vermiş iki devalvasiyanın bank sistemində nəticələrinin hələ də aradan qaldırılmaması ilə əlaqəlidir.

"Devalvasiyalardan sonra bankların mövcud durumu, vaxtı keçmiş kreditlərin geri qaytarılmasında yaranan problemlər, kapitallaşma səviyyəsinin aşağı olması və s. davamlı olaraq gedir. Proseslərin gedişində isə dövlət proqramı qəbul olunmadı, hökumət bankların xilası ilə bağlı hər hansı addımlar atmadı. Zəif banklar getdikcə daha da ağır duruma düşməyə başladılar".

N.Cəfərliyə görə, burada iki çıxış yolu yolu var, ya bank təsisçiləri öz vəsaitləri hesabına kapitallaşmanı artırmalıdır. ya da Mərkəzi Bank ən azından uçot dərəcəsi səviyyəsində aşağı faizli kreditlər təklif etməlidir.

Ekspert deyir ki, heç biri olmadı deyə, bəzi zəif banklar, kapitallaşma problemini həll edə bilmədilər, problemli kreditlərin həcmi isə həmin banklarda digərlərinə nisbətən daha yüksəkdir: "Bu nəticəyə gəlmək olar ki, bu iki bankın timsalında daha bir neçə çürük bank bazarı tərk etmək məcburiyyətində qalacaq.

Necə ki, bir neçə il əvvəl 10 bankın ard-arda bağlanmasının şahidi olduq. Bu il ərzində yuxarıda sadaladığım səbəblərdən iki və daha çox bankın bağlanması ehtimalı çox yüksəkdir".

N.Cəfərlinin deməsinə görə, hazırda təhlükə ilə üz-üzə qalan hər iki bankda maliyyə resursları tükənib, hətta müştərilərin əmanətlərini geri götürməsində problemlər yaranıb, Əmanətlərin Sığortalanması Fondu isə vəsaiti olmadığı üçün əmanətçilərə heç bir yardım göstərə bilmir.

Ekspertə görə, bir müddət sonra Mərkəzi Bank bu banklarda olan əmanətlərin qaytarılması üçün Fonda vəsait ayırmağa məcbur qalacaq.