Media-icmal 18.12.17

Orta pensiyaların real həyatla ayaqlaşmaması, pambıq toplanılması sahəsində kəndlilərin ziyana düşmələri, ölkədə iqtisadi islahatların təbliği bugünki (18 dekabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İllərlə davam edəcək yoxsulluq

"Novoye Vremya" qəzetində "Azərbaycanda nə zaman layiqli pensiya olacaq?" sərlövhəli (http://novoye-vremya.com/w114673/.../#.WjaF9N9l_IU) məqalə oxumaq olar.

Müəllif indiki pensiya ilə normal yaşamağın mümkün olmadığını, bu pulun ərzaq və kommunal ödənişlərə güclə yetdiyini deyir, üstəlik, sağlamlıqla bağlı ciddi nəsə yaranarsa, adama sadəcə ayağını uzadıb, ölümü gözləmək qaldığını bildirir. "Təəssüf ki, bunu ölkədə 1,3 milyon nəfərdən çox olduğu bildirilən pensiyaçıların əksəriyyəti deyə bilər. Baxmayaraq ki, 10 ildən çoxdur ölkədə pensiya islahatları gedir, amma ahıl insanların çoxunun həyat səviyyəsində köklü dəyişiklik görünmür".

Müəllif pensiya ilə bağlı qanunvericilikdə dəyişikliklər olmasını, pensiyaların baza hissəsinin ləğvini və "minimal pensiya" anlayışının gətirilməsini, pensiyaya çıxmaq üzrə yaş həddinin kişilər üçün 2021-ci, qadınlar üçün 2027-ci ilə kimi hər altı ay uzadılmasını yada salır.

Yazı müəllifi dəyişikliklərin bununla bitmədiyini, məcburi dövlət sosial sığorta ödənişlərinin 50 yox, 90%-nin vətəndaşın şəxsi hesabına köçürülməsini, əlilliyə görə əmək pensiyalarının müəyyən olunmasını əhatə etdiyini də bildirir.

Müəllif pensiyaların inflyasiyanın yox, əmək haqqının artımı üzrə artırılması kimi dəyişikliyin də olduğunu nəzərə çatdırır.

Məqalədə deyilir ki, 2018-ci ildə pensiyaların orta məbləği 216,5 manat, pensiyaçıların ümumi sayı isə 1 304,1 nəfər olacaq.

Müəllif deyir ki, 2017-ci ildə ölkədə orta aylıq maaş 525,6 manatdır və bu, 2016-cı il ilə müqayisədə 7,2% artım deməkdir: "Bu 7,2% əmək haqqı artımı ilə pensiyalar da artırılsa orta pensiya alanların pensiyalarına 15 manat, minimal 110 manat pensiya alanların pensiyasına isə cəmi 8% əlavə ediləcək. 11 ay ərzində isə inflyasiya 13,4% olub, ərzaq məhsulları isə 17,1% bahalaşıb".

Müəllif bu rəqəmlərdən irəli gələrək deyir ki, bunun üzərinə heç də uçuz olmayan dərman xərcləri əlavə edilsə, bu məbləğə orta pensiya alanların yaşaya bilməsi mümkünsüz görünür.

Müəllif hazırda yaşayış minimumunun 144 manat təşkil etdiyini və cəmi 10,6% artdığını bildirir və bunun da inflyasiya ilə ayaqlaşmadığını bildirir.

Yazı müəllifi deyir ki, əgər ölkədə yaşayış minimumu 144 manatdırsa, o zaman minimal pensiya da buna uyğun olmalıdır, yoxsa indiki minimal pensiya daha çox ahıl insanlardan can qurtarmağa bənzəyir.

Müəllif deyir ki, neft bumu illərində hakimiyyət minmal əmək haqqını və minimal pensiyaları yaşayış minimumu həddinə çatırmağı düşünmədi və indiki iqtisadi durumda bunun yaxın illərdə baş verə biləcəyi inandırıcı deyil və minlərlə insanın yoxulluğu davam edəcək.

Pambığa görə kəndliyə dəyən ziyan

"Azadlıqinfo.az" saytında isə "Pambıqçı fermerlər ili zərərlə başa vurublar" (https://www.azadliq.info/209023.html) sərlövhəli məqalədə iqtisadçı-ekspert Vahid Məhərrəmovun düşüncələrinə yer verilib.

Ekspert pambıq toplanılmasında ifadə edilən rəsmi rəqəmlərlə gerçək vəziyyətin üst-üstə düşmədiyini iddia edir və bu baxış bucağından durumu izah edir:

"Apardığımız hesablamalar göstərdi ki, pambıqçılıqla məşğul olan fermerlər, kəndlilər ümumi ölkə üzrə 12 milyon 277 min 170 manat məbləğində zərərə məruz qalıblar". Bunu ekspert V.Məhərrəmov bildirir.

Ekspert xatırladır ki, dekabrın 15-nə verilən məlumata görə, 136413 hektar pambıq sahəsindən 202012 ton pambıq yığılıb, bu isə ölkə üzrə hər hektardan indiyə kimi 14,8 sentner məhsul toplanması deməkdir.

V.Məhərrəmov xatıladır ki, haqqında danışılan bu göstərici ən yaxşı halda ilin sonuna qədər 0,01-0,02 sentner arta bilər, lakin bu ümumi göstəricilərin yığıma nəzərəçarpacaq dərəcədə təsir göstərə bilməsi mümkün deyil.

Bu hesabalamdan irəli gələrək, ekspert deyir ki, artıq indidən bildirmək olar ki, keçən illə müqayisədə 2017-ci ildə hər hektardan 250 kiloqram az pambıq əldə olunub.

V.Məhərrəmov hesab edir ki, hər hektardan pambıq toplanması üzrə 2016-cı ilin istehsal göstəriciləri son 5 ilin ən aşağı göstəriciləri olub.

Ekspert xatırladır ki, 2012-ci ildə hər hektardan 19,5 sentner, yəni indiki göstəricidən 4,7 sentner artıq məhsul əldə edilib.

"Bu il məhsulun az, alış qiymətinin ucuz olması 10 minlərlə kəndlilərin müflis olmasına səbəb olmuşdur. Qeyd etməliyəm ki, yüksək keyfiyyətli pambığın 1 kiloqramının alış qiyməti 50 qəpik müəyyən edilmişdir", deyə V. Məhərrəmov pambıq toplanması sahəsində ümumi mənzərəni öz nöqteyi-nəzərindən təqdim edir.

Ekspert deyir ki, qonşu İranda və Türkiyədə pambığın alış qiyməti Azərbaycanda olduğundan 3 dəfə bahadır.

V.Məhərrəmova görə, bu il pambığın becərmə xərci ümumi ölkə üzrə hər hektar üçün 830 manat təşkil edib.

Ekspert vurğulayır ki, bu xərcin ödənilməsi üçün fermerlər, kəndlilər emal müəsisəsinə hektardan 1 ton 660 kiloqram olmaqla məhsul təhvil verməli idilər, lakin bu qədər məhsul əldə etmək mümkün olmayıb.

V.Məhərrəmov deyir ki, orta hesabla hər hektardan 1 ton 480 kiloqram pambıq yığılıb, əskik qalan 180 kiloqram fərq pambıq və yaxud nağd pul ekvivalentində 90 manat təşkil edib.

Beləliklə fermerlər, kəndlilər orta hesabla hər hektardan 90 manat zərərə məruz qalıblar, bu isə ölkə üzrə 12 milyon 277 min 170 manat təşkil edir.

İqtisadi islahatlar müzakirələrdə

"Azərbaycan" qəzeti "Mingəçevirdə regiondan olan 300-ə yaxın sahibkarın iştirakı ilə ictimai müzakirələr aparılıb" sərlövhəli məqalədə ölkədə aparılan (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=136186) iqtisadi islahatları dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi (İİTKM) Aran iqtisadi rayonu üzrə "Azərbaycanda iqtisadi islahatlar: nailiyyətlər və perspektivlər" mövzusunda regional ictimai müzakirəni davam etdirib.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Mingəçevir şəhərində təşkil olunan müzakirəyə Mingəçevir, Yevlax, Ağcabədi, Ağdaş, Bərdə, Göyçay, Kürdəmir, Ucar və Zərdabdan 300-ə yaxın sahibkar, bələdiyyə və ictimaiyyət nümayəndələri qatılıb.

"Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkədə, xüsusilə bölgələrdə sosial-iqtisadi sahədə yüksək nailiyyətlər əldə edilib. Respublikamızda aparılan uğurlu siyasət nəticəsində Aran iqtisadi rayonunun, o cümlədən Mingəçevir şəhərinin hərtərəfli inkişafı üçün böyük işlər görülüb. Bu proses hazırda da uğurla davam etdirilir". Müəllifə görə, bu motiv müzakirələrin aparıcı istiqaməti olub.

Müəllif deyir ki, Prezident Administrasiyası təmsilçisi Elxan Mikayılov isə artıq bir neçə aydır bölgələrdə davamlı keçirilən regional müzakirələrin əsas məqsədinin sahibkarlıq subyektlərinin, bələdiyyələrin və s. maraqlı tərəflərin iqtisadi təşəbbüslərini dəstəkləməklə islahatların səmərəsini artırmaq olduğunu söyləyib: "2016-2017-ci ildə Azərbaycanda 150-yə yaxın islahat tədbiri həyata keçirilib. Bu tədbirlər vergi, gömrük, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması, yoxlamaların dayandırılması, lisenziyaya icazələr sisteminin təkmilləşdirilməsi və bir sıra digər sahələri əhatə edir".

Məqalədə vurğulanır ki, sahibkarlığın inkişafını təmin etmək üçün ölkədə iqtisadi təşviq və imtiyaz mexanizmləri işə salınıb, bank sektorunun inkişafı və maliyyə dayanıqlılığı ilə bağlı məsələlər də diqqət mərkəzindədir.

Müəllif deyir ki, bu müzakirələrin daha bir məqsədi ölkədə aparılan islahat prosesinin daha geniş ictimaiyyətə çatdırılması,dövlət-özəl sektor dialoqunun gücləndirilməsinə töhfə vermək olub.

Bu görüşlərin əhatə dairəsini ictimaiyyətə çatdıran müəllif deyir ki, bu müzakirələr çərçivəsində təkcə 3 ay ərzində 2000-ə yaxın sahibkar, bələdiyyə və ictimaiyyət nümayəndəsi ilə görüş keçirilib.

Yazı müəllifi deyir ki, Ağdam, Şəki, Quba, İsmayıllı, Gəncə, Sumqayıt, Şirvan, Lənkəran və Mingəçevirdə 56 rayon üzrə islahatlar, onların uğur və gələcəyi barədə regional ictimai müzakirələr keçirilib.